30.05.2022 - 15:21 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr BBC Türkçe
Ukrayna'nın doğusundaki Donbas'ta Lugansk ve Donetsk'i ele geçirmeyi hedefleyen Rus ordusu, kilit şehir konumundaki Severodonetsk'in dış mahallelerine kadar sokuldu.
Lugansk Valisi Sergey Hayday, durumun 'çok zor' olarak tanımladı ve şiddetli çatışmaların devam ettiği bilgisini verdi. Rus topçularının açtığı ateşte iki sivil hayatını kaybetti, beş kişi de yaralandı.
Vurulanların bahçede yemek hazırlığı yaptığı ve bu sırada aniden başlayan saldırıya hedef oldukları bildiriliyor. Vali Hayday, Rus ordusunun tüm silahlarıyla hücum ettiğini ve hava saldırıları düzenlediğini söylüyor.
Rus işgalciler Severodonetsk'in kritik altyapı tesislerini yok etti. Şehirde elektrik, su ve doğalgaz yok. Kiev'le iletişim Elon Musk'un gönderdiği Starlink'le sağlanabiliyor.
Rus topçuları süresi beş saati bulan aralıksız bombardımanı, yalnızca Severodonetsk'i değil Lugansk bölgesindeki 1 milyon insanı susuz bıraktı.
Günlerdir Rus saldırısı altındaki Severodonetsk'te binaların yüzde 90'ını enkaza dönüşmüş durumda.
Havanın ısınmasıyla cephe hattından yoğun bir ceset kokusu yüzlerce metre uzağa kadar yayıldı. Ukraynalı yetkililer, Rusların ölen askerlerinin cesetlerini almadığını kaydediyor.
Severodonetsk'teki siviller, halen Ukrayna'nın elinde olan komşu şehir Lysychansk'a tahliye ediliyor. Yetkililer Lysychansk-Bakhmut yolunun kullanılmasının tehlikeli olduğunu belirtiyor.
BBC'ye konuşan Prof. Michael Clarke, Ukrayna'nın Severodonetsk için kritik bir karar almayla yüz yüze olduğunu söylüyor. Savunma ve güvenlik analisti Prof. Clarke, şehirdeki Ukrayna birliklerinin tüm cephelerden kuşatma altında kalabileceğini ya da daha güvenli olan batıya doğru çekilebileceğini aktarıyor:
"Ukrayna'nın Severodonetsk'te dört tabur askeri var ve Ruslar onları çembere almaya çalışıyor. Eğer bunu yaparlarsa, söz konusu taburlar ciddi sorun yaşayacak."
BBC muhabiri James Waterhouse, Severodonetsk'ın neden hedef alındığını anlatıyor: "Askeri uzmanlara göre Rusya için kentin ne büyük bir askeri ne de ekonomik önemi bulunuyor. Daha çok Luhansk bölgesinde Rusya kontrolünde olmayan tek kenti de ele geçirerek bir erken zafer ilan etmek istedikleri düşünülüyor. Net olmayan şey, Rusya lideri Vladimir Putin'in Donbas bölgesinin düşmesi halinde, Ukrayna'da daha fazla kazanım için adım atıp atmayacağı…"
ABD başta olmak üzere Batılı ülkelerin silah yağdırdığı Ukrayna, Donbas'taki savaşın kaderini yeni gönderilecek uzun menzilli silahların belirleyeceğini vurguluyor. Kiev yönetimi, ABD ve diğer müttefiklerinden uzun menzilli silah talebini son günlerde artırmış durumda.
Prof. Michael Clarke da, Ukrayna'nın Rusya'nın kullandığı toplardan daha uzun menzile sahip toplar ve çoklu roketatar sistemlerine ihtiyaç duyduğunu dile getiriyor.
Analiste göre, ABD ya da Alman topları Ukrayna'ya cephede avantaj sağlayabilir. ABD'nin kısa süre içerisinde Ukrayna'ya uzun menzilli çoklu roket sistemi (MLRS) yollaması bekleniyor.
Fransız televizyonu TF1'e konuşan Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ise, Moskova'nın işgal bahanelerini yineleyip Donbas'ı ele geçirmelerinin koşulsuz bir öncelik olduğunu söyledi.
"Rusya tarafından bağımsız devletler olarak tanınan Donetsk ve Luhansk'ta kazanmak, koşulsuz önceliğimiz" diyen Lavrov, Ukrayna'nın geri kalan bölgelerine hitaben ise şu cümleyi kurdu: "Özünde Rus karşıtı olan neo-Nazi rejimi altında yaşamaya dönmekten mutlu olup olmamak onlara kalmış."
100 günü geride kalan işgalde, Rusya lideri Vladimir Putin bir Nazi rejimi tarafından yönetildiğini ileri sürdüğü Ukrayna'yı üç günde ele geçirmeyi hayal ediyordu. Ancak Rus ordusu işgalin bir ayı dolmadan başkent Kiev çevresinden büyük bir hezimetle çekilmek zorunda kaldı.
Moskova, Kiev'den birliklerini çektikten sonra Donbas'a odaklanacağını duyurdu. Ukrayna'nın ikinci büyük şehri Harkov çevresindeki Rus işgalciler de Mayıs ayı içerisinde püskürtüldü.
Kremlin, haritadan sildiği bazı şehirleri 'özgürleştirdiğini' ileri sürüyor ve Rusya'da işgal, saldırı, savaş ve istila gibi kelimeleri kullanmak yasak.
24 Şubat'ta başlayan işgalde Birleşmiş Milletler verilerine göre, 4 bin 31 sivil öldürüldü, 4 bin 735 sivil yaralandı. 14 milyonu aşkın Ukraynalı ise evlerini terk etti.
Rus ordusunun Ukrayna'da çok ağır kayıplar verdiği biliniyor. Ukrayna 30 binden fazla Rus askerinin öldürüldüğünü, 1300'ü aşkın Rus tankının da imha edildiğini söylüyor. Vladimir Putin, Sovyetler Birliği'nin 1960'larda ürettiği tankları depolardan çıkardı ve cephe hattına sürdü.
Ukrayna'nın vurduğu Rus generallerin sayısı 10'u aşarken, Putin'in en iyi paraşütçü komutanı da öldürülenler listesine eklendi. 34 yaşındaki Yarbay Alexander Dosyagayev, Rusya'nın en iyi paraşütçü komutanı olarak gösteriliyordu.
Kızıl Meydan'daki yürüyüşlerde yer alan ve çok sayıda madalyası bulunan Dosyagayev, 104. Paraşüt Alayı'nın komutanıydı. Söz konusu alay, Rusların yüzlerce sivili katlettiği Buça'da bulunmuştu.
Rus ordusunun bir başka kaybı, Albay Vladimir Ivanov oldu. Geçmişte Rusya Savunma Bakanlığı bünyesindeki Bilgi ve Kitle İletişim biriminde görev yapan 41 yaşındaki Albay Ivanov'un Mart ayında Ukrayna'da öldürüldüğü ortaya çıktı.
Cenazesi ancak Mayıs ayı sonunda kaldırılan albay, bir Rus propagandist'i olarak biliniyordu. Cenazede, silah arkadaşları Albay Ivanov'un posterini taşıdı.
Albay Ivanov'un öldürüldüğünün kesinleşmesiyle, Rusya Ukrayna'da kırk sekizinci albayını kaybetmiş oldu.
Her gün bilgilendirme notu paylaşan İngiltere Savunma Bakanlığı, Pazartesi sabahı Rus ordusunun aynı zamanda orta ve alt seviyedeki subay kadrosunda da ağır kayıplar verdiğini duyurdu. İngiliz istihbaratına göre, Rus ordusunun orta ve alt rütbeli subaylardaki yıkıcı kaybı tugay ve tabur komutanlarının muhtemel en tehlikeli noktalara konuşlandırılmasıyla gerçekleşti.
İngiliz istihbaratı, moral çöküntüyle boğuşan Rus ordusunda bazı askerlerin isyan ettiğini ve emirlere itaat etmediğini vurguluyor.
Mevcut tabloda yeni bir müzakere masası ne kadar olası? BBC'den Jeremy Bowen, masaya dönmenin şartlarını netleştiriyor:
"Müzakere sorusu, savaş alanındaki gelişmelere ve savaşan tarafların ne düşündükleri ile ilişkili… Öyle bir noktaya varılmalı ki, iki taraf da müzakere masasına oturacak ve bazı tavizler verecek kadar kayıp vermiş olsun…. Ya da bir taraf kazandıklarının yeterli olduğunu düşünür ve bunları resmiyete dökmek ister… Şu an için ne Rusların ve ne Ukraynalıların henüz amaçlarına ulaştığını düşünüyorum. Ukraynalılar Rusları ülkeden atmak istiyor. Ruslarsa daha fazla toprak elde ederek zafer ilan etmek. Bu nedenle tarafların bir araya gelerek müzakere masasına oturmasının siyasi bağlamda hiç anlamı yok. Bu olsa olsa bir grup insanın konuşmak için aynı odaya girmesi anlamına gelir."