İlaçta kritik günler

Aylin Rana Aydin - Eczanelerde ilaçlara erişim sorunu atılan adımlara rağmen devam ediyor. Temmuz ayında Resmi Gazete’de ‘Beşeri Tıbbi Ürünlerin Fiyatlandırılmasına Dair Kararda Değişiklik Yapılması Hakkında Cumhurbaşkanı Kararı’ yayımlanmıştı. Kararın ardından ilaç fiyatlandırmasında kullanılan euro kuru yüzde 30.5 artırılarak 10.77 lira seviyesinden 14.0387 liraya çıktı. Buna rağmen son dönemde kur farkı nedeniyle ilaçların tedarik aşamasında sorunların arttığı belirtilirken, bu sorunların daha da büyümesinden endişe ediliyor. İlaç fiyatlama sebebiyle kanser ilaçlarından hormon ilaçlarına, tüp bebek ilaçlarından göz damlalarına kadar pek çok ilaçta tedarik sorunu yaşandığı ifade ediliyor. Son olarak İsviçre kökenli ilaç şirketi Roche, organ nakillerinin ardından kullanılan bir ilacını 31 Ağustos itibarıyla Türkiye’deki satışlarını durdurma kararı aldığını açıkladı.

Reel kurun yarısı

İstanbul Eczacılar Odası Başkanı Eczacı Şeker Pınar Özcan, ilaç sektöründe uzun yıllardır krizleri farklı başlıklarla yaşadıklarını dile getirdi. Roche’nin piyasadan çektiği ilacının organ nakli sonrası hastanın kullandığını belirterek, “Yeni organın vücudu reddetmemesi için hastanın bunu kullanması şart ve uzun süreli de bir kullanımı var. Firma bunu artık Türkiye’ye getirmeyeceği yönünde açıklamada bulundu. Bunun kaynağının biz ekonomik sebepler olduğunu düşünüyoruz” dedi. İlaç yoklukları, iskonto eksiklikleri gibi durumların hepsinin temelinde ilaç fiyatlama sebebinin olduğunun altını çizen Özcan, “Döviz endeksli sistemde de ilaca özel kur belirleniyor. Şu an ilaca özel belirlenen kur reel kurun yarısı kadar” diye konuştu.

‘Makas kapanmıyor’

Sorunun, ilaç üreticileri, ecza depoları ve eczacılardan oluşan tüm sektörün ihtiyaçlarını göz önüne alarak çözülmesi gerektiğini ifade eden Özcan, şöyle konuştu:

“Hızlı döviz yükselişleri yaşandıktan sonra o makas artık kapanamıyor. Dövize endeksli sistemden çıkmamız lazım ve bu paydaşların ayakta kalabilmesi için yeni bir formül olması gerekiyor. Dövize endeksli sistem Türkiye için çok sakıncalı. Önceden üreticilerin maliyetlerinin üzerlerine belirlenen bir kârlılık oranlarına göre bir hesaplama yapılıyordu. Eczacılar açısından ilaç fiyatının her artışı  zarar demek, ilaç ne kadar pahalıysa eczacının kâr oranı o kadar düşüyor. Biz fiyatların artmasını istemiyoruz.”

İlaçlar ne zaman gelecekler?

Piyasadan çekilen ilacın şu an yerli muadilleri olduğunu ancak onların bol bulunduğunu söylemenin mümkün olmadığını ifade eden Şeker Pınar Özcan, “Onlar da şu anda ya depolarda yok ya da bitme aşamasına gelmiş. Ne zaman yenisinin geleceği ya da gelecek mi, gelecekse de kaç tane gelecek net bir bilgi yok. Yakın zamanda hastaların bu ilaçlara ulaşamayacakları konusunda tedirginlik yaşıyoruz. Bu yaşanan olayın çorap söküğü gibi arkasının gelmesinden de endişe ediyoruz. Bu ilaç çok da kullanılan bir ilaç” dedi. Özcan, kanser ilaçları, hormon, tüp bebek, diyabet ilaçlarında da tedarik sorunları olduğunu sözlerine ekledi.