‘Ders kitapları öğrencilere zimmetlensin’

Mine Özdemir Güneli - Okullarda tüm kademelerde öğrencilere milyonlarca ücretsiz ders kitabı ve yardımcı kaynak dağıtılıyor. Bazı öğrenciler kitaplarını ciltleyip korurken bazıları sayfaların üzerinde aşırı karalama yaparak, yırtabiliyor ya da kitapları kaybedebiliyor. Bu öğrenciler eğitime devam edebilmek için tekrar kitap almaya ihtiyaç duyuyorlar.  

Tüm bu sorunlar eşliğinde ders kitaplarının sürdürülebilirliği sosyal medyada tartışma konusu. 

İhtiyaçlar için kullanılıyor 

Okullarda ders kitaplarının velilere ve öğrencilere zimmetlenmesi, yıl sonunda bir alt sınıfa devredilmesi, aynı ders kitabının en az 4 yıl kullanılabilir olması önerilerine karşılık müfredat değiştiği ve kitapların üzeri çizildiği için bunun mümkün olmayacağını söyleyenler var. Ancak Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) 2018’den bu yana kitapların geri dönüşümü konusunda önemli adımlar atıyor. 

2023-2024 eğitim öğretim yılında dağıtılacak ücretsiz ders kitaplarının teslim alınması ve dağıtılması konusunda MEB’in hazırladığı resmi yazıda da belirtildiği gibi okul müdürlüklerince ders yılı sonunda ders, çalışma kitabı, defterler ve atık kâğıtlar gönüllülük esasına göre toplanıp il/ilçe milli eğitim müdürlüklerinin koordinesinde satışı yapılarak okul aile birlikleri hesabında ihtiyaçlar için değerlendiriliyor. Depolarda kalan bir önceki yıla ait ders kitapları ilgili eğitim öğretim yılında okutulma süresi dolmuş veya kitap içeriğinde güncelleme yapılmış ise il ve ilçeler tarafından geri dönüşüme kazandırılıyor. 

MEB’e bağlı resmi okul ve kurumlardaki ders kitabı ve yardımcı kaynakların toplanması, çevre yönetimi ve doğal kaynakların korunması anlayışı içinde döngüsel ekonomiye kazanımının gerekliliğini öğrencilere bir kültür oluşturacak biçimde sürekliliğini sağlamak ve farkındalık yaratmak amacıyla Sıfır Atık etkinlik ve eğitimleri de veriliyor. 

137 milyon ücretsiz kitap dağıtılacak

MEB, 2003’ten bu yana okullarda ücretsiz ders kitabı dağıtıyor. 2023-2024 eğitim öğretim yılı için 137 milyon 262 bin 439 kitap dağıtılacak ve bunun için KDV dahil 78 milyon 118 bin 220 TL ödenek ayrıldı. 2022-2023 eğitim öğretim yılında 153 milyon ders kitabı ve 136 milyon yardımcı kaynak öğrencilere ulaştırıldı. Kahramanmaraş depremlerinden etkilenen illerde 26 milyon ders kitabı ve yardımcı kaynak yeniden basılıp dağıtıldı.

‘Değersiz görülüyor’

Veliler okullarda ders kitaplarının sürdürülebilirliği için somut adımların atılmasını bekliyor. Kitap sayısının fazla olmasını şikâyet edenlerin yanı sıra kitapların uzun yıllar kullanılmasını ya da sadece dijital ortamlarda erişime açılmasını talep edenler var. Öne çıkan yorumlar şöyle: 

Düzgün kullanmayan cezalandırılmalı. Para yoksa kıymet bilinmiyor. 

Burada tasarrufta kasıt bilmem kaç milyon öğrencinin elindeki kitabı bedava olduğu için büyük bir bölümünün değersiz görmesi hatta kapağını bile kaldıramaması ya da kaybetmesidir. 

Kullanılan ders kitaplarının içindeki etkinlikleri nasıl yaptırmayı planlıyorsunuz? Her yıl silip tekrar mı yapacaklar? 

Yardımcı kitap işinden vazgeçilmeli, geçen yıl tonlarcası israf oldu. 

Tabletlere yüklenip verilebilir. 

2 kısım kitap olmalı, etkinlik kitapları yenilenmeli, ana metinlerin olduğu devredilmeli.