14.01.2025 - 09:05 | Son Güncellenme:
HABER MERKEZİ
ABD'deki yangın felaketiyle ilgili son dakika haberleri milliyet.com.tr canlı bloğundan takip edebilirsiniz.
Binlerce hektar alanın yangınlarda kül olduğu Los Angeles'ta yangınlar 8'inci gününde sürerken, uzmanlar yangınlardan kaynaklanan zehirli kimyasal maddelerin içme sularını kirletebileceğini ve bunun yanı sıra filtreleme ve kaynatma yöntemlerinin de işe yaramayabileceği uyarısında bulundu.
Purdue Üniversitesi'nden Andrew Whelton, yangınların şehirlerde olmasının altyapının "ağır" hasar görmesine yol açtığını belirterek, içme suyuna ilişkin sistemlerin zarar görmesi halinde "kül, duman, kurum, diğer kalıntılar ve gazların" su şebekelerine girebileceğini kaydetti.
Yapı malzemelerindeki kimyasal olarak tasarlanmış sentetiklerin yandıktan sonra partikül ve gaz salımı yaptığını söyleyen Whelton, bu elementlerin özellikle "zehirli" olabileceğine dikkati çekti.
California Üniversitesi'nden Greg Pierce ise yangın esnasında su sistemlerindeki basıncın azalmasıyla toksinlerin suya karışabileceğini vurgulayarak, elektrik kesintilerinin de bu basınç kaybına sebep olabileceğine işaret etti.
Pierce, "Yangın durumunda tüm su sistemine güç beslemesini sürdürmek imkansız olmasa da gerçekten zordur." diye konuştu.
Los Angeles'ta devam eden yangınlar nedeniyle Oscar adaylıklarının açıklanması ikinci kez ertelendi. Oscar ödüllerini veren Sinema Sanatları ve Bilimleri Akademisi (AMPAS) adayların açıklanacağı yeni tarih olarak 23 Ocak Çarşamba gününü işaret etti.
Güney California'nın bazı bölgeleri için nadir görülen "özellikle tehlikeli bir durum" (Particularly Dangerous Situation) kırmızı bayrak uyarısı, devam eden Santa Ana rüzgarları hava olayıyla bağlantılı en güçlü rüzgarlarının etkili olmasıyla birlikte devreye girdi.
Los Angeles Ulusal Hava Durumu Servisi (NWS) yerel saatle Salı sabaha karşı TSİ ile Salı akşam üzeri "Bugünkü rüzgarlar çoktan şiddetlenmeye başladı ve sabahın ilerleyen saatlerine (TSİ ile Salı akşam saatleri) kadar hızlanmaya devam edecek" diye uyardı.
Yangının 8'inci gününe giren Los Angeles'ta TSİ ile 15.30 sularında San Gabriel ve Santa Susanna dağlarında saatte 40 ila 50 mil (64 ila 80 kilometre) hızında güçlü rüzgarlar başladı. NWS, "Bu rüzgarlar sabah boyunca daha geniş alanlara yayılacak ve vadi ile kıyı bölgelerine ulaşacak" diye açıkladı.
Ventura ve Los Angeles bölgelerinde Salı'dan Çarşamba'ya kadar zirveye ulaşan rüzgar hızları, araziye bağlı olarak değişiklik gösterecek. Dağlarda saatte 70 mile (112 kilometreye) varan rüzgarlar beklenirken, bazı vadi ve kıyı bölgelerinde rüzgar hızının saatte 60 mile (96 kilometre) ulaşması mümkün.
BIDEN'A YANGIN BRİFİNGİ
Salı günü öncesi TSİ saati ile Salı'nın ilk saatleri ABD Başkanı Joe Biden'a yangınla ilgili brifing verildi. Biden'ın brifingi izlerken görüntüleri basına servis edildi.
ABD Federal Acil Durum Yönetim Ajansı Yöneticisi Deanne Criswell Biden'ı bilgilendirirken, toplantıda ABD İç Güvenlik Bakanı Alejandro Mayorkas, ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris, ABD Tarım Bakanlığı Ormancılık Hizmetleri Şefi Randy Moore da hazır bulundu.
ABD Ulusal Hava Durumu Servisi, Çarşamba gününe kadar şiddetli yangın koşulları için kırmızı bayrak uyarıları yayınladı. Uyarı saatte 80 kilometre hıza ulaşan sürekli rüzgarları ve dağlarda 113 kilometre hıza ulaşan rüzgarları içeriyor. CNN International'a konuşan zmanlar en tehlikeli günün Salı olacağını söyledi.
TSİ ile 13.49'da, 02.49'u yaşayan Los Angeles için 24 saatlik uzun süreç yeni başlıyor.
Los Angeles ve çevresinde çıkan 4 yangında toplamda 37 bin dönümden fazla alan küle döndü, en az 24 kişi öldü ve 23 kişi ise hala kayıp. Yangınların etkili olduğu bölgeler, San Francisco şehrinden daha büyük bir alana karşılık geliyor.
Devam eden yangınlarla mücadelede kullanılan yangın yavaşlatıcı pembe toz, alevlerin çevresindeki bitki örtüsüne ve yanma riski taşıyan alanlara püskürtülerek yangının yayılmasını engelliyor.
Birçok noktada yollarda, çatılarda ve arabaların üzerinde görülebilen bu parlak kırmızı ve pembe tozlar, yaygın bir manzara haline dönüşmüş durumda.
Yangınlar sebebiyle ilk iki gün tahminen 57 milyar dolar geçen Cuma günü 150 milyar dolar olarak açıklanan zarar yeni açıklamalara göre 250 milyar doları aştı.
İtfaiye ekipleri, Los Angeles bölgesini kavuran ve şu ana kadar 100 kilometrekareden fazla alanı yok eden ölümcül yangınlara karşı ilerleme kaydediyor ancak önümüzdeki birkaç gün içinde rüzgarların artmaya başlaması yangın söndürme çalışmalarını tekrar zorlaştırıyor.
California İtfaiye Müdürü'ne göre, 15 bin'den fazla ilk müdahale görevlisi Güney Kaliforniya genelindeki yangınlara müdahale ediyor.
Yetkililer, yangınların nasıl başladığına dair devam eden bir soruşturma olduğunu söyledi. Adli tıp ofisine göre yangınlarda en az 24 kişi öldü.
Palisades Yangını: %14'ü kontrol altına alındı. Şu ana kadar 23 bin 713 dönümlük alanı yaktı.
Eaton Yangını: İtfaiye yetkilileri, yangının %33 oranında kontrol altına alındığını ve şu ana kadar 14 bin 117 dönümün yandığını söyledi.
Diğer yangınlar: Cal Fire'a göre Hurst Yangını %95 oranında kontrol altına alındı ve yaklaşık 800 dönüm yandı.
Eaton Yangını Altadena'da ilerlerken bölge sakini Antonio Antonetti CNN International'a yaptığı açıklamada devam eden yangınlarla ilgili yaşadıklarını anlattı. Tahliye emrine rağmen evini kurtarmaya kararlı olduğunu söyleyen adam "Kiracım sabah 4'te kapımı çaldı ve gitmemiz gerektiğini söyledi. "Hadi gidelim" dedim" dedi. "Ateşin evden eve sıçradığını gördüm" ifadelerini kullandı.
Antonetti komşusuna "Hiçbir yere gitmiyorum" dediğini söyledi ve ekledi: "Evlerimizi kurtarmak için elimden gelenin en iyisini yapacağım."
Antonetti, 60'lı yaşlarındaki diğer iki komşusuyla birlikte, közler komşunun bahçesinde yangın çıkarırken alevleri söndürmek için evden eve koşarak geride kaldı. Antonetti'nin planı sıcak noktaları söndürmeleri gerektiğinde kolayca erişebilmeleri için tüm komşuların evlerindeki su hortumlarını aynı noktaya çevirmekti.
Antonetti "İşe yarayan bir plan yaptım. Yanmayacak bir çevre oluşturdum" derken bahçelerin ve çitlerin ilk alev alacak yerler olduğunu, bu yüzden onları söndüreceğini ve yangının evlere yayılmasını önlediğini söyledi. Yangın söndürme sırasında bir noktada suyun kısa bir süre için kesildiğini söyledi. Californialı adam ayrıca
"Yağmacıların çok çalışarak elde ettiğim şeyi mahvetmesine izin vermeyecektim. Eve giremediler" diye de ekledi. Antonetti, rüzgarların tekrar şiddetlenmesiyle birlikte gelen "Evlerinize dönmeyin" uyarısını da göz ardı ettiğini söyledi.
ABD'li elektrik dağıtım şirketi Southern California Edison, Los Angeles ve çevresinde devam eden yangınlardan birinin şirketin elektrik ekipmanları nedeniyle başladığı iddiasıyla dava edildi.
Dava, Pasadena bölgesindeki Eaton yangını nedeniyle mülkleri zarar gören ev sahipleri, kiracılar ve iş yeri sahipleri adına California Yüksek Mahkemesinde açıldı.
Mahkemeye sunulan dava dilekçesinde, birçok tanığın Southern California Edison'a ait bir iletim kulesinin altında yangın başladığını gördüğü ve bunun videolarının sosyal medyada paylaşıldığı aktarıldı.
ABD basınında yer alan haberlerde, şirkete karşı açılan davanın Los Angeles'ta etkili olan yangınlarla bağlantılı açılan davaların ilki olabileceği belirtildi.
ABD'de, Los Angeles ve çevresinde devam eden yangınlar sonrası ev sahiplerinin fiyatları yasa dışı şekilde yükselttiği bildirildi.
BBC'nin habere göre, Los Angeles'taki yangınlar sebebiyle yerlerinden olan binlerce insan yüksek kira ve otel ücretleriyle karşı karşıya kalıyor
Los Angeleslı emlak kralı Jason Oppenheim, California eyaletinin "fiyat yükseltme" karşıtı yasalarına rağmen, ev sahiplerinin, piyasanın çok üzerinde kira talep ettiklerini söyledi.
Oppenheim, daha önce aylık 13 bin dolar kira istenen mülke, bir müşterinin "altı ay peşin ödemeli, aylık 20 bin dolar" teklif ettiğini ancak ev sahibi 23 bin dolarda ısrar ettiğini ifade etti.
California'daki önleyici yasalara rağmen bölgedeki felakettin ev sahipleri tarafından suistimal edildiğini anlatan Oppenheim, "Bu durumdan faydalanmanın zamanı değil." diye konuştu.
California Eyaleti Ormancılık ve Yangınla Mücadele Bakanlığ (Cal Fire) halka, kendi sokaklarındaki yangının söndüğünü bilseler bile henüz evlerinden uzak durmaları gerektiğini söyledi.
Cal Fire Tabur Şefi David Acuna CNN'e yaptığı açıklamada "Potansiyel olarak işlevde olabilecek elektrik hatlarını düşürdük, gaz hatlarının durumu bilinmiyor ve dışarıdaki külün her zerresi yanan evlerden gelen petrol ürünleriyle zehirli, bu yüzden aileler için güvenli bir yer değil" açıklaması yaptı.
Acuna, Ulusal Hava Durumu Servisi'nin yangınları yayabilecek "son derece kritik" yeni koşulların oluştuğu uyarısını hatırlatarak "Tüm bölgenin tahliyeye hazır olması gerekiyor" ve ekledi: "Herkesin Ventura'dan San Diego'ya kadar herkesin tahliye emirlerinin hala olası olduğunu anlamasını istiyoruz."
Los Angeles Belediye Başkanı Karen Bass ve California Valisi Gavin Newsom yangınla mücadele çalışmaları hakkında bilgilendirildi
TSİ ile sabah saatlerinden itibaren bildirildiği gibi, yerel yetkililere göre Los Angeles'ta yangın tehdidi hala "çok yüksek".
Şehrin itfaiye şefi Anthony Marrone, Pazar günü kuvvetli rüzgar tahmininin ve "kritik yangın hava koşullarının" Çarşambaya kadar devam etmesinin beklendiğini söyledi.
Los Angeles Belediye Başkanı Karen Bass, hafta sonu şehirdeki su muslukları ve geçen haftaki ilk yangın patlamasında olduğu gibi kuruyup kuruyamayacağı konusunda sorgulandı. Bass yeni dalgası için "Şehrin hazır olduğuna inanıyorum" diyor.
Trump'ın "Beceriksizler, söndüremediler" sözlerinin hedefindeki California Valisi Gavin Newsom ise yangın mağdurlarının dolandırılmasını önlemek için acil durum önlemleri getirdiklerini söyledi.
ABD'de Los Angeles ve çevresinde devam eden yangınlardaki "su yetersizliği" tartışmalarının ardından, İsrail'e desteği nedeniyle tepki çeken Amerikalı Resnick ailesi, tarım için bölgedeki su kaynaklarının büyük bölümünü kullandıklarına ilişkin sosyal medyada eleştirilerin odağı oldu.
Resnick ailesinin, eyaletteki yer altı su depolama alanı "Kern Water Bank"te yaklaşık yüzde 57 hisseye sahip olması suyun eşit dağılımı konusunda eleştiriliyor. Ailenin, bu yer altı su depolarına sahip olabilmek için nüfuzunu kullanarak eyalet yasalarında çeşitli düzenlemeler yapılmasını sağladığı iddia ediliyor.
Los Angeles'ta bir türlü söndürülemeyen yangınlarla ilgili 1000 tutuklu erkek ve kadın orman yangınlarına karşı verilen mücadelede ön saflara katıldı. Mahkumların yangın söndürme çalışmalarına katılması California Cezaevleri ve Rehabilitasyon Dairesi (CDCR) tarafından yönetilen uzun süredir devam eden bir gönüllü programının parçası.
Devlet, tutuklulara günlük 5,80 ila 10,24 dolar arasında bir ücret ödüyor ve Los Angeles'taki gibi aktif acil durumlara atandıklarında günde ek 1 dolar daha ödüyor.
Bu ücretler, yılda 100 bin üzerinde kazanabilen Californiya'daki vatandaş itfaiyecilerin aldığı maaşların çok küçük bir kısmını oluşturuyor.
Ormancılık ve İtfaiye İşe Alma Programı'nın (FFRP) kurucu ortağı ve kendisi de eski bir tutuklu itfaiyeci olan Royal Ramey BBC'ye "Sizinle birlikte olan diğer insanlara kıyasla çok az para alıyorsunuz. Sadece ucuz işgücüsünüz" dedi.
KARDASHIAN: BU MAAŞLA HAYATLARINI RİSKE ATIYORLAR
Kim Kardashian, Los Angeles'taki orman yangınlarıyla mücadele eden yüzlerce tutukluyu "kahraman" olarak tanımladı.
Ceza adaleti konusunda eğitim alan ve geçtiğimiz yıllarda tutuklu mahkumlarla ilgili Başkan'a kadar giden girişimleriyle de bilinen Kardashian, bu maaşı kınamak için Instagram'da "Neredeyse hiçbir şey almıyorlar" yazdı "topluma değiştiklerini ve artık ilk müdahale ekibi olduklarını kanıtlamak için" "hayatlarını riske attıklarını" ekliyor.
Güney Californiya'da devam eden ve ısrarcı bir Santa Ana Rüzgar olayı yaşanıyor. Çarşamba gününe kadar Palisades, Hurst ve Eaton Yangınları da dahil olmak üzere kırmızı bayrak uyarıları yürürlükte.
PAZARTESİ GÜNÜ: Yerel zaman dilimi ile Pazartesi akşamı rüzgarların gün içinde hafifçe artması ve 70-90 kilometre/saat arasında esmesi bekleniyor. Fırtına Tahmin Merkezi'ne göre olası rüzgarlar yaklaşık sekiz milyon insanı kritik yangın havası altına soktu.
SALI GÜNÜ: Rüzgarların sabahtan Çarşamba öğlene kadar zirve yapması bekleniyor. ABD Ulusal Hava Durumu Servisi, Ventura ve Los Angeles ilçelerinin bazı kısımları için "Özellikle Tehlikeli Durumları" işaret eden kırmızı bayrak uyarıları yayınladı. Bu uyarılar Hurst Yangını'nı içeriyor.
BU YANGINLAR İÇİN NE ANLAMA GELİYOR?
Bu sert rüzgarlar, çok kuru hava ve devam eden kuraklıkla birleşerek, kontrol altına alma çalışmalarını artırmak için çaresizce mücadele eden itfaiyeciler için koşulları daha da kötüleştirecek. Salı günü Ventura County'nin bazı bölgeleri için tahmin merkezi tarafından "son derece kritik" yangın hava durumu, yani en yüksek seviyenin yayınlanma ihtimali var.
DEVAM EDEN YANGINLAR
Yangınlar sürerken Californiya Valisi Newsom ile ABD'nin seçilmiş başkanı Donald Trump arasındaki çekişme devam ediyor. 20 Ocak'ta göreve başlayacak olan ve vali tarafından yangın hasarını gezmeye davet edilen Trump dün yerel yetkilileri ve yönetimi suçlamış ve "Binlerce muhteşem ev yok oldu ve çok daha fazlası yakında kaybedilecek. Her yerde ölüm var. Bu, ülkemizin tarihindeki en kötü felaketlerden biri. Yangınları bir türlü söndüremiyorlar. Bunların nesi var?" ifadelerini kullanmıştı.
'BU ADAM YANGINI SİYASALLAŞTIRIYOR'
Demokrat Vali Newsom ise "İnsanlar kelimenin tam anlamıyla kaçıyor. İnsanlar hayatlarını kaybetti. Çocuklar okullarını kaybetti. Aileler tamamen parçalandı, kiliseler yakıldı. Bu adam bunu siyasallaştırmak istedi" dedi.
Uzmanlara göre Güney California'daki orman yangını koşulları önümüzdeki hafta daha da kötüleşecek. İtfaiyeciler en büyük yangınlara karşı ilerleme kaydetmeye başlarken neredeyse kasırga şiddetindeki Santa Ana rüzgarları tekrar etkisini gösteriyor.
Fox Hava Tahmin Merkezi Meteoroloğu Cody Braud, The Post'a yaptığı açıklamada "Rüzgarlar artmaya başlayacak. Rüzgar hızları saatte 50-70 mil (yaklaşık 80-112 km) hıza ulaşacak, en kötü günün büyük olasılıkla Salı olacağını tahmin ediyoruz" dedi.
İtfaiyeciler Pazar gününe kadar devam eden alevlere karşı bir miktar ilerleme kaydetti, ancak hızlı rüzgarlardan gelen kısa süreli duraklamanın uzun sürmeyeceği konusunda yeni uyarılar gecikmedi.
Malibu bölgesinde 14,5 milyon dolarlık evi yanan 69 yaşındaki Hollywood yıldızı Mel Gibson yangınlar için yangını başlatanların "görevlendirilmiş mi yoksa sadece kendi istekleriyle mi hareket ettiklerini" sorgulayarak, "Ve sonra bu gibi olaylarda, bir şekilde, yani bilerek mi diye düşünüyorsunuz. Bu, düşünülmesi çılgınca bir şey. Ama insan, akıllarında bir amaç olup olmadığını düşünmeye başlıyor. Ne olabilir? Ne istiyorlar? Boş bir eyalet mi? Bilmiyorum" ifadelerini kullandı.
Los Angeles'taki en büyük yangın alanlarından olan Palisades Yangını 23 bin dönümden fazla bir alana yayıldı ve Pazar günü itibarıyla yalnızca %11 oranında kontrol altına alınabildi.
Meteorolog Cody Braud, rüzgarlar Çarşamba'dan sonra muhtemelen sakinleşecek olsa da, Güney Californiya'yı etkileyen diğer koşullar, yangınların yayılmaya devam etmesi için ideal ortamı yaratmaya devam edeceğini söyleyerek ekledi: "Çünkü hala yağış beklenmiyor ve hava aşırı kuru. Saatte 48-80 km hızındaki rüzgarlar bile yeni yangınların çıkma riskini taşıyor ve rüzgar mevcut yangınları körükleyebilir."
Uzmanlara göre düşük nem oranı ve en az yedi ila on gün daha yağmurun olmaması, bölge genelinde kritik yangın koşullarının devam etmesine neden olacak.
Hala süren üç ana yangın Hurst Yangını, Eaton Yangını ve Palisades Yangını.
Los Angeles County'deki yangınlar Pazar günü de devam etti, ölü sayısı resmi son rakamlara göre 24'e yükseldi. Şimdiye kadar en az 39 bin dönümlük alan yandı ve yangınlar yaklaşık 200 bin kişiyi yerinden etti.
Son beş günde, yangınlar Los Angeles'ta 12 bin'den fazla yapıyı tahrip etti ve on binlerce sakin hala tahliye emirleri altında yaşamaya devam ediyor.
İtfaiye ekipleri Pasadena'daki bir Nasa jet laboratuvarının üzerindeki engebeli arazide çıkan bir alevlenmeyi kontrol altında tutmak için hızlı bir çalışma yaptı.
Ekipler bitki örtüsünü kesti ve alanı su ve yangın geciktirici ile ıslatarak yangının ABD Uzay programının kalbi olan ve son derece gizli teknolojilerle dolu tesise doğru yayılmasını engelledi.
NASA'nın robotik gezegen keşif araçları için de için öncü tesisi olan laboratuvar, yangın nedeniyle geçici olarak kapatıldı ancak henüz herhangi bir hasar bildirilmedi.
FBI, Perşembe günü dünyanın en etkili yangın söndürme uçaklarından biri olan "Super Scooper" olarak bilinen bir uçakla çarpışan ve onu kısa süreliğine yere indiren küçük drone'un fotoğraflarını paylaştı.
Drone, uçakta 8x15 cm boyutlarında bir delik açtı.
FBI delir torbasındaki drone parçaları.
Los Angeles’ta yaşayan gazeteci Barbaros Tapan, bölgede yanan alanı tarif etmek için şu ifadeyi kullandı: “İstanbul’dan örnek vermek gerekirse, Yenikapı ile Sarıyer arasının yandığını düşünün.” Tapan’ın bahsettiği iki nokta arasındaki mesafe kuş uçuşu 28 kilometre.
Los Angeles yangınları altıncı gününe giderken dört ana yangın hala söndürülemedi. İlk günden itibaren itfaiye musluklarının kuruması başlıca sorunlardan oldu. California eyaletinde 2022'den beri katı su tasarrufu önlemleri uygulanıyor ve 'sıradan' sakinler için bahçelerini haftada iki kez, her seferinde sekiz dakika olmak üzere sulayabiliyor.
232 BİN GALON FAZLA KULLANDI
Bu haftaki yangınlardan birinin merkez üssüne yakın, özel bir kapalı site olan The Oaks'ta 60 milyon dolarlık bir evde yaşayan KimKardashian, o yıl belediye yetkilileri tarafından tahsis edilen sudan 232 bin galon fazla su kullandığı için para cezasına çarptırıldı.
Sylvester Stallone ve komedyen Kevin Hart da dahil olmak üzere diğer ünlülere de para cezası kesildi.
CEZAYI ÖDEYİP YİNE SULADILAR
Kim Kardashian'ın bir komşusu Mail on Sunday'e şunları söyledi "Herkese tam da bu durum için, yangınla mücadele için suyu azaltmaları söylendi. Cezaları karşılayabildikleri için sulamaya devam ettiler" dediler.
ÖZEL İTFAİYECİLER TUTTULAR
Ayrıca, zenginlerin mülklerini korumak için saatlik 2 bin dolara özel itfaiyeciler tutmalarına yönelik öfke de büyüyordu.
Hollywood'un seçkinlerine hizmet veren Covered 6'nın sahibi Chris Dunn, İngiliz Daily Mail'e "Telefonum durmadan çalıyor. Talep hiç bu kadar yüksek olmamıştı" derken adı açıklanmayan ve zengin olduğu belirtilen bir Los Angeles sakininin "Bu haftaki olaylar, şehrin mülkünüzü koruyacağına güvenemeyeceğinizi gösterdi. Param var, öyleyse neden tutmayayım?" dedi.
HANGİ ÜNLÜLER TAHLİYE BÖLGESİNDE?
Alevlerin yayılması, LeBron James, Arnold Schwarzenegger ve Kamala Harris gibi birçok ünlünün ev sahibi olduğu lüks Brentwood ve Encino banliyölerindeki binlerce kişiyi evlerinden tahliye etmeye zorladı.
Eski Kaliforniya valisi Arnold Schwarzenegger'in Brentwood malikanesi de, Los Angeles yetkililerinin hava kalitesinin düşük olması nedeniyle tüm ilçe için bir gecede yerel sağlık acil durumu ilan etmesiyle tehdit altında.