Bakan Özhaseki'den deprem konutlarına ilişkin açıklama
22.08.2023 - 11:15 | Son Güncellenme:
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, canlı yayında deprem bölgesine ilişkin önemli açıklamalarda bulundu.
Bakan Özhaseki açıklamasının devamında şu ifadeleri kullandı: "Bin yıllık Anadolu medeniyetimizde başımıza gelebilecek en büyük bela buydu. 18 ilimizi doğrudan etkiledi. 14 milyon insan etkilendi, 680 bin konut, 170 bin iş yeri gibi yerler yıkıldı. Toplamda bağımsız birim olarak baktığımızda 850 bin gibi bir rakam var karşımızda.
Evlerinde uzakta olan 1 milyon 900 bin insan var. Çadırlarda pek kimse kalmadı, 500 binden fazla insan konteyner kentlerde kalıyor. Yurtlarda kalanlar var.
Evinden dışarıda olan insanları güvenli konutlara alma gibi birinci vazifemiz var.
'EKİM, KASIM, ARALIK GİBİ TESLİM EDECEĞİZ’
Konutları hak sahiplerine teslim etmek bizim birinci görevimiz, 180 binden fazla ihale yaptık. Konutların büyük bir kısmını, ekim, kasım, aralık gibi teslim edeceğiz.
‘300 BİN KONUTUN ÇALIŞMASI DEVAM EDİYOR’
300 binden fazla konutun rezerv alanlarda yapılması için çalışmalarımız devam ediyor. Şöyle bir zorluğumuz var. Rezerv alanlar bulup hızlı inşaat gayreti içindeyiz ama rezerv alan bulamıyoruz. Hazine arazisi arıyoruz, şehirden çok uzakta olmasın istiyoruz, zemin güvenli olsun istiyoruz.
Vatandaş yaşadığı yerlerden kopmak istemiyor. Sizin eviniz Antakya’da orada komşuluklar oluşmuş, siz kalkıp oradan 7-8 km ötedeki lüks de olsa bir konuta gitmek istemiyorsunuz. O zaman Yerinde Dönüşüm diye bir şey başlattık. Vatandaşa siz evinizi dönüştürmek isterseniz biz size kredi veririz, para veririz, dönüştürün. Biz size TIP sözleşmeler de verelim diyoruz. Yapı denetim firmalarının masraflarından kurtulun, harç, pul vs istemiyoruz.
‘Biz size parayı verelim nasıl isterseniz yapın’ öyle bir şey yok. Zeminin sağlam olmadığı yerlerde yapı yapılamayacak. Malzemedeki eksikliklerden kaynaklı ciddi oranda 60-70-80'li yıllarda yapılıp yıkıldığı ortaya çıktı, bunlar net. Zeminde bir sorun yok.
İŞTE ‘YERİNDE DÖNÜŞÜM’E BAŞVURU SAYISI
Vatandaşlar müthiş ilgi gösterdiler. Şu an 186 bin civarında müracaat var. Birkaç kat konutlar için de temsil edenler müracaat ettiğinde 250 bine y akın vatandaş biz kendimiz dönüştürürüz, bize destek verin diyorlar.
‘EKONOMİYİ DE CANLANDIRACAK BİR FORMÜL’
Her bir ev için birkaç lavabo, pencere lazım olacağı için yereldeki mühendislik grupları, sanayiciler de canlanmış olacak. Ekonomiyi de canlandıracak bir formül olarak duruyor. Merkez canlandığı için şehirlere geri dönüşler de olacak.
Bizdeki mevzuat binalar tespit edildiğinde 3 tip gruplama yapılabiliyor. Birisine ağır hasarlı diyorsunuz kesin yıkılması lazım. İkincisi orta ve az hasarlı diyorsunuz. Orta hasarlıda bilim adamlarından rapor alıp ruhsat belediyesinden aldığı taktirde gidip güçlendirme yapabilir.
‘YAKIN GELECEKTE OLABİLECEK DEPREME DAYANMAZ’
Cumhurbaşkanının bize talimatı orta hasarlı binalar yorulmuş binalar. Orada iki tane büyük deprem oldu ama 5-6 gibi onlarca deprem oldu. Bu depremler olduğunda binalar yoruldular. Böyle bir ortamda korkumuz odur ki orta hasarlı olarak tespit ettiğimizi binaların çoğu yakın gelecekte olabilecek depreme dayanmazlar. Biz hepsini ağır hasarlı gibi görmeye razıyız. Müracaat etsinler alalım yardımlardan istifade etsinler evlerini yeniden yapsınlar. Güçlendirme o kadar zor ki binanın içerisinde inşaat bitmiyor ev sahipleri rahat etmiyor. İlle de biz konutumuzda kalmak istiyoruz diyorlarsa raporlarını alsınlar ruhsatlarını alsınlar yapsınlar.
Yeni mevzuatımız şu anda bütün usullere riayet edilerek yapılırsa 9 şiddetine dayanacak mevzuata hakimiz, zemin sertliğini hesap ettirecek ardından statik hesapları çözdürecek işe başladığında, harfiyen kurallara riayet ettiğinde 9 şiddetinde deprem olursa insanlar kımıldamadan evlerinden çıkmasınlar.
'20 BİN CİVARINDA AÇILMIŞ DAVA VAR, FORMÜL GELİŞTİRECEĞİZ’
Orta hasarlı, ben bunla uğraşmayım sonra da kiraya vereyim, satayım. Daha değişik düşüncelerle zorluyorlar. Biz Çevre ve Şehircilik Bakanlığı olarak 8 bin personel ile oradaydık. Bağımsız binalar tek tek inceledik. Vatandaş ‘şurada açıklık var niye bizi ağır hasara aldılar ki’ diyorlar. Bizim arkadaşlarımızın bakış açısı farklı, mühendis olarak bakıyorlar. Mahkemeleri yormak çok hoş olmayabilir. 19-20 bin civarında açılmış dava var. Önümüzdeki günlerde biz yardımcı olmak için formül geliştireceğiz.
İSTANBUL’DA KENTSEL DÖNÜŞÜM ÇALIŞMALARINDA SON DURUM NE?
İstanbul bizi korkutuyor. Deprem meselesi bir beka meselesi. 6 milyon civarında konut var. Bunun 600 bini çok riskli ve ilk etapta yıkılacak gibi gözüküyor 1.5 milyon konut yıkılabilir ama 600 bin depreme dayanmaz gibi gözüküyor.
Öyle bir ortamda bizim uykumuzu yitirip hızlı bir şekilde vaziyet almamız icap ediyor. Türkiye Himalayalardan başlayan Alp’lere doğru uzanan hat üzerinde 5 en riskli deprem ülkelerinden biri. İstanbul’da büyükşehirler arasında deprem riski taşıyan 10 kentten birisi olarak literatürde yerini almış vaziyette.
Marmara’da bekleyen bir enerji var bunun kırılacağını öngörüyorlar. Dua edelim hiç olmasın, olursa da geç olsun ki biz gayret edelim evlerimizi sağlam hale getirelim diye çabalıyoruz.
Müthiş bir çaba içerisindeyiz. İstanbul’da yıllardır süren kentsel dönüşüm mücadelesi var. 2012’De yasa çıkmış 11 yıl geçmiş, 11 yıl içerisinde kentsel dönüşüm avantajlarını kullanarak 800 bin kadar bağımsız birim yenilenmiş. Şu an 180 bin civarında konut, iş yeri yenilenmek üzere.
‘REZERV KONUTLARA KENDİMİZ BAŞLAMALIYIZ’
Biz 1 milyona yakın bağımsız birimi yenilemişiz, bu yeterli değil. Rezerv alanları burada başlatmalıyız. İstanbul’da iki yer belirledik, bir kısmı Anadolu yakasında bir kısmı Avrupa yakasında. Rezerv alanlar 350 bin konutluk. Birkaç ay içerisinde rezerv konutlara bütçe imkanları müsaitse kendimiz başlamalıyız.
‘YERLERİMİZ BELLİ’
Yerlerini pek söylemiyoruz. Birçok yer kamu kurumlarına ait. Rezerv alanlarda istimlak parası vermek istemiyoruz. Kamunun kullandığı, işlevini yitirmiş olan yerler bulmaya çalışıyoruz. Yerlerimiz az çok belli.
15 gün daha çalışma yapıp Kabine’de sunum yapacağım. Rezerv alanları ya biz yapacağız ya dışarı kat karşılığı verip 150-200 bin konutu alacağız. En riskli binaları alacağız.
İSTANBUL’DA BELEDİYELERLE TOPLANTI YAPTINIZ, YASAL DÜZENLEME OLARAK İSTANBUL’DA NE YAPILMALI?
Kentsel dönüşüm için bir birim var. Bunu başkanlık haline getirmek istiyoruz. Sadece İstanbul için çalışması, kentsel dönüşüme hazırlama noktasında çaba sarf etmesini istiyoruz. İstanbul’a özel birim olmasını istiyoruz.
Genel müdürlükte başkanlık altında Hazine arazilerinin değerlendirilip bunların sadece İstanbul’un kentsel dönüşümünde kullanılmasını sağlamak istiyoruz.
Sadece binaları yapmak 100 küsür milyar dolar. İstanbul’da siz 600 bin konutu yeniden yapalım diyorsunuz. Bütün bunların altından kalkmak kolay değil.
Ben kendi içimde tedbirler alıyorum. Kentsel dönüşüm genel müdürlüğünün yanında hazine arazilerini değerlendirme, o bütçenin İstanbul’un kentsel dönüşüm için hazırlanması. Orada bir bütçe oluşturmaya çalışıyorum.
VATANDAŞI İLGİLENDİREN YASADA DEĞİŞİKLİK NASIL OLACAK?
3’te 2 çoğunluk sağlandığında istimlak hakkı doğuyor ama itirazlarla yürütmeyi durdurmalarla engellenen yapı çıkıyor. Yarıdan fazla vatandaş dönüştürelim diyorsa bizim hareket etmemiz gerekiyor.
MECLİS’İ OLAĞANÜSTÜ TOPLANTIYA ÇAĞIRMAK GEREKİYOR MU?
Olacak gibi gözüküyor. Yasa taslağını hazırlarsam Kabine’de ‘oldu bu iş’ denirse bir an önce çağıracağız. Kanun yapmaya geçilirken komisyonlar vs, bizim 3-4 ayımız olacak. Bir an önce getirip Meclis’i olağanüstü toplayıp, İstanbul’un kentsel dönüşümü için Meclis çağrılır. Son halini getirirsem arkadaşlarımı davet edeceğim.
