Semai Nedir, Hangi Döneme Aittir? Semai Nazım Biçiminin Özellikleri Nelerdir?

Halk edebiyatında genellikle hece ölçüsü kullanılmış olmasına rağmen başta Yunus Emre ve Dertli olmak üzere birçok şair aruz ölçüsüyle de şiirler yazmıştır. Halk ozanlarının şiirlerini bir araya getirdiği cönklerde, nadir de olsa aruz ölçüsüyle kaleme alınmış semailer de yer alır. 

 Semai Nedir? 

 Semai kelimesi Arapçada işitmek anlamına gelen ''sema'' sözcüğünden türetilmiştir. Edebiyatta ise duyulduğu gibi kaleme alınan eser anlamına gelir. Bu nedenle belli bir ezgiyle söylenen ya da sonradan bestelenmek üzere yazılan şiirlere ''semai'' adı verilmiştir. Çünkü semai, halk edebiyatına ait diğer şiir türleri gibi sözlü Türk edebiyatının bir parçasıdır. 

Semai Hangi Döneme Aittir? 

 Semai, sözlü halk edebiyatı ile birlikte 11. yüzyılda ortaya çıkmıştır. Birçok ozan cönklerinde mani, koşma, taşlama ve güzelleme türündeki eserlerle birlikte semailere de yer vermiştir. 

 Semai Nazım Biçiminin Özellikleri Nelerdir? 

 1- Semai nazım biçiminin ilk kıtası kafiye düzeni ''abab'' şeklindedir. 

 Eller gibi üzme beni ey nazlı güzel 

 Ben ki kapında kırk gün kırk gece bekledim 

 Hasret canıma tak etti artık ey güzel 

 Kervanlar geldi geçti ben kapından gitmedim 

 Yukarıdaki dörtlüğün birinci ve üçüncü kıtasında yer alan ''güzel'' kelimesi redif olarak kullanılmıştır. Bekledim ve Gitmedim kelimelerinde ise zengin kafiye vardır. 

 2- Semailerde konu sınırlaması yoktur. Birçok şair kaleme aldıkları semailerde aşk, ayrılık ve ölüm gibi konuları işlemiştir. Ancak ilahi aşkın ve tasavvufi konuların işlendiği semai örnekleri de mevcuttur. 

 3- En kısa semai 2 ya da 3 kıtadan oluşur. Dertli ve Erzurumlu Emrah gibi halk ozanlarının yazdığı bazı semailerde ise kıta sayısı 5'tir. 

 4- Semailer biçim ve içerik bakımından koşmaya benzeler. İki tür arasında en önemli fark semailerin, kendilerine özgü bir besteyle okunmalarıdır. 

 5- Divan edebiyatı ile halk edebiyatı birçok yönden birbirine benzer. Gazel, tahmis ve kaside türündeki şiirlerin son beytinde mahlas kullanma geleneği de halk edebiyatında alınmıştır. Ozanlar semailerin son ya da sondan bir önceki kıtasında mahlas kullanır. 

 6- Bayburtlu Zihni, Erzurumlu Emrah, Karacaoğlan ve Gevheri gibi halk ozanları semai türünde birçok şiir kaleme almıştır. Bu şiirlerden bazıları daha sonraki yıllarda bestelenmiştir.