Emniyetten sonra maliye de peşlerine düştü

Google hükümetin bu konudaki girişimleri sonucunda Türkiye ofisini açtı. Twitter ise reklam verenler üzerinden problemi çözmeye çalışıyor. Şimdi ise benzer sorun Uber ile yaşanıyor. Habertürk'ten Rahim Ak'ın haberine göre, Uber’le ilgili yasal muhatap bulamayan Maliye de sisteme üye olan taksi ve araçların peşine düşmeye başladı. Uber’in sorunu diğerlerinden daha mühim. Çünkü Avrupa Birliği’nin de vergi kaybı gerekçesiyle dev şirkete milyarlaca Euro ceza kestiği durumu bire bir Türkiye de yaşıyor.

SİSTEM NASIL İŞLİYOR? VERGİ NASIL KAÇIYOR?

Gerçi Uber adına yapılan açıklamada ‘gerekli tüm vergilerin ödendiği’ belirtilse de gerçek pek böyle değil. Her şeyden önce Türkiye’de bu şirketin merkezi veya herhangi bir şubesi bulunmuyor. Türkiye’de var olan ve Uber adına hareket eden şirkete giden denetmenlere burada bulunan yetkililer sadece danışman olduklarını söylüyorlar. Böylece Maliye’de ne Türkiye’deki şirkete bir işlem yapabiliyor ne de ABD veya Hollanda’da olan merkezlerine.

Peki neden Maliye’nin bir işlem yapması gerekiyor? Çünkü Uber’in kurduğu sistemde Türkiye’nin vergi kaybı oluyor. Kayıp ise şöyle gerçekleşiyor: Sisteme dahil olan taksiler veya diğer araçlara kredi kartı üzerinden yapılan ödemeler şirketin yurtdışındaki merkezlerine gidiyor. Örneğin Uber’e bağlı bir taksiden 100 liralık kart ödemesi yapıldığında bu para yurtdışındaki bankaya gidiyor. Bu kuruluşlar yüzde 5-7 komisyonla çalışıyor. Bu hesapla Uber 93 lirayı Türkiye’deki taksicinin hesabına geçiyor. Kalan 7 lira Uber’in kazancı oluyor. Üye 2 bin taksiden elde edilecek kazanç nereden baksanız 30 milyon lirayı bulmasına rağmen Maliye’nin burada çifte kaybı oluyor. Ne Katma Değer Vergisi ne de Kurumlar Vergisi’ni yurtdışından bir şirketten isteme yetkisi olmayan Maliye’nin eli kolu bağlanıyor. Türkiye ofisi ise kendilerinin Uber olmadığını ve sadece bu şirkete fatura karşılığı danışmanlık ve sistemi kullanan sürücülere eğitim hizmeti verdiklerini söylüyor. Bu şirket adına mükellefiyeti de bulunmuyor.

Habertürk önceki gün Emniyet’in sanal ortamda sürücüler ile müşterileri buluşturan Uber’e korsan taksi cezası kestiğini haberleştirmiş ve tarafların konu hakkındaki görüşlerine yer vermişti. Tarifeli yolcu taşıma ruhsatı olmayan araçların yani “taksi plakası” sahibi olmayanların “turisik taşımacılık” adı altında taksimetre vb. uygulamalarla yolcu getirip götürmesi “korsan taksicilik” olarak tanımlanıyor.

UBER: EMNİYET’İN TALİMAT YAZISINDA UBER ADI GEÇMİYOR

Uber önceki gün Habertürk’ün haberi üzerine şu açıklamayı yaptı:

- Bugün bazı basın organlarında Uber uygulamasının “korsan” taşımacılık yapan ulaşım seçeneklerini bulmaya hizmet ettiği, “yasal olmadığı” ve bu konuda “emniyetten Uber özelinde bir talimat olduğu” yönünde birtakım haberler yer almıştır. Öncelikle belirtmeliyiz ki Uber bir taşımacılık firması değildir. Yolcularla sürücüleri buluşturan bir global teknoloji şirketidir ve Türkiye’de tamamen yasal bir zeminde hareket etmektedir.

- Emniyetin gönderdiği talimat, belgesiz olarak taşımacılık yapan araçlar için geçerlidir ve bu şartlarda Uber sistemini kullanan araçları kapsamamaktadır. Uber, sürücülerin uygulamayı kullanmaya başlamalarından önce gerekli lisanslara ve sigortalara sahip olup olmadığını kontrol eder. Uber uygulamasını kullanan her araç İstanbul’da yasal ulaşım hizmeti vermek için lisanslıdır.

- İstanbul Taksiciler Esnaf Odası Başkanı’nın haberde yer alan “Taksiciler plaka alıp vergi ödüyor, uygulamanın hesapları Hollanda bankalarıyla çalıştığı için hiçbir şekilde vergi ödenmiyor” beyanı doğruları yansıtmamaktadır. Uber gerekli tüm vergilerini ödemektedir. Uber uygulaması sayesinde kullanıcılar ulaşım sağlayıcılara nakit veya kredi kartı ile ödeme yapabiliyorlar.

- Uber’in Türkiye ürünleri arasında sadece lüks taşımacılık seçeneği değil, aynı zamanda uber Taksi servisi ile sarı ticari taksilerle yolculuk seçeneği de sunulmaktadır. Bu doğrultuda Uber’in taksicilerden pay alması gibi bir durum söz konusu değildir, aksine onların hayatını kolaylaştıran ve ek kazanç sağlayan bir uygulamadır.

UBER , TÜRKİYE’DE HANGİ STATÜDE FAALİYET GÖSTERİYOR?

Uber’in kamuoyuna yaptığı açıklamada gerekli tüm vergileri ödediği belirtilirken bu yıla ya da geçmiş yıllara dönük herhangi bir tutar ifade edilmemiş olması dikkat çekti. Yine açıklamanın imza bölümünde sadece ‘Uber’ ifadesinin kullanılması da şirketin Anonim Şirket ya da Limited Ortaklık vb. hangi statüde Türkiye’de faaliyet gösterdiğine yönelik önemli soru işaretleri doğurdu. Zira Uber’in üyesi araçlardan hangi isim altında komisyon aldığı konusu da bu bağlamda merak konusu.

Uber açıklamasındaki “Uber Taksi servisi ile sarı ticari taksilerle yolculuk seçeneği de sunulmaktadır. Bu doğrultuda Uber’in taksicilerden pay alması gibi bir durum söz konusu değildir, aksine onların hayatını kolaylaştıran ve ek kazanç sağlayan bir uygulamadır” ifadesi ise Uber’in rakipleri yüzde 7’ler mertebesinde komisyon alırken bu hizmeti “bedava” neden verdiği konusunda da kafa karıştırdı. Uber, Türkiye’de olduğu gibi dünyada da taksilerden komisyon almıyorsa ABD’de 2017’de halka açılmak için çalışmalar yürüttüğü ifade edilen şirkete 68 milyar dolar gibi rekor değerler nasıl biçildi.

Tüm bu soru işaretleri bir kenara Uber açıklamasında sisteme üye olan araçların gerekli lisanslara ve sigortalara sahip olup olmadığını kontrol ettiklerini ifade ediyor. Peki ya olası bir kaza, taciz vs. gibi herhangi bir suç işlenmesi halinde sorumluluk kime ait oluyor?

GÜVENLİK DE TARTIŞMA KONUSU

Dünyanın farklı merkezlerinde düzenlenen Uber gösterilerinde taksicilerin gelir kayıplarının yanı sıra Uber araçlarının güvenilirliği de prostesto edilmişti. Geçtiğimiz yıllarda, Hindistan’da ve Güney Afrika’da Uber sürücüleri müşterilerine tecavüz etmişlerdi. Londra, Seattle ve Sydney kentlerinde Uber sürücüleri kadın müşterilerini kaçırıp tecavüz etmeye çalışmışlardı.