Radikal karar! Gelmiş geçmiş en iyi fotoğraflarını NFT olarak satıyor...
19.01.2022 - 06:53 | Son Güncellenme:
2021 yılında 12 milyar dolarlık hacme ulaşan NFT pazarı her geçen gün büyüyor. Son olarak ABD merkezli dünyanın önde gelen haber ajanslarından Associated Press (AP) arşivinde bulunan ödüllü fotoğrafları NFT olarak satacağını duyurdu. Peki sırada ne var? İşte NFT piyasasındaki fırsatlar ve riskler...
Oğuzcan Atış / Milliyet.com.tr - Associated Press (AP) 31 Ocak’tan itibaren arşivinde bulunan ödüllü fotoğrafları, Xooa ile gerçekleştirdiği altyapı iş birliği ile satışa çıkarmaya hazırlanıyor. Fotoğraflar arasında, gazeteciliğin en prestijli ödüllerinden biri olarak bilinen Pulitzer alanlar da bulunacak.
P’nin ilk etapta satışa çıkarmayı düşündüğü fotoğraflar uzay, savaş, iklim gibi temalara sahip olacak. Ayrıca bu konular dışında Dünya çapında gündem olmuş önemli olayların fotoğrafları da satışa çıkarılacak. Fotoğraflarla birlikte bu fotoğrafa ait detaylar da satış kapsamında olacak. Kaynaklardan gelen bilgilere göre AP, bu satışları Ethereum uyumlu olması ve çevreci özelliğiyle dikkat çeken Polygon alt yapısı üzerinden gerçekleştirecek.
İstanbul Ticaret Üniversitesi öğretim görevlisi Zafer Topaloğlu, NFT’nin hali hazırda hayatımızda başlattığı dönüşüme dikkat çekerek, “Bu konuda markalar yeterince hazırlık yapmış değil ve ne yaptıklarını da tam olarak bilmiyorlar. Bu sebeple çoğu başarısızlıkla sonuçlanacak” uyarısında bulundu.
Dünya’da hızla yayılan NFT dalgası Türkiye’de de ciddi karşılık buldu. Sanatçılar, gazeteciler ve spor kulüpleri başta olmak üzere binlerce kişi NFT pazarına girdi. NFT’nin Türkiye’de ki dönüm noktası ise Tarık Tolunay’ın, "Fractal İstanbul - Pandemi" isimli eserini NFT olarak satması olarak biliniyor. Bu Türkiye’de satılan ilk NFT ürünü oldu.
ÜNİVERSİTEDE DERS OLUYOR
NFT, Türkiye’de ki okulların da müfredatına girmeye başladı. Ankara Üniversitesi NFT'yi Türkiye'de ilk kez müfredatına ekleyen üniversite oldu. İlk etapta seçmeli olacak dersin içeriği, blok zinciri tarihini inceleyecek ve bu pazarın nereye gideceği üzerine incelemeler yapılacak.
Türkiye’de gündeme gelen NFT satışlarından öne çıkanlar şöyle... Gazeteci Cüneyt Özdemir’in NFT olarak satışa çıkardığı bir Twitter paylaşımı, 10 bin dolara alıcı buldu. Özdemir, bu satıştan elde ettiği geliri Darüşşafaka Cemiyeti’ne bağışladı. Zeynep Bugay ise edebi eserlerini NFT üzerinden satışa çıkardı. Bugay'ın “Proti Adası'nın Esrarı “ kitabının çıkış öyküsü olan ve kitapta yer almayan "Anne" isimli öyküsü, NFT dünyasında 12 bin 400 dolara satıldı.
Ünlü şef Maksut Aşkar’da kendi yemek tariflerini NFT olarak satışa sundu. Ajda Pekkan da 100 parçalık bir NFT koleksiyonu yayınladı. Pekkan’ın yeni koleksiyonları da yakın zamanda yayınlayacağı düşünülüyor. Türkiye'de başta Galatasaray, Fenerbahçe gibi büyük kulüpler de dahil olmak üzere 40'a yakın futbol ve spor kulübü, NFT pazarında kendine yer edindi ve buradan yeni bir gelir kapısı yarattı.
ÖNEMLİ BİR DÖNÜŞÜM BAŞLATTI
NFT konulu haberler artık gündemde kendine yoğun şekilde yer buluyor. Zafer Topaloğlu, NFT eksenli finansal hareketlilik nedeniyle konunun bu kadar yoğun şekilde gündeme geldiğini belirterek, "Sanat piyasaları, sanat eserleri ve sanatın varlığına dair şimdiden oluşturmaya başladığı yenilikler, dönüşüm ya da barındırdığı potansiyeller nedeniyle daha uzun süreler konuşmaya devam edeceğiz” dedi.
NFT’nin geleceği hakkında hali hazırda soru işaretleri bulunuyor. Topaloğlu, aynı soruların kripto para piyasalarında da ilk zamanlar sorulduğununu ancak günümüzde artık devletlerin bu varlıkları kabul ettiğini ve bu pazara girme hazırlığı yaptığını söyledi. Zafer Topaloğlu, sanatçılar NFT’yi benimsemeye başladıkça bu pazarın büyüyeceğini belirtti.
NFT’nin birçok avantajı ve dezavantajı olduğunu belirten Zafer Topaloğlu, geçiş sürecinde yaşanacakların bu alanda yapılacak düzenlemeler için referans olacağını belirtti. Topaloğlu, NFT ile birlikte gelen avantajları şu şekilde sıraladı: “Dijital ile iş üreten sanatçılar için daha özgürce girebilecekleri yeni bir piyasa oluştu, dijital ile üretilen işlerin sanat piyasalarında biraz daha dikkate alınmasını sağladı, müzelerin ve galeriler için mali özgürlük sağladı ve kripto paralar ile büyüyen yeni bir koleksiyoncu grup oluşturdu.”
Zafer Topaloğlu, NFT ile birlikte olumsuz bazı durumların da doğduğunu belirtti. Topaloğlu, "Her şeyden önce çok sayıda içerik üretilmesini sağladı. Yani nicelikte çok ciddi bir artış var. Nicelik arttığında niteliğin düşmesi her durumda doğaldır. Bu alanda da çok sayıda anlamsız ve içeriği boş eserler ortaya çıktı ve çıkmaya devam ediyor. Bu durum eleştirmenlerin ve koleksiyoncuların bu alana şüpheyle bakmasına neden oldu. Ayrıca çağdaş sanat piyasasının da oluşan bu yeni pazardan pay kapmak için aniden dönüşmeye, adapte olmaya çalışmalarının barındırdığı gelecekte netleşecek bir takım tehlikeler ortaya çıktı. Bunlar gelecekte daha da belirgin hale gelecek" İfadelerini kullandı.
NEDİR BU NFT?
Türkçesi "Değiştirilemez Tokenler" anlamına gelen NFT (non-fungible token), fiziksel dünyadaki eserlerin dijital ikizlerinin alınıp satılabildiği pazar olarak biliniyor. NFT'ler fotoğraflar, videolar, ses ve diğer dijital dosya türleri gibi içeriklerden oluşur. NFT satın alan kişiler eserin dijital dünyadaki kopyasına sahip oluyor.
İlk NFT 2014 yılında üretilmiş olsa da NFT için dönüm noktası 2021 yılı oldu. NFT, 2021 yılında 12 milyar dolarlık bir hacme ulaştı. 2022 yılının bu anlamda yeni rekorlar kırması bekleniyor.
NFT NASIL SATIN ALINIR?
NFT satmak için, öncelikle elinizde NFT'ye dönüştürmek istediğiniz bir varlık olması gerekiyor. Satışın gerçekleşmesi için ise ilgili eseri satabileceğiniz bir platforma kabul edilmiş ya da üye olmuş olmanız gerekiyor. Bu alanda çalışan bazı siteler başvuru üzerine kabul alırken, bazı siteler ise satıcılara davetiye ile ulaşıyor.
Bu platformlarda alım satın işlemleri "soğuk cüzdan" ile gerçekleşiyor. Soğuk cüzdan içindeki kripto paralar üzerinden eserinizi satmak istediğiniz platforma belirli bir ücret (Gas Fee) ödeyerek eserinizi ilgili platforma gömüyorsunuz (Minting). NFT’de satışa çıkardığınız ürünün fiyatını belirlemek için iki farklı seçeneğiniz mevcut. Ürününüzü belirli bir ücrete satabileceğiniz gibi açık artırma ile de satış yapılabilir. Satışa çıkardığınız ürün satın alındığında ilk etapta aracı site satış üzerinden belirli bir oranda ücret tahsil eder. Eser satın alan kişinin cüzdanına iletilirken ücret ise satıcının cüzdanına iletilir.
