Dolarsız ticarete teşvik ve swap olsun

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın, dış ticarette dolar yerine yerel paraların kullanılması önerisine, bu konudaki en önemli potansiyele sahip Rusya’yla iş yapan işadamlarından destek geldi.

Erdoğan, Kırgısiztan’daki ‘Türk Konseyi 6. Devlet Başkanları Zirvesi’nde yaptığı konuşmada, “Uluslararası ticaretin dolara olan bağımlılığı, artık karşımıza bir engel olarak çıkmaya başladı. Biz bu konuda kendi para birimlerimizle ticaret yapılması seçeneği üzerinde yoğunlaşmayı öneriyoruz” demişti. Erdoğan, daha önce yaptığı bir diğer konuşmada da Çin, Rusya, İran ve Ukrayna gibi ülkelerle ticaretin milli para birimleri üzerinden yapılmasına yönelik bir çalışmanın yürütüldüğünü açıklamıştı.

İstatistiklere göre de son 3 yıldır hem ithalat, hem ihracatta TL kullanımı yükselişte.

Milliyet’in sorularını yanıtlayan Rus - Türk İş Adamları Birliği Başkanı Naki Karaaslan, 2009’dan önce yalnızca konvertibl dövizler üzerinden kambiyo işlemlerinin yapılabildiğini anımsatarak, Türk kambiyo mevzuatında yapılan değişiklik ile tüm para birimleri cinsinden ihracat ve ithalat yapılmasına imkân sağlandığını söyledi.

Ticarete engel yok

Rusya’yla ticarette yerel paraların kullanımına değinen Karaaslan, “Hali hazırda Türk bankaları ve döviz bürolarından ruble alım satımı mümkün. Yine ihracatçı ve ithalatçıların gümrük beyannamelerinde döviz cinsini istedikleri gibi belirlemesi de mümkün. Böylece gerek mevzuat ve gerekse bankacılık alt yapısı açısından yerel paralar üzerinden ticaret yapılması önünde engel bulunmamaktadır” dedi.

Yerel paraların ticarette tercih edilmesinin önünde bazı engeller bulunduğuna da dikkat çeken Karaaslan, “İhracatçılar ve ithalatçılar genelde daha istikrarlı olan dövizleri tercih edebilmektedir. Ayrıca elde ettikleri yerel paraları bankalardan en az maliyetle değiştirmeleri önem taşımaktadır” diye konuştu.

Yerel parayla ticaretin yaygınlaşması için bazı hususları dikkat edilmesi gerektiğini ifade eden Karaaslan şöyle devam etti:

“Yerel para ticareti yapacak ülkeler arasında özellikle merkez bankalarının sisteme dahil olarak swap ve benzer anlaşmalarda sistemi desteklemesi gerekiyor. Enerji ve benzer büyük montanlı kalemlerde belli ölçülerde yerel para kullanımının sağlanması teşvik edilebilir. İhracatçı ve ithalatçıları yerel para değerlerindeki oynaklıklardan koruyacak tedbirler geliştirilmesi yararlı olacaktır.

Yerel paraların bankalardan zamanında ve en az maliyetle diğer para birimlerine dönüştürülmesi için tedbir alınması da yerinde olacaktır.”

Swap nedir?

Swap işlemi, iki tarafın belirli bir zaman diliminde farklı faiz ödemelerini ve/veya farklı para birimlerini karşılıklı değiştirdikleri bir takas sözleşmesi. Swap sözleşmeleri, döviz kuru ve faizdeki dalgalanmaların yarattığı riski bir süreliğine bertaraf ediyor.

169 ülkeye TL ile ihracat yapılıyor

İhracatta TL kullanımı yıllar içinde yükseldi. TÜİK verilerine göre 2015’te tüm ihracatın yüzde 4.1’i, 2016’da yüzde 5.4’ü, 2017’de ise yüzde 8.9’u TL ile yapıldı. 2018’in 7 aylık döneminde ise bu oran, yüzde 4.6 oldu. TİM’den temmuz ayında yapılan açıklamada ise 169 ülkeye ihracatta Türk lirası kullanıldığı, toplam 3.9 milyar lira tutarında ihracatın Türk Lirası ise yapıldığı bildirildi. İthalatta ise bu oranlar 2015’te 6.5, 2016 7.2, 2017’de 7.6, 2018’de (ilk 7 ay) 5.3 oldu.

3.9 milyar TL

Türkiye İhracatçılar Meclisi Başkanı İsmail Gülle de temmuz ayı geçici ihracat rakamlarını açıklarken, “Temmuz ayında 169 ülkeye ihracatta TL kullanıldı. Toplam 3.9 milyar TL tutarında ihracatın TL ile yapıldığını görüyoruz” bilgisini vermişti.