Sudan'da 'zina' suçundan taşlanarak öldürülme cezası alan kadını kurtarma seferberliği

Ülkede geçen yılki darbeden beri askeri cunta iktidarı var. BBC, ailesinin isteği üzerine kadının adını yayımlamıyor. İnsan hakları kuruluşları kadının adil yargılanmadığını ve serbest bırakılması gerektiğini söylüyor.

Bir hükümet yetkilisi de duruşmayı "gayriciddi" diye niteledi ve "Duruma müdahale edip serbest bırakılmasını isteyebilecek bir bakanımız yok" dedi. Kadın hakkındaki davanın, 2020'den beri ayrı yaşadığı kocasının geçen yıl yaptığı şikayet sonrası açıldığı belirtiliyor.

Batı Nil eyaletine bağlı Kosti kentinde Haziran'da görülen davada kadın zinadan suçlu bulunmuştu. Bunun üzerine kadının temyiz başvurusunda bulunduğu ve şimdi mahkemenin kararının beklendiği belirtiliyor.

ADALET BAKANI ATANMADI

Sosyal Kalkınma Bakanlığı'na bağlı Kadına Karşı Şiddet dairesinin başkanı Sulaima Ishaq, BBC'ye başkent Hartum'daki hükümete davanın sorunlu olduğunu bildirdiğini ama ilgili bakanlıkta yetkili olmadığı için sonuç alamadıklarını söyledi.

İnsan hakları örgütlerine göre avukata erişim hakkı verilmeyen kadına neyle suçlandığı söylenmedi. Afrika Adalet ve Barış Çalışmaları Merkezi'nin (ACJPS) Başkanı Mossaad Mohamed Ali "Kadının yasa dışı olarak polis tarafından suçu itiraf etmeye zorlandığına inanıyoruz" dedi.

Kadının avukatı Intisar Abdala da BBC'ye "Temyizde mahkemenin doğru kararı verip müvekkilimi serbest bırakacağını umuyorum" diye konuştu. Sudan'da hırsızlık ve zina gibi bazı suçlara hâlâ ölüm cezası veriliyor.

Suçlu bulunanlar, kırbaçlanma, el ve ayakların kesilmesi, asılarak idam edilme ya da taşlanarak öldürülme cezaları alabiliyor.

Hükümet 2015'te recim cezasını kaldırma taahhüdünde bulunmuştu. Ama bu konuda adım atılmadı.

Sulaima Ishaq, "En muhafazakar siyasetçiler bile recim cezasına karşı. Ama burada bir şeyleri değiştirmek ve bunların mahkemelere ulaşmasını sağlamak çok zaman alıyor. Tabii bu arada olan kadınlara oluyor" diyor.

Afrika Boynuzu Kadınlar İçin Stratejik Girişimi'nin (SİHA) bölge direktörü Hala Al-Karib, zinayla ilgili yasaların kadınlara karşı orantısız bir şekilde kullanıldığını söylüyor.

İnsan hakları örgütlerine göre en son Intisar El Sherif Abdalla adlı bir kadın zinadan recim cezasına çarptırılmıştı.

SİHA ve Uluslararası Af Örgütü'nün çabaları sonunda Abdalla ve dört aylık bebeği serbest kalmıştı.

Ama Al-Karib, kamuoyuna yansımayan başka benzer davaların olabileceğini belirterek "Ülkedeki feministler ve insan hakları grupları çok sınırlı kaynaklara sahip. Bu yüzden onların dikkatine gelmemiş yüzlerce dava olabilir" diyor.

2019'da dönemin Devlet Başkanı Ömer el Beşir'e karşı başlayan ayaklanmadan sonra oluşturulan geçici yönetim, kadınların kamusal alanda nasıl davrancaklarını ve giyecekleriyle ilgili bir yasayı kaldırmıştı.

SUDANLI GAZETECİ: 'AHLAK POLİSİ YENİDEN SOKAKLARDA'

Bununla birlikte Sudanlı gazeteci Zeinab Mohammed Salih, darbeden bir yıl sonra ahlak polisinin bu yasayı uygulamak için tekrar sokaklarda devriye gezmeye başladığını söylüyor.

Askeri cuntanın Beşir yanlılarını yeniden göreve getirdiğine ilişkin de iddialar var.

Hala Al-Kirab, "Geçici hükümetin kadınlar ve kız çocuklarını cezalandıran yasaları kaldıracağını ummuştuk. Ama yanılmışız" diyor.

2021'de Sudan BM'nin İşkenceyle Mücadele Sözleşmesi'ne taraf oldu.

ACJPS'den Mohamed Ali, "Bu sözleşmede işkence bir insana kasıtlı ve ağır şekilde acı çektirmek olarak tanımlanıyor. Recim, en kötü işkence türlerinden biri" diye konuşuyor.

Kadının serbest kalabilmesi için çaba harcayan yerel ve uluslararası sivil toplum kuruluşları da recmi "zalimce, insanlık dışı ve aşağılayıcı" olarak niteliyor.

Avukat Intisar Abdala, aylardır bir hapishanede tutulan kadını ziyaret etmesine izin verilen tek kişi oldu.

Abdala kadının fiziki sağlığının iyi olduğunu ve endişeli bir şekilde sonucu beklediğini belirterek şunları söyledi:

"Genç kadının fiziki sağlığı iyi. Ama endişe içinde. Çiftçilik yapan sıradan, dindar ve aşırı gelenekçi bir ailenin kızı. Ailesi ona sahip çıkıyor. Temyizin sonucu bekliyoruz. Ama ne karar çıkacağını bilmiyoruz."

Hala Al-Karib ise, mahkemenin kadının aleyhinde karar vermesinden kaygı duyduklarını belirterek "Bu dünya için şoke edici olabilir ama bize şaşırtıcı gelmiyor" diyor.

Adalet Bakanlığına henüz atama yapılmadığı için Sudan Hükümeti'nde görüş alamadık.

Sudan'ın Londra Büyükelçiliği sözcüsü ise "Davayı takip ediyoruz. Ve bildiğimiz kadarıyla bu, mahkemin nihai kararı değil. Sudan'da Adalet Bakanlığı'yla irtibata geçtik ve yanıt bekliyoruz" açıklamasını yaptı.

Kaynak: BBC Türkçe