Ateşkes sabaha karşı 05.00'te başladı! En kritik 60 gün başladı

Lübnan ve İsrail arasında sağlanan ateşkesin yürürlüğe girmesine Hizbullah’tan ilk tepki geldi. Hizbullah’tan yapılan açıklamada, İsrail'in gelecekte gerçekleştirebileceği olası saldırılara dikkat çekilerek, "Güçlerimiz, İsrail'in saldırılarına karşı koymaya tamamen hazır olacaktır" denildi. İsrail’in Güney Lübnan’dan çekilme sürecinin yakından takip edildiği vurgulanan açıklamada, "Savaşçılarımızın gözleri düşmanın sınır ötesindeki hareketleri ve geri çekilme süreci üzerinde olacak, elleri ise Lübnan'ın egemenliğini savunmak üzere tetikte kalacaktır" ifadelerine yer verildi.

ABD yönetiminin, İsrail-Lübnan ateşkes anlaşmasının henüz başladığı bir dönemde İsrail'e 680 milyon dolarlık yeni bir silah satışına onay vermeye hazırlandığı bildirildi. Financial Times gazetesinin Kongre kaynaklarına dayandırdığı haberinde, Joe Biden yönetiminin, Tel Aviv'e yeni bir silah satışı konusunda son aşamaya geldiği belirtildi.

Haberde, ABD'li yetkililerin kısa süre önce Kongre'yi gayriresmi olarak bilgilendirerek İsrail'e binlerce müşterek doğrudan saldırı mühimmat (JDAMs) kiti gönderilmesine onay verileceğini ilettiği aktarıldı.Kongre'ye söz konusu satışla ilgili resmi bildirimin yakın zamanda yapılacağı kaydedilen haberde, ABD'nin İsrail'e ayrıca yüzlerce küçük çaplı bomba takviyesi yapacağı da belirtildi.

Birleşmiş Milletler (BM), Gazze için ABD, Türkiye, Mısır ve Katar tarafından yürütülen ateşkes müzakerelerine ilişkin tüm taraflarla irtibatta olduğunu bildirdi.

Lübnan ile İsrail arasında yürürlüğe giren 13 maddelik ateşkes anlaşmasına göre, Hizbullah ve Lübnan topraklarında bulunan diğer tüm silahlı gruplar, İsrail'e karşı herhangi bir eylemde bulunmayacak, buna karşılık İsrail Lübnan'a herhangi bir askeri saldırı düzenlemeyecek.

Anlaşmada, Lübnan'ın Hizbullah veya Lübnan topraklarında bulunan diğer tüm silahlı grupların, İsrail'e karşı herhangi bir operasyon düzenlemesini engelleyeceği buna karşılık İsrail'in de Lübnan'da sivil veya askeri hedeflere kara, deniz veya havadan herhangi bir askeri saldırıda bulunmayacağı taahhüt ediliyor.

Anlaşmanın 13 maddelik tam metni de yayınlandı.

İsrail Savunma Bakanı Israel Katz Çarşamba günü yaptığı açıklamada önümüzdeki 60 günün ateşkesin kaderini belirleyeceğini öne sürerek şimdiden ateşkesin durumunun 'belirsiz' olabileceğini ima etti.

Katz, savunma sanayii konferansında yaptığı konuşmada sabah 05.00'te başlayan ateşkesle ilgili "Kuzeydeki (Lübnan'ı kastediyor) savaşın tanımlanan hedefinin gerçekleşip gerçekleşmediğini önümüzdeki 60 gün içinde göreceğiz" derken, saldırıların Hamas üzerinde "ek bir baskı oluşturduğunu" öne sürdü.

İsrail, sonbahar itibariyle operasyonlarını Lübnan'ın güneyinde genişletmeye başladı. Son haftalarda ise direkt olarak başkent Beyrut'u hedef alan saldırılar düzenledi. Öte yandan Hizbullah'ın kuzey İsrail’e yönelik günlük roket saldırıları 60 binden fazla İsrailliyi evlerinden uzaklaştırdı.

ATEŞKES ŞARTLARI

Ateşkes anlaşması şartlarına göre, İsrail kara kuvvetleri, Lübnan topraklarından 60 gün içinde çekilmek zorunda. Bu süre zarfında, Hizbullah'ın da İsrail'in kuzey sınırından 40 kilometre uzaklaşması bekleniyor.

Lübnan Başbakanı Necib Mikati, İsrail ile yapılan ateşkes anlaşması sonrasında hükümetinin Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi'nin (BMGK) 1701 sayılı kararının tüm maddelerini uygulama konusunda kararlı olduğunu söyledi.

İsrail'in aşırı sağcı Maliye Bakanı Bezalel Smotrich, daha önce karşı çıkmasına rağmen kabine toplantısında Lübnan ile ateşkes anlaşması lehinde oy kullanmasını savundu.

Hamas'ın üst düzey bir yetkilisi, Fransız haber ajansı AFP'ye yaptığı açıklamada, Lübnan'da sağlanan ateşkesi memnuniyetle karşıladıklarını ifade etti.

Üst düzey yetkili, Hamas'ın Gazze'de ateşkes sağlamaya hazır olduğunu belirtti. Yetkili, "Mısır, Katar ve Türkiye'deki arabuluculara Hamas'ın ateşkes anlaşmasına ve esir takasına ilişkin ciddi bir anlaşmaya hazır olduğunu bildirdik" ifadelerini kullandı. Yetkili, İsrail'i anlaşmayı engellemekle suçladı.

İspanyol milletvekili Jorge Pueyo, Filistin'e destek vermek için 29 Kasım'a kadar açlık grevi yapacağını açıkladı.

Parlamentoda basın toplantısı düzenleyen Pueyo, seçim bölgesindeki Aragon Filistin Evi ve Kudüs Derneği'nin 19 Kasım'da başlattığı açlık grevi eylemini desteklediğini söyledi.

"Hayatta ve siyasette kelimelerin yetmediği, örnek olmanın önemli olduğu zamanlar vardır" diyen İspanyol milletvekili, Pazartesi başladığı açlık grevini 29 Kasım'a kadar sürdüreceğini belirtti.

Siyasetçi ayrıca, İspanya'nın İsrail ile diplomatik ve ticari ilişkilerini kesmesini, İsrail'e tam silah ambargosu uygulanmasını istiyor.

Jorge Pueyo, İspanya'da azınlık sol koalisyon hükümetinin küçük ortağı Sumar ittifakının parlamento sözcü yardımcısı.

TÜRKİYE

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, "İsrail ile Lübnan arasında bu sabah yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasından memnuniyet duyuyorum. İsrail sorumluluklarını harfiyen yerine getirmeli. Coğrafyamızdaki krizlerin çözümü için çabalıyoruz. Gazze'de katliamın durması ve kalıcı ateşkesin sağlanması için Türkiye olarak her katkıyı sunmaya hazırız" dedi.

Dışişleri Bakanlığı'nın internet sitesinde yer alan açıklama şöyle:

"Lübnan’da ateşkes sağlanmasına yönelik müzakerelerin olumlu sonuçlanmasını memnuniyetle karşılıyor ve ateşkesin kalıcı olmasını temenni ediyoruz. İsrail’in ateşkese harfiyen uyması ve Lübnan’da yol açtığı zararı tazmin etmesi için uluslararası toplum tarafından baskı kurulmalıdır. Türkiye, Lübnan’da iç barışın tesisi amacıyla gerekli desteği sunmaya hazırdır. Bu vesileyle, bölgede barış ve istikrarın sağlanması için Gazze’de bir an önce kalıcı ve kapsamlı ateşkes ilan edilmesi ve İsrail’in saldırgan politikalarına son vermesi gerektiğini hatırlatmak isteriz."

ABD

Savunma Bakanı Lloyd Austin varılan ateşkes anlaşmasını 'tarihi bir an' olarak niteledi, Lübnan ve İsrail'deki on binlerce sivilin evlerine güvenli şekilde dönebileceğini belirtti.

İSRAİL

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, anlaşmanın İsrail’in 'Gazze'de Hamas'a yönelik baskıyı artırmasına' ve 'İran tehdidine odaklanmasına' olanak sağlayacağını söyledi.

İRAN

Hizbullah'ın ana müttefiki İran'dan ateşkese dair ilk açıklama bu sabah geldi, Tahran yönetimi Lübnan'daki İsrail saldırganlığının bitmesinden memnuniyet duyduğunu aktardı.

Dışişleri Bakanlığı sözcüsü İsmail Bekayi, İran'ın Lübnan hükümetini, ulusunu ve direnişi sıkı şekilde desteklemeye devam edeceğini belirtti. Tahran yönetimi, Orta Doğu ülkelerinde desteklediği vekil güçlerini 'direniş' olarak adlandırıyor.

ÇİN

Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Mao Ning, Çin'in gerilimin düşürülmesine neden olan tüm çabalara destek verdiğini ve ateşkesi memnuniyetle karşıladığını söyledi.

ALMANYA

Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, ateşkesin 'tüm bölge için bir umut ışığı olduğunu' vurgulayıp diplomasinin başarıya ulaştığını kaydetti. Lübnan'daki yüz binlerce kadın, çocuk ve aile ile İsrail'in kuzeyindeki on binlerce insanın artık umutlanabileceğini belirten Baerbock, Gazze'de de bir ateşkese ihtiyaç duyulduğunu ekledi.

FRANSA

ABD lideri Joe Biden ile ortak açıklama yapan Fransa Devlet Başkanı Emmanuel Macron, İsrail ve Lübnan'ın anlaşmaya bütünüyle uyum göstermesi için birlikte çalışacaklarını kaydetti. Ortak açılamada "Bu çatışmanın başka bir şiddet döngüsüne dönüşmesinin önüne geçmeye kararlıyız" denildi.

Dışişleri Bakanı Jean-Noel Barrot ise, Lübnan'daki ateşkesin Gazze Şeridi'nde de mümkün olan en kısa sürede başarılması gerektiğini söyledi.

MISIR

Kahire yönetimi Hizbullah ve İsrail arasında varılan ateşkesin tüm bölgeye yayılan gerilimin düşmesine yol açmasını umduğunu kaydetti. Mısır, Gazze Şeridi'ndeki savaşın durması için yürütülen müzakerelerde arabuluculardan biri.

IRAK

Ateşkesi memnuniyetle karşıladığını belirten Irak Dışişleri Bakanlığı, "Uluslararası toplumu Gazze Şeridi'nde Filistin halkına yönelik devam eden katliam ve saldırıların durdurulması için ciddi ve acil adımlar atmaya çağırıyoruz" dedi.

HAMAS

Filistinli grup, Lübnan'da silahların susmasını takdirle karşıladığını belirtip Gazze Şeridi'nde ateşkes anlaşmasına ulaşmak için hazır olduğunu duyurdu. Hamas yetkilisi Sami Ebu Zühri, Gazze'de ateşkes için umutlu olduklarını da ekledi.

AVUSTURYA

Avusturya Dışişleri Bakanlığı, X hesabından "Lübnan'daki ateşkes anlaşmasını memnuniyetle karşılıyoruz ve tüm tarafları buna uymaya çağırıyoruz. Bu, nihayet İsrailli ve Lübnanlı sivillerin evlerine dönmelerine olanak tanıyacak" mesajını paylaştı.

İSVİÇRE

Dışişleri Bakanlığı, sosyal medya hesabından "İsviçre, Lübnan'da ateşkes ilan edilmesini memnuniyetle karşılıyor" mesajını paylaştı, tüm tarafları BM Güvenlik Konseyi'nin 1701 sayılı kararına dayalı anlaşmayı tam olarak uygulamaya çağırdı.

BİRLEŞMİŞ MİLLETLER

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres, ateşkes anlaşmasının 'şiddete, yıkıma ve çekilen acıya son vermesini umduğunu' kaydetti. Guterres'in sözcüsü Stephane Dujarric, BM Genel Sekreteri'nin 'taraflara anlaşmaya bütünüyle uymaları ve saygı göstermeleri çağrısı yaptığını' aktardı.

BM'nin Lübnan Özel Temsilcisi Jeanine Hennis-Plasschaert de anlaşmayı memnuniyetle karşılayarak, bunun sivillerin güvenliğinin sağlanması için 'kritik bir dönemecin başlangıcını temsil ettiğini' belirtti. Ancak BM temsilcisi, daha yapılacak çok iş olduğu uyarısını da yaparak "Ateşkese tam uyumdan daha azı yeterli olmaz" dedi.

HUSİLER

Başkent Sana dahil Yemen'in batısını kontrol Husiler, Hizbullah'ın verdiği kararlara güvendiklerini belirten bir açıklama yaptı.

İran destekli grup, Hizbullah'ın İsrail saldırılarına karşı direnişini övdü.

Sabaha karşı başlayan ateşkeste ilk silah sesleri Lübnan'ın güneyinde duyuldu.

İsrail ordusu, sınır hattındaki Kafr Kila köyünde ilerleyen bir grup araca uyarı ateşi açtığını açıkladı. Açıklamada, araçların yasaklı bölgeye yaklaştığı savunuldu.

Mercayun bölgesindeki Kafr Kila, İsrail'in Metula kasabasının karşısında yer alıyor.

Kafr Kila'ya dönen Lübnanlılardan birinin paylaştığı videoda geniş çaplı bir yıkım göze çarparken, İsrail işgal askerleri görülmüyordu.

İki aylık ateşkes anlaşmasında en göze çarpan maddelerden biri, Lübnan ordusunun Litani Nehri ile İsrail sınırı arasına konuşlandırılacağı.

Mavi Hat adıyla bilinen İsrail-Lübnan sınırı ile kuzeydeki Litani Nehri arasındaki bölge, 2000'li yılların başından bu yana Hizbullah'ın kontrolündeydi. Sınır hattında ise Birleşmiş Milletler barış gücü askerleri (UNIFIL) bulunuyordu.

Hizbullah Lübnan'ın en büyük askeri gücü konumunda ve ordu bu sabah yaptığı açıklamada Litani Nehri ile İsrail sınırı arasındaki bölgeye konuşlanmaya hazırlandığını duyurdu. Anlaşmaya göre, yaklaşık 5 bin Lübnan askeri bölgeye sevk edilecek.

Birleşik Arap Emirlikleri Dışişleri Bakanlığı, İsrailli haham Kogan'ın öldürülmesiyle ilgili şüpheli üç kişinin yakalanmasına yardımcı olduğu için Türkiye’ye teşekkür etti. Arab News'ın haberine göre bakanlık MİT operasyonunu 'olağanüstü titizlik' ifadeleriyle takdir etti.

Ateşkesin duyurulmasının ardından Lübnan'da birçok kutlama görüntüsü kaydedildi. Savaş nedeniyle Lübnan'ın güneyindeki evlerinden kuzeye göç edenler ise, evlerine geri dönmek için araba ve kamyonlarla yola çıktı bile.

Uluslararası haber ajansları, başta Beyrut diğer şehirlerden güneye doğru yola çıkan Lübnanlıların fotoğraflarını dünyaya geçti. Fotoğraflarda bazı Lübnanlıların Hizbullah bayrağı salladığı dikkat çekiyor.

Lübnan'ın güneyindeki Sayda'dan bildiren Al Jazeera muhabiri Zeina Khodr, ateşkesin başlamasının üstünden üç saat geçtiğini ve herhangi bir ihlal bildirilmediğini aktardı. Binlerce insanın evlerine geri döndüğünü, yola çıkanların zafer işaretleri yaptığını kaydeden Khodr, birçok insan için evlerine dönebilmelerinin başlı başına zafer olduğu yorumunu yaptı.

İsrail işgal ordusu yaptığı açıklamada, güney Lübnan sakinlerinin evlerine dönmek için acele etmemesini ve açıklamalara riayet etmesini istedi.

Lübnan Sivil Savunma Müdürlüğü de, halka 'resmi makamlar ateşkesin tam sağlandığını açıklayana kadar' güneyne dönmeyin uyarısı yaptı.

İsrail'e ait insansız hava araçları da Lübnan üzerinde halen uçuyor ve uğultuları yerleşim yerlerinden duyuluyor.

Onuncu haftasına giren İsrail saldırıları Lübnan nüfusunun dörtte birinden fazlasının evlerini terk etmesine yol açtı, bu yaklaşık 1,5 milyon insanın yer değiştirmesi anlamına geliyordu.

İsrail işgal ordusu ve Hizbullah arasında son iki ayı topyekun savaş, öncesi ise sınır çatışması olarak geçen 14 aylık savaşta ilk kez ateşkese ulaşılırken, gözler yeniden Gazze Şeridi'ne çevrildi.

Lübnan'da varılan ateşkesi dünyaya duyuran ABD lideri Joe Biden, açıklamasında Gazze Şeridi'ne de değindi. Biden, savaşın 418'inci gününe girdiği Gazze'de silahların susması için Türkiye, Mısır ve Katar'la birlikte adım atacaklarını söyledi.

Joe Biden, "Hamas’ın önünde bir tercih var. Tek çıkış yolu Amerikan vatandaşlarının olduğu rehinelerin serbest bırakılması. Önümüzdeki günlerde Türkiye, Mısır, Katar, İsrail ve diğerleriyle birlikte ateşkesi sağlamak için bir kez daha çaba sarf edeceğiz" dedi.

Gazze Şeridi'ndeki savaşta şimdiye kadar Kasım 2023'ün sonunda bir hafta silahlar sustu. Hamas elindeki rehinelerin bir kısmını bıraktı, İsrail hapishanelerinde tutulan yüzlerce Filistinli mahkum da özgürlüğüne kavuştu.

Sonraki aylarda ABD, Katar ve Mısır'ın arabuluculuğunda gerçekleşen müzakereler defalarca başarısız oldu, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ateşkesi her seferinde engelledi.

İsrail ordusu ve Hizbullah arasında sınır çatışmasıyla başlayıp topyekun bir savaşa dönüşen mücadelede ilk kez ateşkese varıldı. ABD Başkanı Joe Biden Salı günü akşam saatlerinde ateşkesi duyurdu, "Yerel saatle 04:00'te geçerli olacak şekilde Lübnan-İsrail sınırındaki çatışma sona erecek" dedi.

Sabaha karşı Türkiye saatiyle 05.00'te silahlar susarken, 60 günlük ateşkeste İsrail işgal birlikleri ile Hizbullah güçleri sınır hattı ve Litani Nehri arasından çekilecek. Mavi Hat olarak bilinen İsrail-Lübnan sınırına Lübnan ordusuna bağlı 5 bin kadar askerin yerleştirilmesi planlanıyor.

İÇ ÇATIŞMA RİSKİ

Ancak Lübnan ordusuna bağlı birliklerin ateşkesin uygulanmasındaki rolü tam olarak netleşmedi. Hizbullah'la gerektiği durumda karşı karşıya gelip gelmeyecekleri konusunda da soru işaretleri var. Bu belirsizlik, ülkedeki iç çatışma dinamiklerinin de harekete geçebileceği bir tehlike potansiyeli taşıyor.

Lübnan ordusu, anlaşmadaki görevlerini yerine getirecek kaynaklara, altyapıya ve ekipmana sahip olmadığını dile getiriyor. Ancak Lübnan'ın müttefiklerinin bu noktada devreye girerek orduya destek vermeleri gündeme gelebilir.

ABD ASKERİ KONUŞLANDIRILMAYACAK

Anlaşmaya göre, bölgede Lübnan ordusu, İsrail ordusu ve Lübnan'daki Birleşmiş Milletler Geçici Gücü (UNIFIL) arasında daha önceden oluşturulan üçlü mekanizmaya, ABD ve Fransa da katılacak.

Ateşkes anlaşmasının ihlal edildiğine yönelik tüm şikayetler ABD'ye bildirilecek. Lübnan'da ABD askeri konuşlandırılmayacak ancak ABD ve Fransa güçleri Lübnan ordusuna eğitim yoluyla destek sunacak.

Lübnan'ın en büyük askeri gücü Hizbullah, 2000'li yılların başından bu yana 135 kilometrelik Mavi Hat ile Litani Nehri arasındaki bölgeyi kontrolünde tutuyordu.

Gazze Şeridi'ndeki savaştan bir gün sonra, 8 Ekim 2023 tarihinde Hizbullah ve İsrail arasındaki çatışmalar başladı.

Aradan geçen neredeyse bir yılın ardından 23 Eylül'de yoğun hava saldırılarına girişerek savaşı Lübnan topraklarına taşıyan İsrail, 1 Ekim tarihinde Lübnan'da kara işgalinin başladığını ilan etti.

Onuncu haftasına giren yoğun İsrail bombardımanı Lübnan'da 3 bin 300'den fazla can aldı, sınır çatışmasının başladığı 8 Ekim 2023'ten bu yana hayatını kaybedenlerin sayısı ise yaklaşık 4 bin.

İsrail saldırıları nedeniyle Lübnan nüfusunun dörtte biri evlerini terk etmek zorunda kaldı, Dünya Bankası Lübnan'daki ekonomik hasarın 8,5 milyar dolar olduğunu tahmin ediyor.

Sınırın güneyinde ise İsrail şehir ve yerleşimlerinden 60 bini aşkın kişi tahliye edildi.

Hizbullah’ın Lübnan’ın güneyinde varlık göstermesine izin verilmeyeceğini belirten ABD lideri Biden, Mavi Hat'tın hem İsrail hem de Lübnan tarafında sivillerin evlerine dönebileceğini söyledi.