Ekonomik ‘dev’e Türkiye dopingi
22.10.2024 - 07:01 | Son Güncellenme:
Dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 40’ını ve GSYİH’sinin yaklaşık yüzde 25’ini oluşturan ülkeleri bir araya getiren BRICS grubu Türkiye’nin de katılımıyla daha da büyümeye hazırlanıyor. Rusya’daki zirveye Cumhurbaşkanı Erdoğan katılıyor
İsmail Şahin - Rusya’ya bağlı Tataristan Cumhuriyeti’nin başkenti Kazan’da 22 – 24 Ekim arası düzenlenecek BRICS Zirvesi birliğin genişlemesi gündemiyle toplanıyor. Türkiye ve Azerbaycan’ın üyelik başvurularının da ele alınması beklenen zirvenin uluslararası siyasette büyük ses getirmesi beklenirken, Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan da Rusya’nın davetlisi olarak Kazan’daki toplantıya katılıyor.
Temelini 2006 yılında Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin’in attığı ve 2010 yılında Güney Afrika Cumhuriyeti’nin de katıldığı BRICS adını bu ülkelerin baş harflerinden alıyor. Güney Afrika’nın ev sahipliğinde düzenlenen 2023 BRICS Zirvesi’nde genişleme kararı alınmış, 2024’te İran, Suudi Arabistan, Mısır, BAE ve Etiyopya’nın katılımıyla üye ülke sayısı 10’a yükselmişti.
BRICS ülkelerinin toplam yüzölçümü 2024 itibarıyla yeni ülkelerin katılımıyla birlikte 45 milyon metrekare, nüfusu ise 3.4 milyar kişiye ulaşmış durumda. BRICS, dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 40’ından fazlasını ve GSYİH’sinin yaklaşık yüzde 25’ini oluşturuyor. Yüzölçümü ve ekonomik büyüklük açısından ABD, Kanada, Fransa, Britanya, Japonya, Almanya ve İtalya’dan oluşan G7’nin önünde. IMF verilerine göre, Çin, 18.5 trilyon dolarlık ekonomisiyle birliğin bu alanda açık ara lideri konumunda. Hindistan 4.1 trilyon dolar, Brezilya 2.2 trilyon dolar, Rusya 1.9 trilyon dolar trilyon dolar, Güney Afrika ise 373 milyar dolar büyüklükteki ekonomileriyle Çin’i takip ediyor.
GİDEREK BÜYÜYOR
Batı’ya alternatif bir blok kimliği kazanan BRICS uluslararası ticarette dolar ve euro hakimiyetini azaltmayı hedefliyor. Özellikle uluslararası alanda Amerikan dolarına olan bağımlılığı azaltmak ve alternatif bir ödeme sistemi oluşturmayı planlayan BRICS ülkeleri, sepet para birimi gibi yeni bir rezerv para birimi oluşturma fikrini araştırıyor. Ekonomik ağırlıklı BRICS, gelişmekte olan ülkelere uluslararası alanda daha fazla temsil ve söz hakkının verilmesi hedefini de güdüyor.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, 18 Ekim’de Moskova’da BRICS ülkelerinden basın kuruluşlarının temsilcilerini ağırladığı toplantıda, BRICS’in dünya ekonomisinin itici gücü olduğunu dile getirerek “BRICS ülkelerinin ekonomik büyümesi giderek daha fazla dış etkenlere ve müdahalelere korunaklı hale gelecek” dedi. Putin, 30 ülkenin BRICS’le işbirliği kurmak istediğini belirterek, “Kapılarımız açık, kimseyi engellemiyoruz” dedi.
YENİ ÖDEME SİSTEMİ
Genişlemenin yanı sıra yeni bir uluslararası ödeme sistemi konusunun da gelecek hafta düzenlenecek BRICS Liderler Zirvesi’nde ele alınacağına işaret eden Putin, “Bu mali bilgilerin merkez bankaları arasındaki transferine ilişkin bir sistem, SWIFT’in muadili, uluslararası ödemeleri sağlıyor” şeklinde konuştu.
BRICS nezdinde ortak bir para birimi oluşturulmasına yönelik sürecin ise henüz olgunlaşmadığını anlatan Putin, üye ülkeler arasındaki girişimlerin yerli para birimlerinin kullanılmasına yönelik olduğunu bildirdi.
HEDEF, DOLARI AZALTIP ‘DİJİTAL’İ ARTIRMAK
Rusya’nın özellikle Çin ve Hindistan ile Afrika ve Orta Asya ülkeleriyle yaptığı ticaret ulusal para birimleriyle gerçekleşiyor. Rusya, son dönemde ortaya çıkan “BRICS Bridge” adlı projeye de önem veriyor. BRICS Bridge, ticarette özellikle dolara bağlılığı azaltmayı hedefleyen, çok taraflı bir dijital ödeme platformu projesi olarak ön plana çıkıyor. Kazan’daki zirvede BRICS Bridge ve yerli paralarla ticaretin artırılmasına yönelik atılacak adımların da yine gündeme gelmesi bekleniyor.
Rusya Maliye Bakanı Anton Siluanov, zirve öncesi yaptığı açıklamada, BRICS ülkelerinin Bretton Woods sistemine alternatif oluşturma konusunda ciddi adımlar atabileceğini söyledi ve yeni bir uluslararası finansal sistem oluşturma gerekliliğini savundu.
Doğu ve Batı dengesi
Kremlin’den yapılan açıklamaya göre, zirvede 32 ülkenin temsil edilmesi, 24 ülkenin de devlet lideri düzeyinde katılım göstermesi bekleniyor. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ) Genel Sekreteri Zhang Ming’in yanı sıra Birleşmiş Devletler Topluluğu (BDT), Avrasya Ekonomi Birliği’nden yetkililer ve Yeni Kalkınma Bankası (NDB) Başkanı Dilma Rousseff de zirveye katılması beklenen diğer isimler arasında yer alıyor.
27 Temmuz 2018’de Güney Afrika’nın Johannesburg şehrinde gerçekleştirilen 10. BRICS Zirvesi’nde Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan da yer almıştı. Erdoğan, zirveye ‘İslam İşbirliği Teşkilatı Zirve Dönem Başkanı’ sıfatıyla özel olarak katılım göstermişti. Analistler Türkiye’nin BRICS’e katılım hamlesiyle Doğu ile Batı arasında daha dengeli bir pozisyon aradığı görüşünde.
