‘21 fay var, plan yok’

İzmir depreminin ikinci yılında, Ege Koop tarafından; İzmir Depremi ve Sonrası konulu toplantı düzenlendi. Ege-Koop Genel Başkanı Hüseyin Aslan, 5 yılda bir güncellenmesi gereken deprem master planının üzerinden 24 yıl geçtiğini söyledi.

İki yıl önce 117 kişinin öldüğü İzmir depreminden hala ders alınmadığını belirten Aslan, “İzmir’de 21 fay var ve kentin dörtte üçü bu fay hatları üzerinde yaşıyor. Hangi binayı nasıl ve nereye yapacağımızı söyleyecek güncel bir deprem master planımız yok. Hepimiz aynı uçaktayız ve kör uçuşu yapıyoruz. Üstelik uyarıları da duymayacak kadar sağırız” dedi.

Aslan, son planın 1998 yılında hazırlandığına dikkat çekti, “5 yılda bir güncellenmesi gereken bu planın üzerinden 24 yıl geçti. Yani, elimizdeki tek yol haritası. Ama o da geçtiğimiz 24 yılda inşa edilen yapı stoğunu kapsamıyor. Acilen yenisi hazırlanmalı. Ayrıca her binaya kimlik uygulaması başlatılmalı. Bunda, binanın kat planlarına, kullanılan malzeme ve zemin bilgisine, yapının genel verilerine kadar ihtiyaç duyulan tüm bilgiler yer almalı” diye konuştu.

‘Nitelikli dönüşüm şart’

Aslan, şu vurguları yaptı: “İzmir, depremin merkez üssü Seferihisar ile Sisam adası arasındaydı. Peki merkez üssü İzmir olsaydı, ne olurdu? Çok daha fazla yıkım, çok daha fazla acı olurdu. Bu öngörüye rağmen İzmir’de kentsel dönüşüm açısından hâlâ istenen noktaya ulaşılamadı. İzmir genelinde bina yaş ortalaması 25 yıl ve üzeri. Kaçak yapılaşma oranı Sayıştay raporlarına göre yüzde 60-65. Türkiye İstatistik Kurumu’na göre 313 bin binanın kentsel yenileme kapsamında değerlendirilmesi gerekiyor. Bu durumda, nitelikli kentsel dönüşüm uygulamaları şart.”

‘İmar affı çözüm değil’

2018’de imar affı çıktığını, 811 bin 452 konutun imarlı, ruhsatlı ve yasal hale geldiğini kaydeden Aslan, “Peki depreme dayanıklılar mı? Gelinen noktada İzmir’de her 2 konuttan biri aslında imar kanuna aykırı. Yani, riskli ve depreme dayanıksız. Şimdi imar affının yenisi gündemde. Cumhur İttifakı’nın ortağı Büyük Birlik Partisi Genel Başkanı Mustafa Destici, imar affına ilişkin yeni yasa teklifini Meclis’e sundu. İmar affı, depreme dayanıksız kaçak konutları yasal hale getirerek, depremde ölüme ve yıkıma neden oluyor. Çözüm imar affı değil, kentsel dönüşüm” dedi

Tuzla fayına dikkat!

Deprem Araştırma ve Uygulama Merkezi (DAUM) Müdürü Prof. Dr. Hasan Sözbilir de, 21 fay içinde şu ana kadar İzmir, Gülbahçe, Yağcılar, Seferihisar ve Tuzla olmak üzere, beş fayın incelendiğini, diğerlerinin devam ettiğini söyledi. Sözbilir, Seferihisar’dan Konak’a ve oradan Bornova’ya kadar uzanan Tuzla fayının, deprem üretme aralığının 2 bin yıl olduğuna vurgu yaptı, “Tuzla fayı 2 bin yıldır kırılmadı, 7.1 büyüklüğüne kadar deprem üretebilir” dedi. Sözbilir, il genelinde afet risk azaltma planını üzerinde bir yıldır çalıştıklarını, 227 eylem planın uygulanmaya başlandığını, bu çalışmanın Türkiye genelinde de hayata geçirildiğini belirtti.

Neresi daha çok hisseder?

İzmir genelinde 21 fay var: Mordoğan, Güzelbahçe, Urla, Seferihisar, Menderes, Gaziemir, Narlıdere, Balçova, Konak, Pınarbaşı, Altındağ, Kemalpaşa, Gümüldür, Özdere, Selçuk, Kiraz, Tire, Bergama, Aliağa, Dikili, Çandarlı... Menemen, fay üzerinde ya da yakınında.

İnciraltı, Alsancak, Manavkuyu ve Bayraklı’nın denize yakın kesimleri ile Bostanlı ve Karşıyaka, olası deprem şiddetini daha yüksek hissedecek yerler arasında.