22.03.2022 - 09:42 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr BBC Türkçe
Çin'de 12 yıl sonra gerçekleşen ilk uçak kazasında enkaza ulaşıldı, ekipler yoğun ormanla kaplı sarp yamaçların bulunduğu bölgede bir mucizeye ulaşamadı.
China Eastern Havayolları'na ait uçakta 123 yolcu ve 9 mürettebat vardı. Boeing 737 tipi yerel saatle 13:11'de Kunming'den havalandı, rotası Guangzhou'ydu.
MU5735 sefer sayılı uçağın saat 15:05'te varması Guangzhou'ya bekleniyordu ancak havalandıktan yaklaşık 71 dakika sonra irtibat kesildi. Guangşi'deki dağlık alana düşen uçak, irtibatın kesildiği anda 1000 metre yükseklikte bulunuyordu.
Uçağın düştüğü noktaya hemen kurtarma ekipleri sevk edildi, sosyal medyada yayınlanan ilk görüntülerde dağlık alandan dumanlar ve alevlerin gökyüzüne yükseldiği görüldü.
64 yaşındaki Si adlı köylü, uçağın çakıldığı anda bir çarpışma sesi duyduğunu belirtip "Gök gürültüsüne benziyordu" dedi.
Guangşi'nin güneyinde yer alan kaza bölgesinden ilk fotoğraflar, uluslararası haber ajansları tarafından gece yarısı servis edildi. Boeing 737-800 tipi uçağın parçalarının geniş bir alana yayıldığı görüldü.
Uçağın enkazına ulaşıldığını belirten Çin devlet televizyonu, Salı günü sabah saatlerinde 132 kişiden kurtulan olmadığını duyurdu. Resmi televizyon CCTV, kazanın üstünden 20 saat geçtikten sonra söz konusu bilgiyi geçti.
PİLOT UÇAĞI KURTARMAYA ÇALIŞMIŞ
The Sun Online'a konuşan havacılık uzmanı Sally Gethin, uçuş verilerinin, yere çarpmadan önce "bir veya daha fazla pilotun bilincini yeniden kazanıp uçağı kurtarmaya çalıştığı 10 ila 20 saniyelik bir bölüm" olduğunu gösterdiğini söyledi. Gethin, gemideki herkesin bu son dalış sırasında "bilinçsiz olacağını" öne sürüyor.
Pilotlar, çoğu simülatörlerde olmak üzere büyük miktarda eğitim alıyor. Ancak gerçek dünyada, ani olaylar karşısında şaşkına dönmeleri ve ne yapacaklarını bilememeleri normal. Bu, irkilme etkisi olarak bilinir ve bunun için eğitilmek çok zordur. Havacılık uzmanı, "Deneyimli pilotlar bile hazırlıksız yakalanabilir ve o zaman kötü kararlar verebilirler" ifadelerini kullandı.
Yardımcı pilotun 30.000 saat uçuş deneyimine sahip olmasının 'sıradışı' olduğunu, pilotun ise sadece 7.000 saatinin altında olduğunu ekledi.
KAZAYA NE NEDEN OLDU?
Uzmanlar, MU5735'in muhtemelen bir 'kontrol kaybı' nedeniyle düştüğüne inanıyor ancak uçağın düşmesine neden olabilecek diğer ihtimaller de gözardı edilmiyor.
YÜKSEK İRTİFADA HIZ KAYBI
Uçak, gücü kesen bir stop etme durumu nedeniyle burun dalışı yapmış olabilir. Cranfield Üniversitesi'nde gaz türbini performansı ve tahrik mühendisliği için çalışabilirlik merkezinde uzman olan Arthur Rowe, bunun kontrol olayının kaybına yol açabileceğini söyledi.
KONTROL ARIZASI
Bir başka olası sebep de kokpitteki kontrollerin arızalanmasıydı. Profesör Rowe, "sıkışmış" olabileceklerini söyleyerek, "özellikle kuyrukta tepki vermeyen kontrol yüzeylerinin" jeti düşürmüş olabileceğini ekledi.
SABOTAJ
Sabotajın bir rol oynamış olabileceğine dair korkular da vardı, ancak bu, uçağın Çin'de iç hat uçuşu yapıyor olması nedeniyle olası görülmedi. Profesör Rowe, ülkeye girişteki Covid kısıtlamalarının, bunun oyunda olma şansını azalttığını söyledi.
MOTORLA İLGİLİ DEĞİL
Uzman, uçağın motorla ilgili herhangi bir sorun nedeniyle düştüğüne inanmadı. Profesör Rowe, uçağın 'motor gücü olmadan mükemmel bir şekilde uçabileceğine' dikkat çekti, ancak bunun yalnızca sınırlı bir süre için olduğunu kabul etti.
BUZ KORUMA ARIZALARI GİBİ DUYUSAL SORUNLAR
Algılayıcı sorunlar da uçağın kontrolden çıkmasına neden olmuş olabilir. Nottingham Üniversitesi'nde mühendislik doçenti olan Tao Yang, "uçak kazalarının çoğu sensör arızasıyla ilgili" diye konuştu.
Çin Havacılık Kurumu (CAA) bölgeye müfettişlerini gönderdiğini açıkladı. Boeing 737-800 tipi uçağın yedi yıl önce üretildiği bildiriliyor.
Bu modelin selefi olan Boeing 737 Max, 2018'de Endonezya'da 2019'da Etiyopya'da ölümcü kazalara karıştıkları için Çin'de yasaklanmıştı.
China Eastern, China Southern ve Air China'dan sonra ülkenin en büyük üçüncü havayolu şirketi.
Çin genel olarak hava güvenliğine önem veren bir ülke. Özellikle 1990'larda meydana gelen bazı kazaların ardından güvenlik önlemlerini artırdı.
Çin'de son uçak kazası Ağustos 2010'da meydana geldi. Harbin şehrinden kalkan uçak Yichun'da düştü, 42 kişi hayatını kaybetmişti.
BBC'den Theo Leggett, "Uçağın normal seyir halinden yere çakılması arasında yalnızca 2,5 dakika geçti" diyor: "Uçağın modeli 1990'ların sonunda beri havacılık dünyasında yaygın olarak kullanılan 737-800'dü.
Sektörün en güvenilir uçakları arasında yer alan bu modelden binlercesi dünyanın dört bir yanında uçuyor ve bu uçakların güvenlik performansı çok iyi.
Bazı eski üretimlerde, yıllar boyunca kullanılmaktan oluşan stres çatlakları tespit edilmişti. Fakat düşen uçak yedi yaşında bile değil. Bu uçağın, iki büyük kazaya yol açmasının ardından 1,5 yıl boyunca uçuşu yasaklanan 737 MAX modeliyle bir alakası yok.
Şimdi yetkililer olası düşüş nedenlerini inceleyecek. Bunların arasında terörizm gibi kasıtlı düşürme ihtimalleri ve yapısal sorunlar gibi teknik hatalar da yer alıyor.
Enkazın durumu ve pilotların iletişim kayıtları incelenecek. Kayıtların incelenmesi içinse önce kara kutunun bulunması gerekiyor.
Kara kutuda uçakta düşerken neler yaşandığına dair net kayıtların bulunması bekleniyor."