Marifetleri ortaya döküldü!

ABD merkezli ulaşım şirketi Uber’in, 30’a yakın ülkede kurallara uymadan büyümek amacıyla bazı üst düzey politikacılardan, bakanlardan ve lobi şirketlerinden gizli destek aldığı, gizli yazılımlar kullandığı ortaya çıktı. Bu siyasetçilerin arasında halen Fransa Cumhurbaşkanı olan Emmanuel Macron, eski Avrupa Birliği (AB) yetkililerinden Neelie Kroes gibi isimler de var.

İlk olarak İngiliz “The Guardian” gazetesine sızdırılan, daha sonra da Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu ile paylaşılan belgeler, 2013-2017 yılları arasında 83 bin e-mail ve 1.000’den fazla diyalog kanıtı içeren 124 bin kayıttan oluşuyor. Belgeler, Uber’in 90 milyon dolarlık lobicilik faaliyetiyle, etkili politikacılardan destek aldığını, böylelikle Avrupa taksi piyasasını altüst edip nasıl hızla büyüdüğünü ortaya koydu.

MACRON FAKTÖRÜ

Bu belgelere göre lobiciler, hükümete Uber ile ilgili soruşturmaları durdurmaları, çalışma ve taksi düzenlemelerini gözden geçirmeleri, sürücülerin geçmişiyle ilgili kontrolleri gevşetmeleri için baskı yaptı. Örneğin Fransa Cumhurbaşkanı Macron, Uber’e yardım etmek için “olağanüstü çaba” harcadı, hatta şirkete Fransız kabinesindeki muhalefetten isimlerle gizli bir “anlaşma” yaptığını söyledi. 2014 yılında Fransız taksi şoförleri, Uber’e karşı geniş çaplı protesto gösterileri düzenlerken, o dönem Ekonomi Bakanı olan Macron, Uber’in yöneticisi Travis Kalanick’e “Sen” diye hitap edecek kadar yakındı ve Uber’in lehine yasalar çıkaracağına dair dostuna söz verdi.

Şirketin hükümetteki adamı gibi çalıştığı belirtilen Macron’un, Uber ofislerine her baskın düzenlendiğinde yardım için “bizzat” temasa geçilen ilk kişi olmuş. Hatta şirket, onu “anahtar müttefik” olarak nitelerken, Macron da, bir demecinde “Uber’i yasaklamanın, işsiz gençleri uyuşturucu satmak için banliyölerdeki kara deliklere geri göndermek anlamına geleceğini” bile söylemiş.

Bu arada belgelerin yayınlanmasının ardından başta Fransız “Le Monde” gazetesi olmak üzere pek çok çevreden, Cumhurbaşkanı Macron’a, Uber ile ilişkisine açıklık getirmesi yönünde baskılar yapılmaya başlandı. Yayımlanan belgelerde, AB’nin eski dijital işlerden sorumlu üyesi Neelie Kroes’in de,görevdeyken Uber’le potansiyel lobicilik işi için görüşmeye başladığı, görevi bitince Uber için çalışmaya ve yakın olduğu siyasiler üzerinden şirket lehine kampanya yürütmeye başladığı belirtiliyor. Uber’in, Türkiye’de de bazı lobi faaliyetleriyle benzer çalışmalar yapmak istediği ancak başarısız olduğu kaydediliyor.

Öte yandan, şirketin eski patronu da, bir polis baskınında veya soruşturmada, sunuculara, bilgisayarlara ve belgelere erişimi engelleyen “yok etme butonunun” devreye girmesi için emir vermiş. Örneğin Hollanda’daki baskın sırasında eski CEO Travis Kalanick, “Hemen kapatma düğmesine basın. Amsterdam’da erişim kapatılmalı” demiş. Kalanick, ayrıca, Fransa’da taksi sürücülerinin Uber sürücülerine yönelik şiddet tehdidini, kamuoyu desteği kazanma yolu olarak görüp, arkadaşlarına “Şiddet başarıyı garanti eder” diye mesaj atmış. Uber ise “geçmişteki eylemlerinin bugünkü değerleriyle uyumlu olmadığını, “bugün farklı bir şirket olduğunu” öne sürdü.