19.07.2023 - 12:18 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr BBC Türkçe
Temmuz ayının ortasına gelinmesiyle Kuzey Yarımküre kavurucu sıcak hava dalgasına teslim oldu, üç kıtada birden olağanüstü hava olayları var. Avrupa'dan Kuzey Amerika ve Asya'ya rekor sıcaklıklar kaydedilirken, yarımkürenin bazı bölgeleri ise aşırı yağışların yol açtığı felaketlerle boğuşuyor.
ABD'nin batı kıyısındaki California'dan Çin'e kadar 20 bin kilometreyi aşan bir hattı neredeyse bordo renge boyayan tarihi sıcaklar, bilim insanlarını alarma geçirdi. Bilim insanları iklim değişikliğinin sıcak hava dalgalarını daha uzun süreli, daha yoğun ve daha sık bir hale getirdiğini belirtiyor.
Dünya Meteoroloji Örgütü (WMO) sıcak hava dalgalarının önümüzdeki yıllarda daha yoğun olacağını söylüyor. Kuruluş, aşırı hava olaylarının da iklim değişikliğiyle mücadelede daha çok şey yapılması gereğinin altını çizdiğini vurguluyor. BM’ye bağlı kuruluşun kıdemli aşırı sıcak danışmanı John Nairn "Bu olaylar yoğunluğu artacak ve dünyanın çok daha yoğun sıcak hava dalgalarına hazırlanması gerekiyor" dedi.
Fransa'nın Pierre-Simon Laplace İklim Enstitüsü Müdürü Robert Vautard, Avrupa ve dünya çapındaki ısı dalgalarının 'tek bir fenomen değil, aynı anda birkaç eylem' olduğunu söyledi:
"Ama hepsi bir faktör tarafından güçlendiriliyor: İklim değişikliği."
Akdeniz'deki İtalya adası Sicilya’da sıcaklıklar 46.3 dereceyi görürken, 2021'de kaydedilen Avrupa'daki en yüksek derece olan 48.8 derecenin bu hafta içinde aşılması bekleniyor.
Fransa ve İspanya arasındaki Pirenelerin eteklerinde yer alan Verdun'da ilk kez 40,6 derece ölçüldü.
Çin'in başkenti Pekin'de termometreler 27 gün arka arkaya 35 derecenin üstünü gösterdi. Bu, 23 yıl sonra kırılan bir rekoru ifade ediyor.
ABD'nin güney eyaleti Arizona'nın başkenti Phoenix'te ise peş peşe 19 gün boyunca hava sıcaklığı 43,3 derecenin altına düşmedi.
Orman yangınlarının üçüncü gününe girdiği Yunanistan'da halihazırda Batı Attika, Loutraki ve Rodos Adası'nda alevler yayılıyor.
Yangınları 'canlı blog'larla aktaran Yunan medyası, yaklaşık 30 uçak ve helikopterin görev almasına rağmen alevlerin önüne geçilemediğini bildiriyor. Rodos Adası'ndaki orman yangını bu sabah saatlerinde şiddetini artırdı, ardından Embona köyü yakınlarında yeni bir yangın çıktı.
İlerleyen saatlerde Rodos'taki üç köy ve bir otel boşaltıldı, köy sakinleri ve tatilciler alevlerden kurtarıldı.
İtfaiye ekiplerinin gece boyunca gösterdiği çaba, Korint kenti yakınlarındaki kıyı kasabası Loutraki'den yükselen alevlerin Atina-Korint otoyolunun altından geçmesini engelledi. Başkent Atina yakınlarındaki Megara'da bu sabah korkulan oldu, durdurulamayan alevler evlere yaklaştı.
Rüzgarın sürekli yön değiştirdiğini bildiren Kathimerini yangının 30 bin nüfuslu Megara'yı kasıp kavurduğunu duyurdu. Loutraki bölgesinde yer alan Megara'da zamana karşı bir savaş verildiğini kaydeden Kathimerini, alevlerin evlere sokulmasının önüne geçilemediğini yazdı.
Atina'nın batısındaki Nea Peramos ve Mandra arasında kalan Kandili'de ise acil tahliye emri verildi. Kathimerini, Kandili'deki evlerin alevler tarafından tehdit edildiğini duyurdu.
Yunanistan'da Pazartesi günü de Loutraki'deki bir yaz kampından 1200 çocuk tahliye edilmişti.
Yunan medyası, Başbakan Kiryakos Miçotakis'in öğleden önce ulusal kriz yönetim merkezine gideceğini ve orman yangınlarına dair bilgi alacağını aktardı.
Yunan meteorologlar, ülke ikinci bir sıcak hava dalgasına hazırlanırken en kötüsünün hala gelmekte olduğu konusunda uyardı. Yunan hava durumu sunucusu Theodoros Yiannaros, devlet yayın kuruluşu ERT'ye şunları söyledi:
"Perşembe gününden itibaren rüzgarlar azalacak olsa da bu, yangın tehlikesinin azalacağı anlamına gelmiyor. Belki yarın tehlikede bir düşüş olacak ama hafta sonu risk çok yüksek olacak. Zor zamanlar bizi bekliyor."
Hava koşulları, Yunanistan'ın hafızalara kazınan en kötü orman yangınlarından bazılarının yaşandığı 2021 yılına benzetiliyor.
Avrupa'nın en yüksek zirvelerinden bazılarına ev sahipliği yapan İsviçre de orman yangınlarıyla boğuşuyor. İsviçre'deki Valois kantonunda yer alan Bitcsh köyü yakınlarında itfaiye ekipleri alevlerle mücadele ediyor. Yetkililer, Pazartesi öğleden sonra başlayan yangının gece saatlerinde 'infilak eder gibi' yayıldığını belirtti.
İspanya’nın La Palma adasında da Cumartesi günü başlayan yangın nedeniyle 20 ev tahrip oldu. Ancak gece saatlerindeki düşük sıcaklıklar ve havadaki yem oranlarının artması sayesinde, yangın kontrol altına alınabildi.
AFP'ye konuşan 27 yaşındaki başkent Madrid sakini Lidia Rodriguez, "Sokakta olamazsınız, bu dehşet verici" diyor.
İtalya, İspanya, Yunanistan ve Balkanların bazı kesimlerinde, yoğun sıcaklık nedeniyle yaşanabilecek sağlık riskleri için konulan kırmızı alarm devam ediyor.
Kuzeybatı İspanya’daki Figueres’te 45.3, Sardinya Adası’ndaki Bauladu’da 44.5, Sicilya’daki Litaca’da ise 46.3 derece sıcaklık ölçüldü.
İngiliz The Guardian gazetesinin Güney İtalya muhabiri Lorenzo Tondo, Salı günü 27 büyük şehrinin 20'si için kırmızı uyarı verilen İtalya'da bugün sayının 23'e çıkmasının beklendiğini bildiriyor. Klimaların ara vermeden çalışması nedeniyle, İtalya'daki elektrik tüketimi Salı öğleden sonra 2023 rekoruna ulaştı.
Başkent Roma'da sıcaklıklar Salı günü 41.8 dereceye ulaşarak Haziran 2022'de belirlenen 40.7 derecelik eski rekoru kırdı.
Aşırı sıcak hava, aralarında Çin ve ABD’nin de bulunduğu dünyanın diğer kesimlerini de etkisi altına aldı. ABD’nin güneybatı eyaletlerinde yaşayan 80 milyondan fazla kişiye sıcaklık uyarısı yapıldı.
California’daki Ölüm Vadisi’nde Pazar günü 52 derecelik sıcaklık görülürken, Arizona eyaletinin başkenti Phoenix’te 19 gündür 43 derece sıcaklık görülüyor.
İngiltere Metoroloji Ofisine göre Çin’de Pazar günü 52,2 dereceyle tüm zamanların en sıcak havası rekoru kırıldı. Ancak rekor henüz teyit edilmedi.
Çin’in doğu kıyısında da Talim Tayfunu binlerce kişiyi evlerinden etti. Vietnam’a doğru ilerleyen tayfun nedeniyle bu ülkede tayfunun geçiş güzergahında yaşayan 30 bin kişi daha güvenli bölgelere götürüldü.
Londra’da bulunan Imperial College’tan, İngiltere’nin önde gelen iklim bilimcilerinden Dr. Frederieke Otto, "Şu anda gördüklerimiz, hala fosil yakıt kullandığımız bir dünyada tam olarak da görmeyi beklediğimiz durum" dedi. Otta ayrıca, küresel sıcaklıkların artmasının ardında yüzde 100 insanların bulunduğunu belirtti.
Uzmanlar, özellikle Avrupa’nın birçok iklim modellemesinden daha hızlı ısındığını söylüyor. Reading Üniversitesi’nden Prof. Hannah Cloke "İşlerin kontrolden çıktığı duygusu var. Neler yaşandığını tam olarak anlamak için çok çalışmamız gerekiyor. Bu sıcak hava dalgaları korkutucu. Bunun gerçekten ölümcül olacağını biliyoruz" dedi.
Geçen yıl Avrupa’da 61 bin kişinin sıcaktan öldüğünü söyleyen Cloke, bu yıl da durumun benzer olacağını vurguladı.