11.04.2024 - 15:39 | Son Güncellenme:
Milliyet.com.tr
İsrail-Hamas arasında çıkan savaş bütün Orta Doğu'ya yayıldı. Bölgeden gelen gelişmeleri canlı aktarıyoruz.
İsrail ablukası altındaki Gazze Şeridi’nde insani durum giderek kötüleşiyor. Bombardıman altında hayatta kalmaya çalışan Filistinliler, İsrail’in bölgeye gıda yardımlarının girişini engellemesi nedeniyle açlıkla da mücadele etmek zorunda bırakılıyor. ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı (USAID) Direktörü Samantha Power, Gazze Şeridi’nin kuzeyindeki bazı bölgelerde Filistinlilerin açlıkla karşı karşıya kalmaya başladığını açıkladı. ABD Kongre Üyesi Joaquin Castro ile yaptığı görüşmede konuşan Power, “Güneydeki yaklaşan kıtlığı ve kuzeyde şimdiden çocuk ölümlerine yol açan şartları önlemek için yeterli miktarda gıda akışı sağlanmadı” ifadelerini kullandı.
Birleşmiş Miletler (BM) destekli bir raporun değerlendirmesine katıldığını söyleyen Power, Gazze Şeridi’ndeki 2,3 milyon Filistinlinin yüzde 70’inin halihazırda “felaket boyutunda açlıkla” karşı karşıya olduğu uyarısında bulundu. Geçtiğimiz ay açıklanan BM destekli Entegre Gıda Güvenliği Aşama Sınıflandırması (IPC) raporuna göre, Gazze Şeridi’nin ihtiyaç sahibi bölgelerine insani yardım akışının engellenmeye devam etmesi halinde açlık yaşanacağı belirtilmişti. Raporda, “En kötü senaryoda, güneydeki bölgeler Temmuz 2024'e kadar açlık riskiyle karşı karşıya” ifadeleri kullanılmıştı.
İsrail’in İran güvenlik güçlerinin ölümüne yol açan saldırıları iki ülke arasındaki ipleri gererken, son olarak Şam'da İran Konsolosluğunun hedef alınması gerilimi doruğa çıkardı. İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan’ın konsolosluğun hedef alınmasının karşılıksız bırakılmayacağını söylemesi İsrail ve ABD’yi teyakkuza geçirdi. İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF) Sözcüsü Daniel Hagari yaptığı açıklamada, İran’dan gelebilecek saldırılara yönelik yapılan hazırlıklara değinerek, “Tetikteyiz ve çeşitli senaryolar için son derece hazırlıklıyız. Durumu sürekli değerlendiriyoruz. IDF'nin sahip olduğu çeşitli kabiliyetleri kullanarak saldırı ve savunmaya stratejik ortaklarımızla birlikte hazırız” dedi.
“ABD silahlı kuvvetleriyle stratejik ilişkimiz güçlü”
ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı (CENTCOM) Komutanı General Michael Kurilla’nın İsrail Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi ile bölgedeki güvenlik sorunlarını değerlendirmek üzere bu sabah ülkeye geldiğini belirten Hagari, "ABD silahlı kuvvetleriyle stratejik ilişkimiz güçlü ve sıkı. İran topraklarından yapılacak bir saldırı, İran'ın Orta Doğu'daki durumu tırmandırma ve başkalarının arkasına saklanmayı bırakma niyetinin açık bir kanıtı olacaktır” şeklinde konuştu.
Hagari, çok başarılı bir hava savunma kabiliyetlerinin olduğunu vurgulayarak, sivillerin mevcut ve değişmeyen İç Cephe Komutanlığı yönergelerine uymaya devam etmeleri ve tetikte olmaları gerektiğini sözlerine ekledi.
Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) tarafından yapılan açıklamada, İsrail ordusunun World Central Kitchen (WCK) adlı uluslararası yardım kuruluşunun çalışanlarına yönelik düzenlediği hava saldırısının “şeffaf ve kapsamlı bir şekilde soruşturulması” gerektiği vurgulandı.
ABD Senatörü Marco Rubio X hesabından yaptığı açıklamada "İran kendi topraklarından İsrail'e karşı geniş çaplı bir saldırı başlatmak istiyor. İsrail bu saldırıya anında İran içinden daha da şiddetli bir karşı saldırıyla karşılık verecektir. Bundan sonra yaşanacaklar 1973'den sonra Orta Doğu'nun başına gelecek en kötü şeylerdir" ifadesini kullandı.
İsrail'in son 24 saatte Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda 63 Filistinlinin daha hayatını kaybetmesi ile 7 Ekim'den bu yana toplam can kaybı 33 bin 545’e yükseldi.
Dünya artık İran'ın, İsrail'e Orta Doğu'da açacağı savaşı beklemeye geçti. Tahran yönetimi, 1 Nisan'da Tel Aviv'i 'Cezalandıracaklarını' açıklayarak geniş çaplı bir saldırı için hazırlandıklarını duyurdu. İsrail basınından Jerusalem Post ise, ülkeyi bekleyen felaket senaryosunu 10 maddede özetledi, söz konusu maddeler şöyle:
İran, dünyanın en büyük balistik füze envanterlerinden birine sahip. Bu füzelerin bazıları sıvı bazıları ise katı yakıtlı. İran son olarak bu füzeleri dört yıl önce kullandı, saldırıda yer alan füzelerin modeli ise Fateh 313 ve Qiam'dı. Bu füzelerin her biri yaklaşık yarım ton ağırlığında. Bazı kaynaklar İran'ın vekil gücü Hizbullah'ında balistik füzelere sahip olduğunu öne sürüyor. İran son olarak geçtiğimiz Ocak ayında Pakistan'da füze saldırısı düzenledi, saldırıda Kheibar Shekan balistik füzeleri kullanıldı.
İran, Eylül 2019'da Suudi Arabistan'ın Abqaiq tesisini İHA ve seyir füzeleriyle vurdu. Yaklaşık bir düzine seyir füzesi ve onlarca İHA'nın kullanıldığı saldırı gece saatlerinde yapıldı. İran, İsrail'e karşı da benzer bir saldırıya girişebilir. Shaded-136 intihar drone'ları her an İsrail için havalanabilir.
İran'ın Lübnan ve Suriye'de sayısız vekil gücü bulunuyor. Bu bağlamda Jerusalem Post, İran'ın Hizbullah ile birlikte Golan Tepeleri'ne saldırmasının olası olduğunu belirtiyor. İran ayrıca Suriye üzerinde Afganlardan oluşan Fetemiyoun savaşçılarına da sahip. Tahran yönetimi bu grubu Fırat Nehri'nin Suriye kısmında devriye için kullanıyor.
Yerel basın ayrıca İran'ın topyekün bir saldırıya geçerek Hizbullah, Husiler ve diğer vekil güçlerinin de dahil olduğu bir savaşın muhtemel olduğunu belirtiyor. Tahran yönetimi Husiler ve Hizbullah'ı zaten savaşın başından beri aktif olarak kullanıyor. Askeri uzmanlar böyle bir durumda İsrail'in toplamda 7 cephede birden savaşması gerekeceğini hatırlatıyor.
5) BİR BAŞKA ÜLKEDE İSRAİLLİLERE SALDIRI
İran son yıllarda sık sık İsrailli büyükelçileri ve yetkilileri tehdit ediyor dahası yurt dışında saldırı bile düzenlemeye çalışıyor. Bu bağlamda Bulgaristan, Hindistan, Tayland, Azerbaycan gibi dünyanın çeşitli noktalarında Tel Aviv ile bağlantısı olan kişiler saldırıya uğradı. Bu saldırıların birçoğu Hizbullah tarafından gerçekleştirildi.
İsrail için en kolay senaryo ise Hizbullah'ın doğrudan savaşa girmesi. Kuzeyde açılacak yeni cepheyle birlikte İsrail ordusu adeta ikiye bölünebilir. Tel Aviv kanadı böyle bir ihtimale karşı henüz Ekim ayında ülkenin kuzeyini boşaltmış ve kilometrelerce uzunlukta bir tampon bölge oluşturmuştu.
İsrail ordusu Mısır sınırında bulunan ve yaklaşık 2 milyon kişinin sığındığı Refah'a hava saldırısı düzenledi. Söz konusu saldırıda 8 kişi yaşamını yitirdi.
Almanya'nın ulusal havayolu şirketi Lufthansa, İran'ın İsrail'e yönelik beklenen misilleme saldırısı nedeniyle Tahran'a ve Tahran'dan yapılması planlanan uçuşları durdurdu.
Suriye'de iç savaşın on dördüncü yılına girilirken ABD bu süreçte bölgede terör örgütü PKK'nın Suriye kolu olan PYD'ye sınırsız destek verdi. Washington, terör örgütü PYD'yi DEAŞ ile mücadele ile kullandığını öne sürse de ABD'nin Genelkurmay Başkanı Mark Milley bölgeye sık sık ziyaretler düzenleyerek teröristlerle hatıra fotoğrafları için poz verdi. Öyle ki geçtiğimiz ay ABD'li askerleri bir kez daha Nevruz kapsamında terör örgütüyle halay dahi çekti.
ABD Merkez Komutanı General Michael Kurilla bugün itibariyle İsrail'e geldi. Kurilla, İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant ile temaslarda bulunacak. Axios haber sitesi ise Kurilla'nın İran'ın olası saldırısına karşı İsrail'in hem saldırı hem de savunmasını koordine etmek için bölgeye geldiğini yazdı.
İsrailli yetkililer, İran topraklarından balistik füzeler, insansız hava araçları ve seyir füzeleri kullanarak İsrail hedeflerine yönelik benzeri görülmemiş bir doğrudan saldırıya hazırlandıklarını söylüyor.
Hem İsrailli hem de ABD'li yetkililer Washington ve Tel Aviv'in İran'a karşı ortak bir saldırı planı üzerinde çalıştığını Axios'a söyledi.
İsrail'in Walla isimli haber sitesi, üst düzey yetkililere dayandırdığı haberinde, Hamas lideri İsmail Heniye'nin çocuklarını ve torunlarını öldüren hava saldırısını gerçekleştirme kararında hiçbir üst düzey siyasi liderin yer almadığını bildirdi. Rapora göre saldırı, İsrail ordusu ve Shin Bet istihbarat servisi tarafından, Başbakan Netanyahu'ya veya Savunma Bakanı Yoav Gallant'a danışılmadan planlandı. Haniye'nin üç oğlunun babalarıyla olan ilişkileri nedeniyle değil, Hamas'ın askeri kanadındaki rolleri nedeniyle öldürüldüğü belirtildi.
Aylardır kilit durumda olan Ukrayna-Rusya arasındaki savaş için ABD yeni bir ordu kuruyor. Rus istihbaratı tarafından elde edilen ve resmi medya tarafından yayınlanan haberin detayları dünya basınında sansasyona yol açtı.
İsrail'in Ynet haber sitesine göre, en az 126 yeni kadın İsrail askeri (bu hafta askere alınanların yüzde 40'ı) Gazze sınırı yakınında gözetleme görevlisi olarak görev almayı reddediyor. Bu reddedişin sebebi ise Hamas'ın saldırısında rehin alınan askerler ve diğer güvenlik sorunları.
ABD Başkanı Joe Biden ve Japonya Başbakanı Fumio Kishida ABD’nin başkenti Washington D.C’de gerçekleştirdikleri görüşmenin ardından ortak basın toplantısı düzenledi. Görüşmede Gazze’deki insani kriz ile ateşkes ve rehine takası konuları dahil Orta Doğu’daki gelişmeleri ele aldıklarını söyleyen Biden, İran'ın İsrail'e yönelik önemli bir saldırı başlatma tehdidinde bulunduğunu söyledi. Ülkesinin İsrail’e yönelik savunma desteğini yineleyen Biden, “Başbakan Netanyahu'ya da söylediğim gibi, İran ve vekillerinden gelen bu tehditlere karşı İsrail'in güvenliğine olan bağlılığımız tamdır. Tekrar söylememe izin verin. İsrail'in güvenliğini korumak için elimizden gelen her şeyi yapacağız” şeklinde konuştu.
Hamas'ın siyasi lideri İsmail Haniye'nin Gazze'deki üç oğlu İsrail'in düzenlediği hava saldırısında öldürüldü. Haniye'nin oğulları Hazem, Amir ve Muhammed Haniye'nin içinde olduğu araç El Şati kampında hedef alındı. İsrail ordusu saldırıyı gerçekleştirdiğini doğruladı ve Haniye'nin oğullarının Hamas'ın silahlı kanadında yer aldıklarını iddia etti. İsrail'in açıklamasında, "Üç Hamas üyesi, terörist faaliyetler gerçekleştirmek üzere hareket halindeyken vuruldu" ifadeleri kullanıldı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan da Haniye'ye bir taziye telefonu açtı.
Erdoğan görüşmede Haniye'ye, 'İsrail'in işlediği insanlık suçlarının hesabını hukuk önünde mutlaka vereceği" mesajını iletti.
Nisan ayının başında İran, defalarca hedef aldığı Suriye'nin başkenti Şam'ı bir kez daha vurdu. Bu saldırı, savaşın başından beri yapılan en kritik saldırılardan biriydi. Söz konusu bombardıman Şam'daki İran Konsolosluğu binasına düzenledi, üst düzey Devrim Muhafızları subayları ve generaller hayatını kaybetti.
Devrim Muhafızları öldürülenler arasında Kudüs Gücü'nün üst düzey komutanlarından Tuğgeneral Muhammed Rıza Zahedi ve yardımcısı Tuğgeneral Muhammed Hadi Hacı Rahimi olduğunu duyurdu.
İran ve Suriye hükümetleri, İran Büyükelçiliği'nin hemen yanındaki konsolosluk binasını tamamen yıkan saldırıyı kınadı. İran'ın dini lideri Ayetullah Hamaney, "Onları bu ve benzeri suçları işlediklerine pişman edeceğiz" dedi. İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi olayla ilgili açıklamasında, "Bu korkakça suç cevapsız kalmayacaktır" diyerek tepki gösterdi.
Bu gelişmeden sonra İran, İsrail'e misilleme saldırısı yapmak için çalışmalara başladığını öne sürdü ancak henüz net bir güç gösterisi yapamadı. ABD'li ve İsrail istihbaratı ise saldırının her an gerçekleşebileceğini sık sık dile getirdi.
Öte yandan ABD Merkez Komutanlığı'nda (CENTCOM) görev alan üst düzey bir yetkili hem ABD hem de İsrail ordusunun alarmda olduğunu hatırlattı ve olası bir saldırıda İran'a, İsrail ile birlikte müdahale etmeye hazır olduklarını ifade etti, ismini vermek istemeyen yetkili "Ortak bir saldırı düzenleyebiliriz, bu ihtimal göz ardı edilmiyor" dedi.
ABD ordusu, Kızıldeniz üzerinde kendilerine yönelik saldırıda bulunan ve Husilere ait olduğunu belirlenen 11 saldırı dronunu vurduğunu açıkladı.