Yıldızlar karanlığa gömülüyor!

Alman Yerbilimleri Merkezi’nden fizikçi Christopher Kyba araştırmasında, Dünya’daki yapay ışık kirliliğinin geceleri gökyüzünü aydınlattığını, bunun da insanların yıldızları her geçen gün daha az görmesine yol açtığını ortaya koydu. Kyba, geceleri gökyüzünün aydınlanması oranının bir neslin onlarca yıldızı görmesini engellemeye yeteceğini söyledi. Fizikçi, günümüzde geceleri 250 yıldızın göründüğü bir yerde doğan bir çocuğun, 18 yaşına geldiğinde ancak 100 yıldız görebileceğine dikkat çekti. “Guardian”a konuşan Kyba, ışıltılı bir Samanyolu Galaksisi’nin görülebileceği bir gece gökyüzüne bakmanın, başka bir çağın “lüksü” haline geldiğini söyledi.

Büyük bir kayıp

Kyba, “Birkaç nesil önce insanlar kozmosun ışıltısıyla karşılaşırdı. Bu artık çok nadir bir durum” dedi. 2016’da da gökbilimciler, ışık kirliliği nedeniyle Güneş Sistemi’ni içeren Samanyolu Galaksisi’nin insanların üçte biri tarafından görülemediğini bildirmişti. Işık kirliliğinin mevcut hızı yüzünden büyük takımyıldızların çoğunun 20 yıl içinde insanlar tarafından görülemeyeceği tahmin ediliyor. İngiliz kraliyet astronomu Martin Rees, bu durumun kültürel ve bilimsel olarak büyük kayıplara neden olacağını ifade etti. Rees, “Geceleri gökyüzü çevremizin bir parçasıdır ve bir sonraki neslin onu görmemesi, kuş yuvası görmemek gibi yoksunluk olur” dedi.

‘İnsanlar farkında değil’

İspanyol Prof. Oscar Corcho, asıl sorunun ışık kirliliğinin halk tarafından hâlâ bir tehdit olarak algılanmaması olduğunu söyledi. Işık kirliliğinin astronomik ve kültürel etkisinin yanı sıra ciddi ekolojik sonuçlarının da olduğunu belirten Corcho, “Deniz kaplumbağalarıyla göçmen kuşlara Ay ışığı yol gösteriyor. Işık kirliliği onların yolunu kaybetmesine neden oluyor” dedi.

‘Sağlığa zararlı’

İngiliz Prof. Robert Fosbury ışık yayan diyotların (LED) kırmızı veya kızılötesi ışıktan yoksun olarak mavimsi ışıltı yaymasının sağlığı da olumsuz etkilediği konusunda uyardı. Fosbury, “Kırmızı ve kızılötesi ışıktan mahrum kalıyoruz ve bunun ciddi sonuçları var. Vücuda kırmızımsı bir ışık geldiğinde kandaki yüksek şeker seviyelerini parçalayan ve melatonin üretimini artıranlar da dahil olmak üzere çeşitli mekanizmalar harekete geçer” dedi. Floresan aydınlatmanın ve daha sonra LED’lerin piyasaya sürülmesinden bu yana, obezitenin arttığını vurgulayan Fosbury, söz konusu ışık kaynaklarının diyabet vakalarını artırdığını belirtti.

‘Önlem alınmalı’

Bulgulara göre, LED ve diğer ışıklandırma biçimlerinin artan kullanımı artık geceleri gökyüzünü de önemli oranda aydınlatıyor. Dış aydınlatma, sokak aydınlatması ve ışıltılı reklam panolarının gelişigüzel kullanımı yıldızları görmeyi engelliyor. İngiltere’de ışık kirliliğine karşı önlem alınması çağrısında bulunan ve karanlık gökyüzü isteyen parlamento grubunun kurucularından Martin Rees, basit önlemlerle büyük gelişmelerin kaydedilebileceğini söyledi.