Devlet Üstün Hizmet Ödülü alması için imza kampanyası! 'Ak Sakal'ın adanmış hayatı

Ozan Ömer Kadüker - Prof. Dr. Hasan Hilmi Hacısalihoğlu, 79 yıllık hayatını matematiğe adamış bir isim. Başarılarla dolu eğitim hayatının ardından yaptığı çalışmalarla hem Türkiye’de hem dünyada matematik alanında önde gelen bilim insanlarından.

Türkiye’de birçok üniversitede matematik bölümlerinin kurulmasında, bilim insanlarının yetiştirilmesinde büyük rol oynayan Hacısalihoğlu’nun yazmış olduğu 120 bilimsel makalesi, 38 kitabı ve yetiştirdiği binlerce öğrencisi bulunuyor. 19, 20 ve 21. dönem Kütahya Milletvekilliği ile Sağlık Bakanlığı yapan İsmail Karakuyu da hocanın öğrencilerinden biri.

‘Hocaların hocası’ unvanına sahip olan Hacısalihoğlu, Türk devletleri ve Balkan ülkelerindeki çalışmalarından dolayı da ‘Ak Sakal’ olarak tanınıyor. Matematik camiasında çok sevilen Hacısalihoğlu Mlliyet’e konuştu:

- Matematiğe ilginiz nasıl başladı? Dünyaca ünlü matematikçi olma sürecinizden bahseder misiniz?

Trabzon Öğretmen Okulu’nu birincilikle bitirince Millî Eğitim Bakanlığı’ndan davet geldi. 90 öğrenciyi lise bitirme için kursa alıp üniversiteye kaydetmek istiyorlardı. Ankara Yüksek Öğretmen Okulu’na ve aynı anda Ankara Üniversitesi Matematik Bölümüne kaydolmak için ilk gönüllü oldum. Fakülteden mezun olunca hiçbirimiz liselere öğretmen gitmedik, çoğumuz fakültede asistan olduk. Astronomi Bölümü’nün başkanı Hollandalı Profesör Egbert A. Kreiken bana astronomide ilerlememi önermişti, son sınıfta beni çağırıp bazı derslere yardımcı olmamı istedi. Mezun olunca da beni Lizbon’da kâinatın yapısıyla ilgili bir kursa gönderdi ve asistan olarak görevlendirdi. 9 ay sonra ani bir şekilde Kreiken’i kaybettik. Ben de esas dalım olan matematiğe döndüm. 1966’da Prof. Esat Egesoy’un danışmanlığında doktoramı tamamladım. Ardından ABD Brown Üniversitesi’nde çalışmalarımı derinleştirme imkânı buldum ve yurda döndüğümde artık matematik ve geometride araştırmalar yapmak ve öğrenciler yetiştirmek için hazırdım.

- Bugüne kadar kaç öğrenci yetiştirdiniz?

Ankara, Gazi, Dicle, Fırat, İnönü, Bilecik Şeyh Edebali üniversitelerinde binlerce ulusal ve uluslararası öğrenci ve yüzden fazla doktora öğrencisi yetiştirdim. Hangi üniversiteye gitseniz benimle doktora yapmış doçent, profesör, rektör, dekan olan en az 3- 5 kişi bulabilirsiniz. Uluslararası doktora öğrencilerim Mısır ve İran gibi ülkelerin önde gelen üniversitelerinde görev yapmaktalar. Özellikle Azerbaycan’dan öğrencilerin üniversitelerimizde yetişmesi ve matematikçilerin ülkemize kazandırılması için uğraştım.

- Çalışmalarınızdan bahseder misiniz?

Geometri, dönüşümler geometrisi, diferansiyel geometri, kinematik ve lineer cebir gibi konularla ilgili 120’nin üzerinde bilimsel makalem ve Türkiye’de matematik bölümlerinde ders kitabı ve kaynak kitap olarak okutulan 38 kitabım var. Ayrıca yurt içinde ve dışında verdiğim çok sayıda konferans tebliğim var. Bunların yanı sıra ulusal ve uluslararası destekli matematik araştırma projelerinde görev yaptım. Anadolu Üniversitesi’nde Açık Öğretim Fakültesinin bazı matematik derslerinin kitaplarını yazdım. Son yıllarda ise doğanın matematiği ve mühendisliği üzerine çalışmalarıma devam ediyorum. Arılar ve örümcekler gibi hayvanların matematiksel hareketleri üzerine liseler ve üniversitelerde çok sayıda seminer verdim. Türk Dünyası Matematikçiler Birliği’nin kurucu şeref başkanıyım. İlk defa 1999’da böyle bir birliği kurmuş olmaktan dolayı çok mutluyum. 30’un üzerinde Türk Cumhuriyetleri’nden 500’ü aşkın matematikçi üyemiz var.

ÖĞRENCİLERİ KAMPANYA BAŞLATTI

Hasan Hilmi Hacısalihoğlu’nun yetiştirdiği ve bugün birçoğu profesör olan, dekanlık, rektörlük gibi görevlerde bulunan yüzlerce öğrencisi var. O öğrencileri, vefa borcu olarak hocalarının Devlet Üstün Hizmet Ödülü alması amacıyla eimza.turkgeo.org üzerinden bir imza kampanyası başlattı. Kampanya 1000 kişiye yaklaşırken imza veren öğrencileri, hocaları hakkında şunları söyledi:

- Prof. Dr. Mahmut Ergüt (Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Matematik Bölüm Başkanı): Lisans eğitimimde diferansiyel geometri dersini sevmezdim ama hocam bana bu dersi o kadar çok sevdirdi ki bugüne kadar yaklaşık 35 lisansüstü tez danışmanlığı yaptım. Diferansiyel geometride bir çığır açtı. Gecesini gündüzüne katarak her üniversiteye ve herkese yardıma koştu.

- Prof. Dr. Yusuf Yaylı (Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Matematik Bölümü Geometri Ana Bilim Dalı Başkanı): Kendisi Ankara’dan ders vermek için Malatya’ya geliyordu. Bizlerin yetişmesinde emeği çok. Hocanın Amerika’da 2 yıl diferansiyel geometri alanında çalışmalar yapması ve sonrasında Türkiye’ye dönüşünde bilgilerini paylaşması geometride bir çığır açmıştır. Önemli bir katkısı da yazdığı Türkçe kitaplardır.

- Prof. Dr. Murat Tosun (Sakarya Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Matematik Bölümü): Hilmi Bey’de bitmek bilmeyen enerji ve çalışma azmi var. Ondan aldığımız azim, şevk ve enerji, 19 yıldır devam eden Geometri konferanslarının çıkış noktası olmuştur. Türkiye’de Matematik bölümünün gelişmesinde en önemli kilometre taşlarından biridir, hatta en önemlisidir.

- Prof. Dr. Rifat Güneş (İnönü Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Matematik Bölümü): Hilmi Hoca’nın sadece bizlerin yetişmesinde değil, birçok farklı ülkeden gelen öğrencilerin de yetişmesinde dahli var. Hoca, Türkiye’de üniversitelerin kurumsallaşmasının yanı sıra bilim insanı yetiştirilmesine de emek verdi. Hocamıza devletimizin bu büyük ödülünün verilmesi tüm matematik camiasını gururlandıracaktır.

Hacısalihoğlu kimdir?

Prof. Dr. Hasan Hilmi Hacısalihoğlu, Trabzon, Tonya’da 1942’de doğdu. Trabzon Öğretmen Okulu’ndan 1959’da okul birincisi olarak mezun olduktan sonra Ankara Yüksek Öğretmen Okulu’na ve Ankara Fen Fakültesi Matematik-Astronomi Bölümüne kaydoldu. 1966’da doktor, 1972’de doçent unvanını alarak Ankara Üniversitesi Cebir-Geometri kürsüsüne, 1976’da da aynı üniversitede profesör olarak atandı.Dicle, Fırat, Ankara üniversitelerinin matematik bölüm başkanlıklarını, İnönü Üniversitesi Temel Bilimler ile Gazi Üniversitesi Fen Edebiyat fakültelerinin dekanlıklarını yürüttü. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Matematik Bölümü Kurucu Başkanlığını yaptı.