Paşinyan Putin'e çattı! AFP 'savaş bitmedi' diyerek duyurdu
28.12.2022 - 13:10 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr
Ermenistan'la Hankendi'yi bağlayan tek güzergah olan Laçın Koridoru'nda gerilim tırmandı, Azerbaycan Ermenilerin izinsiz çıkardığı madenlere erişim istiyor. St. Petersburg'da ise hassas bir buluşma gerçekleşti.
Tarih 27 Eylül 2020. Cephe hattında dinmeyen silah sesleri yerini büyük bir çarpışmaya bıraktı. Yalnızca 44 günde Azerbaycan Ermenistan'ı bozguna uğrattı, yaklaşık 30 yıl işgal altında tutulan Dağlık Karabağ'ın büyük kısmı kurtarıldı. Güney Kafkasya'da büyük bir kırılmayı beraberinde getiren Azerbaycan'ın zaferinde Türkiye'nin dünyaca ünlü silahlı insansız hava araçları Bayraktar TB2'ler başroldeydi.
Ateşkes anlaşmasıyla birlikte Dağlık Karabağ'a Rus barış gücü askerleri konuşlandırıldı. Ancak bugüne kadar Kasım 2021 ve Eylül 2022'de ciddi ateşkes ihlalleri yaşandı, çatışmalarda onlarca asker hayatını kaybetti.
Aralık 2022'ye gelindiğinde ise, Bakü yönetimi Ermenilerin izinsiz şekilde işlettiği madenlerin yol açtığı çevre katliamını araştırmak istedi. Azerbaycan'ın gönderdiği uzman ekiplerin bölgeye girişine ise, Ermeniler izin vermedi. Bunun üzerine, Azerbaycanlı çevreciler Laçın Koridoru üstünde gösterilere başladı. Laçın Koridoru, Ermenistan ile Dağlık Karabağ arasındaki tek bağlantı güzergahı.
Laçın ve Şuşa'daki çevre protestoları üçüncü haftasına girerken, buna karşılık Hankendi'deki Ermeniler şehir meydanında dev bir Ermenistan bayrağı açarak gösteri düzenledi.
Rus barış gücü birliklerinin denetlediği Laçın Koridoru'nda gerilim giderek tırmanırken, Erivan yönetimi Azerbaycan'ın söz konusu koridoru kapattığını savundu. Erivan, yolun kapanması nedeniyle Hankendi'ye gıda, ilaç ve yakıt sevk edilemediğini ileri sürüyor.
Azeri gösteriler ise, Laçın Koridoru'ndan araç geçişlerine herhangi bir müdahalede bulunmadıklarını belirtiyor.
Uluslararası haber ajansı Agence France-Presse (AFP), Laçın Koridoru'nda ellerinde Azerbaycan bayraklarıyla gösteri yapan protestocuları ve yolda bekleyen Rus askerlerini aynı kadrajda gösteren fotoğraflar servis etti.
Azerbaycan Dışişleri Bakanı Ceyhun Bayramov, Bakü'nün bir yıldan uzun bir süredir Karabağ'da yasadışı işletilen maden sahalarını izlemek için erişim talep ettiğini söylüyor. Protestoların hangi koşullarda askıya alınabileceği sorusuna ise Bayramov, "Azerbaycan tarafının ve çevre eylemcilerinin talebi, Azerbaycan devlet organlarının bu maden sahalarını ziyaret etme, izleme ve durumu gözlemleme imkanına sahip olması" yanıtını verdi.
Azerbaycan lideri İlham Aliyev ise, geçen hafta bölgedeki etnik Ermenilerin doğal kaynakları uluslararası hukuka aykırı şekilde kullandığını kaydetti:
"Laçın yolunda yaşanan olay gün gibi ortadadır. Bu bizim meşru hakkımızdır. Doğal kaynaklarımız kullanılıyor ve taşınıyor. Doğal kaynaklarımızı sömürenler, istenilen uluslararası hukuk ilkesine göre suçludur. Çünkü burası uluslararası toplum tarafından bizim toprağımız olarak tanınıyor. Devlet kurumlarımızın temsilcilerinin orada denetim yapması konusunda haklı bir talebimiz var. Neler olup bittiğini görmeliler ve bu yasa dışı faaliyet durdurulmalıdır. Bu bizim haklı talebimizdir."
Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Azerbaycan toprağı Karabağ'daki Ermenilerin adeta 'rehin alındığı'nı belirtip, Laçın Koridoru'ndan geçişlerin durmasının 2020 yılında varılan anlaşmanın ihlali olduğunu savunuyor.
Rusya'nın batısında yer alan St. Petersburg'daki Bağımsız Devletler Topluluğu gayr-ı resmi zirvesine katılan Paşinyan, Rus lider Vladimir Putin'le bir araya geldi. Randevunun bir numaralı gündemi, beklendiği gibi Laçın Koridoru'ydu.
Rus barış gücü askerlerinden 'sorumluluklarını' yerine getirmelerini isteyen Ermenistan Başbakanı'na göre, Moskova, Erivan ve Bakü arasındaki mutabakatın aksine şu an Laçın Koridoru Rus barış güçlerinin kontrolünde değil.
Paşinyan'la gerçekleştirdiği görüşmenin gazetecilerce görüntü alınmasına izin verilen bölümünde konuşan Putin ise, Güney Kafkasya'daki sorunların çözümünün 'ana meseleleri' olduğunu söyledi. Vladimir Putin ayrıca, St. Petersburg'daki zirveye katılan Azerbaycan lideri Aliyev'le de konuyu görüştükleri bilgisini verdi.
'Savaş bitmedi' başlığıyla servis ettiği haberde bölge sakinlerinin görüşlerine yer veren AFP, geçmişte yaklaşık 40 bin can alan iki savaş yaşandığını hatırlatıyor.
Rusya'nın yanı sıra ABD ve Fransa'nın da krizin sona ermesi için çağrıda bulunduğunu kaydeden AFP, Laçın Koridoru'nda çevrecilerin çok sayıda çadır kurduğunu aktardı. AFP muhabiri ayrıca, koridor boyunca Rus askeri araçlarının engelsiz şekilde seyrettiğini bildirdi.
Kızılhaç'ın Ermenistan'daki sözcüsü Zara Amatuni de, Erivan yönetiminin sağladığı 10 tonluk yardımı Hankendi'ye ulaştırdıkları bilgisini verdi.
AFP'ye konuşan etnik Ermeni Ashot Grigoryan, durumun 'çok ciddi' olduğunu belirtip "Anlıyoruz ki, savaş bitmedi" ifadesini kullanıyor.
"Yegane isteğimiz, doğal kaynaklarımızın yasa dışı kullanılmasının durdurulması" diyen Azerbaycanlı çevreci Cemile Memedova ise, göstericilerin koridordan insani yardım geçişlerine izin verdiklerini belirtiyor.
Bir diğer Azerbaycanlı aktivist Selam Süleymanov, Karabağ'a geçişlerin bloke edildiği haberlerini 'sahte' olarak niteliyor: "Siviller, ilaç sevkiyatı ve insani yardım malzemeleri serbest şekilde geçebiliyor."
Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki müzakereler, İkinci Dağlık Karabağ Savaşı'ndan bu yana yavaş ilerliyor. Taraflar, Ekim ayı sonundaki görüşmelerde güç kullanmama taahhüdünde bulundu.
Laçın Koridoru'nun yanı sıra bölgedeki bir başka hassas güzergah, Azerbaycan ve Nahçıvan'ı birbirine bağlayacak Zengezur Koridoru. Aynı zamanda Türkiye, Nahçıvan ve Azerbaycan'ı da birbirine karadan bağlayacak Zengezur Koridoru, 2020'deki anlaşmada da açık şekilde yer aldı.
Azerbaycan ile Nahçıvan arasında karayolu ve demiryolu açılmasını öngören projeye İran'ın karşı çıktığı biliniyor. Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki anlaşmanın garantörü Rusya, projeyi destekliyor.
