“Acil eylem planı olumlu ama eksik”

Ege Gi­yim Sa­na­yi­ci­le­ri Der­ne­ği (EGSD) Yö­ne­tim Ku­ru­lu Baş­ka­nı Ne­dim Örün, açık­la­nan pla­nın or­ta ve uzun va­de­li bir yol ha­ri­ta­sı ol­du­ğu­nu, bu an­lam­da olum­lu ola­rak de­ğer­len­di­ri­le­bi­le­ce­ği­ni be­lir­te­rek, “An­cak için­de kı­sa va­de­li hiç­bir şey yok. Do­la­yı­sıy­la bu plan şu an­da sek­tö­rün bek­le­di­ği can si­mi­di de­ğil” de­di.
İs­tan­bul ve İz­mir gi­bi bü­yük kent­ler­le çev­re­sin­de kat­ma de­ğe­ri yük­sek ürün­le­rin üre­til­di­ği­ni, bun­la­rın Do­ğu ve Gü­ney­do­ğu Ana­do­lu’da şu aşa­ma­da üre­til­me­si­nin müm­kün ol­ma­dı­ğı­nı di­le ge­ti­ren Örün, şun­la­rı kay­det­ti:

“Do­ğu’ya ta­şın­ma­sı yan­lış”“Çün­kü bu böl­ge­ler­de tek­nik bil­gi, mü­hen­dis­lik, ara tek­nik ele­man, ye­tiş­miş iş­çi yok. Sek­tö­rün ta­ma­men bu böl­ge­le­re ta­şın­ma­sı­nı teş­vik eden bir yo­la gi­ril­me­si çok yan­lış olur. Tür­ki­ye’nin 2001’den bu ya­na sek­tör­de yap­mış ol­du­ğu kat­ma de­ğer­li ürün­le­re ge­çiş ata­ğı­nı bir­den­bi­re ke­ser atar. Ya­ni mut­la­ka bü­yük şe­hir­ler­de kat­ma de­ğe­ri yük­sek ürün­le­rin üre­til­me­si teş­vik edil­me­li. Bu gö­zar­dı edil­miş plan­da. İkin­ci­si, İz­mir ve İs­tan­bul gi­bi kent­ler­de iş­siz­lik çok cid­di bo­yut­lar­da. Sek­tör ora­ya ta­şın­dı­ğı za­man, bu­ra­da­ki in­san­la­rın iş­siz kal­ma­sı söz ko­nu­su ola­cak. Bu mut­la­ka dü­şü­nül­me­li.”
Ne­dim Örün, sa­de­ce Gü­ney­do­ğu için de­ğil, coğ­ra­fi böl­ge gö­zet­mek­si­zin 2 yıl gi­bi ge­çi­ci bir sü­rey­le tüm sek­tö­re teş­vik ve­ril­me­si­ni is­te­dik­le­ri­ni ak­ta­ra­rak, “Şu ay­rım çok net ko­nul­ma­lı: Te­mel ve stan­dart ürün­ler Do­ğu ve Gü­ney­do­ğu’ya kay­dı­rı­la­bi­lir. An­cak, kat­ma de­ğe­ri yük­sek ürün­ler Ba­tı’da de­vam et­mek zo­run­da. Yok­sa, Tür­ki­ye’nin bü­yük bir ih­ra­cat ve mil­li ge­lir kay­bı söz ko­nu­su olur” di­ye ko­nuş­tu.
Örün, sek­tö­rün so­run­la­rı­nın aşıl­ma­sı için yük­sek fa­iz­-dü­şük kur po­li­ti­ka­sın­dan vaz­ge­çil­me­si ge­rek­ti­ği­ni de bil­dir­di.

“Da­ha ra­di­kal ön­lem is­te­dik”
Ege Ha­zır Gi­yim ve Kon­fek­si­yon İh­ra­cat­çı­la­rı Bir­li­ği Baş­ka­nı Jak Es­ki­na­zi, pla­na olum­lu ta­raf­tan ba­kıl­dı­ğın­da sek­tö­rün en azın­dan ba­zı ba­kan­lar ta­ra­fın­dan ön­ce­lik­li ve vaz­ge­çi­le­me­ye­cek bir sek­tör ola­rak ta­rif edil­di­ği­nin ve bir şe­kil­de teş­vik edil­me­si ge­rek­ti­ği­nin açık­ça be­lir­til­di­ği­ni söy­le­di. Es­ki­na­zi, şöy­le de­vam et­ti:
“Ama olum­suz ta­ra­fı­na ba­kıl­dı­ğın­da dev­let im­kan­la­rı­nın bu­na yet­me­di­ği, bi­zim is­te­di­ği­miz şey­le­re sa­de­ce Do­ğu’ya doğ­ru ha­re­ket ha­lin­de bir mik­tar teş­vik ve­ri­le­bi­le­ce­ği ve bun­la­rın da da­ha ‘cek­cak’lar­la, alt­la­rı boş ola­rak hat­ta 5084 sa­yı­lı teş­vik is­te­miy­le za­ten ve­ril­miş olan şey­le­rin bel­ki bi­raz­cık da­ha ar­tı­rı­la­rak ve­ya 5084’ün sü­re­si uza­tı­la­rak ya­pı­la­bi­le­ce­ği gi­bi bir du­rum var or­ta­da. Bu da olum­suz. 5084’le git­mek is­te­yen­ler za­ten gi­de­cek­ti. Bu ne­den­le eks­tra bir şey yok plan­da. Bi­zim is­te­di­ği­miz da­ha ra­di­kal ön­lem­ler­di.”
Jak Es­ki­na­zi, pla­nın ge­le­ce­ğe dö­nük, şu an­da ya­şa­nan sı­kın­tı­la­rın ise ta­ma­men aşı­rı de­ğer­li TL’yle doğ­ru oran­tı­lı ol­du­ğu­nu an­lat­tı. Hü­kü­me­tin, Mer­kez Ban­ka­sı’na enf­las­yon po­li­ti­ka­sın­da­ki de­ği­şik­lik­le­ri­ni dik­te et­tir­me­si ge­rek­ti­ği­ni sa­vu­nan Es­ki­na­zi, “Yok­sa baş­ka yo­lu yok. Mer­kez Ban­ka­sı’na sor­du­ğu­muz­da, ‘Hü­kü­met bi­ze enf­las­yon­la mü­ca­de­le prog­ra­mı ve­ri­yor. Biz bu­nu an­cak bu şe­kil­de uy­gu­la­ya­bi­li­riz. Hü­kü­met bun­da es­nek­lik ya­par­sa o za­man biz de prog­ra­mı­mı­zı es­ne­ti­riz’ di­yor. To­pu bir­bir­le­ri­ne atı­yor­lar ama ar­tık at­ma­ma­la­rı ge­re­ki­yor. Acil ön­lem bu­dur” de­di.

‘Bu plan bir işe ya­ra­maz’
Ege De­ri ve De­ri Ma­mul­le­ri İh­ra­cat­çı­la­rı Bir­li­ği Baş­ka­nı Jak Ga­li­ko ise stra­te­ji pla­nı dik­kat­li okun­du­ğun­da, or­ga­ni­ze sa­na­yi böl­ge­le­ri­nin arıt­ma­la­rın­da ve­ri­le­cek yüz­de 50’lik ener­ji süb­van­si­yo­nu­nun dı­şın­da pek bir şey ol­ma­dı­ğı­nın gö­rü­le­ce­ği­ni be­lirt­ti. Ga­li­ko, şöy­le ko­nuş­tu:
“Kim, na­sıl ta­şı­na­cak Do­ğu’ya? Han­gi te­si­si bu­ra­dan kal­dı­rıp, ne­re­ye gö­tü­re­ce­ğiz? Han­gi ele­man­lar­la? Bu­ra­da­ki müş­te­ri­le­ri­mi­zi ora­ya na­sıl ge­ti­re­ce­ğiz? Yok efen­dim, ‘müş­te­ri­ler bu­ra­da kal­sın, bu­ra­da ofis ku­rul­sun’ bu müm­kün mü? Nu­mu­ne ha­zır­la­mak, gös­ter­mek, ye­ni ürün­le­ri ta­nıt­mak na­sıl ola­cak? Eko­no­mi­den so­rum­lu ba­kan­la­rı­mız uğ­ra­şı­yor­lar. Al­lah bin ke­re ra­zı ol­sun on­lar­dan ama bu plan hiç­bir işe ya­ra­maz.”
Jak Ga­li­ko, sek­tö­rün so­run­la­rı­nı aş­ma­sı için böl­ge­sel fark gö­zet­mek­si­zin is­tih­dam yük­le­ri­nin azal­tıl­ma­sı ve TL’nin bu ka­dar de­ğer­li ol­ma­ma­sı­nı ge­rek­ti­ği­ni de kay­det­ti.