CERN’deki deneye tam üye oldu

DİDEM SEYMEN-  Bugüne kadar Boğaziçi ve Ankara üniversitelerinin CERN’de Türkiye’yi temsil ettiğini; İSÜ’nün ATLAS Deneyi’ne Türkiye’den karar alıcı olarak katılan ilk vakıf üniversitesi olduğunu kaydeden İSÜ Temel Bilimler Bölüm Başkanı Prof. Dr. Serkant Ali Çetin, “Yaptığımız iş, en küçüğü yani atom altını anlamaya çalışarak evreni kavramak. Bunlar kısa sürede yapılabilecek çalışmalar değil. Bir iş birliği halinde, ülkeler bir araya gelerek çalışmalarını yürütüyor. Yapılan araştırmalar ise günlük hayatta hemen kullanılabilecek veriler değil. Ancak burada öğrenilen bilgiler, bugün farkında olmadığımız ama gelecekte birçok uygulama ve teknolojide kullanılabilecek bilgiler” dedi. 

CERN’ün dünyanın en büyük parçacık fiziği laboratuvarı olduğuna dikkat çeken CERN Araştırma Direktörü Joachim Mnich de yapılan çalışmalar için birçok farklı yerden kendilerine kaynak olacak yoğun teknolojiye ihtiyaçları olduğuna değindi. Mnich, yaptıkları çalışmalara özellikle tıp alanında önemli araştırmalar yürüten İSÜ’nün de katkı sunacağını söyledi. 

CERN DENEYİ NEDİR?

CERN (Avrupa Nükleer Araştırma Merkezi), büyük bir parçacık fizik laboratuvarıdır ve Dünya'nın en büyük parçacık hızlandırıcısı olan Büyük Hadron Çarpıştırıcısı (LHC) adlı devasa bir halka şeklindeki tüneli barındırır.

CERN deneyleri, temel parçacıkların ve evrenin yapısının anlaşılması üzerine odaklanır. LHC, proton veya kurşun iyonları gibi yüksek enerjili parçacıkların bir araya getirildiği bir hızlandırıcıdır. Bu parçacıklar, hızlandırıcı içinde neredeyse ışık hızına yakın hızlara ulaştırılır ve ardından birbiriyle çarpıştırılır.

Çarpışma sonucunda ortaya çıkan parçacıkların hareketi ve etkileşimleri detaylı bir şekilde incelenir. Bu deneylerde, özellikle Higgs bozonu gibi teorik olarak öngörülen parçacıkların keşfi gibi büyük başarılar elde edilmiştir.

CERN deneylerinin bir amacı, standart model adı verilen temel parçacık teorisini doğrulamak ve geliştirmektir. Standart model, atomları oluşturan temel parçacıkların özelliklerini ve etkileşimlerini açıklar. Ayrıca, karanlık madde ve karanlık enerji gibi evrenin daha derin anlaşılması gereken unsurları da araştırırlar.

CERN'deki deneylerin bir diğer hedefi, Büyük Patlama teorisiyle ilgili sorulara yanıt bulmaktır. Büyük Patlama teorisi, evrenin nasıl başladığı ve nasıl geliştiğiyle ilgili bir açıklama sunar. LHC'deki deneyler, evrenin erken evresine ışık tutabilecek parçacıkların davranışlarını ve etkileşimlerini incelemektedir.

CERN'de gerçekleştirilen deneyler, binlerce bilim insanının katkılarıyla gerçekleştirilir. Bu deneyler, parçacık fizik alanında önemli keşiflere ve bilimsel ilerlemeye yol açmıştır.