Putin neden Donbas'ı bu kadar çok istiyor? Moskova'nın baş döndüren hamleleri
20.04.2022 - 15:44 | Son Güncellenme:
BBC TÜRKÇE
Rusya, Ukrayna'nın başkenti Kiev'deki güçlerini geri çektikten sonra savaşı ülkenin doğusunda yoğunlaştırdı. Putin'in stratejisini ve Moskova'nın bir sonraki hedefini masaya yatıran uzmanlara göre, rota demiryollarına çevrilmiş durumda.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in "özgürleştireceğini" iddia ettiği bu eski sanayi bölgesinde zafer ilan etmesi için ne yapması gerekiyor? Böyle bir zafer mümkün mü? Ukrayna ordusunun en iyi eğitimli güçleri, 2014'te Rusya yanlısı ayrılıkçılara karşı başlayan ve sekiz yıldır aralıklarla da olsa süren savaştan dolayı halihazırda doğuda konuşlandırılmıştı. Bu süre içinde çok büyük kayıplar verdikleri biliniyor ancak hâlâ Rusya'nın işgalci ordusuna karşı çok güçlü bir savunma yapıyorlar. Mariupol başta olmak üzere Rusya'nın kuşatması altındaki bölgelerde bir insani kriz var. Haftalardır bu durum sürmesine rağmen Rusya hâlâ Mariupol'ü ele geçiremedi. Ukrayna Devlet Başkanı Zelenskiy, "Her bir karış toprağımız için savaşacağız" dedi.
ESKİDEN 'EN RUS YANLISI' BÖLGEYDİ
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, "Donbas" dediği zaman, Ukrayna'nın eski kömür yataklarını ve demir üretim merkezini kast ediyor. Aslında bahsettiği yer doğudaki iki büyük bölge; Luhansk ve Donetsk, yani ülkenin Mariupol'den başlayıp en kuzeye kadar olan neredeyse tüm doğu bölgesi. Royal United Services Enstitüsü'nden Sam Cranny-Evans şunları söyledi:
"Burada kilit nokta şu ki; Kremlin bu bölgeyi Ukrayna'nın Rusça konuşulan bölgesi olarak, Ukrayna'dan çok Rusya olarak görüyor" dedi. Ancak bu bölgelerde çoğunlukla Rusça konuşulsa da artık çoğunluğu Rusya yanlısı değil. Rochan Danışmanlık'ın başındaki savunma uzmanı Konrad Muzyka da, Mariupol için "Ukrayna'daki en Rus yanlısı bölgeydi" ifadesini kullandı.
PUTİN NEDEN DONBAS'I KONTROL ETMEK İSTİYOR?
Savaşın başlamasından bir ay sonra yani Mart sonunda, Rusya Luhansk'ın yüzde 93'ünün; Donetsk'in de yüzde 54'ünün kontrolünü ele geçirdiğini öne sürmüştü. Ancak Putin zafer ilan etse bile burası kontrol edebilmek için çok geniş bir alan. 24 Şubat'ta savaş başladığında, doğudaki bölgelerin üçte ikisi Ukrayna'nın kontrolündeydi. Geri kalanı 2014'teki savaştan bu yana Rus yanlıları tarafından tek taraflı ilan edilmiş Rusya destekli küçük özerk bölgeler olarak varlığını sürdürüyordu. Savaşın başlamasından birkaç gün önce Putin, bu iki bölgenin tümünün Ukrayna'dan bağımsızlığını kabul ettiğini açıkladı. Eğer Rusya bu iki bölgeyi de tamamen ele geçirirse, bu Putin'e büyük bir "başarı" imkanı vermiş olur. Bir sonraki adım da Donbas'ı ilhak etmek olur. Tıpkı 2014'te tartışmalı ve uluslararası alanda kabul edilmeyen bir referandumla Kırım'da yaptığı gibi...
PUTİN'İN STRATEJİSİ NE?
Ukrayna ordusu, Putin'in sadece Donbas'ın hakimiyetini istemediğini; Harson'un güneyinden kuzeye ve Kırım'ın batısına kadar tüm bölgeyi hedeflediğini düşünüyor. Çünkü bu şekilde güney kıyılarından Rusya sınırına kadar olan tüm bölgeyi ve Kırım'a giden su ikmal hattını kontrol etmiş olacak. Donetsk'in büyük kısmı ve Luhansk'ın kritik bölgeleri hâlâ Ukrayna'nın kontrolünde; bu sebeple Rusya güçleri doğudaki güçlü Ukrayna birliklerini kuzey, güney ve doğudan yaklaşarak kuşatma altına almaya çalışıyor. Londra'daki King's College'da çatışma ve güvenlik dersleri veren akademisten Tracey German, "Bu kontrol etmek için çok büyük bir alan, bunun coğrafi zorluklarını da göz ardı etmemeliyiz" diyor.
RUS GÜÇLER ANA YOLLARI KULLANIYOR: BİR SONRAKİ HEDEFLERİ BELLİ
Rusya sınırının hemen güneyinde yer alan Ukrayna'nın ikinci büyük şehri Harkov'un kontrolünü ele geçirmeyi henüz başaramadılar, ancak ayrılıkçıların kontrolündeki doğu bölgelerine erişimi sağlayan karayolunun üzerindeki kritik İzyum kasabasına girmeyi başardılar. Prof. German, "İzyum'da yaptıklarına bakarsanız, anayolların üzerinden devam ettiklerini görürsünüz. Bu çok mantıklı çünkü araçlarının ve mühimmatlarının çoğunu karayolu ve tren yoluyla taşıyorlar" diyerek İzyum'un önemini anlatıyor. M03 karayolu üzerindeki bir sonraki hedef, 125 bin kişinin yaşadığı Slovyansk şehri. Bu şehir de Rus yanlısı ayrılıkçılar tarafından 2014'te kuşatılmış, ardından Ukrayna güçlerince geri alınmıştı. Slovyansk'ın ardından da hemen güneyindeki Kramatorsk geliyor.
ROTAYI DEMİRYOLLARINA ÇEVİRDİLER
Ruslar şimdi karayolları üzerindeki ikmal hatlarını kapatmak ve batıdan gelen demiryollarının önünü kesmek durumunda. Ukrayna ordusu için en etkili asker ve mühimmat takviye yöntemi demiryolları; bu yol aynı zamanda sivillerin tahliyesi için de en hızlı yol. Demiryollarının kontrolünü sağlamak, Ruslar için de askerlerinin ve mühimmatın daha kolay taşınması anlamına geliyor. Bu karşı saldırılar sırasında tren yollarının zarar görmesi ihtimali de var. Ukrayna bu sebeple sivillerin tahliyesini hızlandırdı. İzyum'dan kuzeye giden ve güneyde Mariupo'le Melitopol'e giden tren yolları kesildi. Slovyansk'ta da tren yolculuklarında aksamalar yaşanıyor. Kramatorsk'ta da tahliye için bekleyen sivillerin beklediği ve 57 kişinin hayatını kaybettiği tren istasyonu saldırısından beri hiçbir tren çalışmadı.
