Lanetli tablet bulundu! 'Kalbim göğsümden fırlayacaktı'
İsrail'de Ebal Dağı'nın eteklerinde çalışan arkeologlar, posta pulundan biraz daha büyük bir tablet keşfetti. Tabletin hangi tarihe ait olduğu tam olarak bulunursa, inancın tarihi de yeniden yazılabilir.
Derleyen: Betül Yasemin Keskin / Milliyet.com.tr - Her şey İsrail'de arkeologların gizemli bir tablet keşfetmesiyle başladı. Tabletteki İbranice ifadeler, bu zamana kadar bilinenlerden farklı. ABD merkezli Associates for Biblical Research'da (ABR) çalışan arkeolog, kazı direktörü Dr. Scott Stripling ve ekibi 2019 yılının aralık ayında İsrail'in Nablus şehrinin hemen kuzeyindeki Ebal Dağı'nda 'lanetli' bir tablet bulduklarını söyledi. Tabletin dış ve iç yüzeylerinde İbranice olarak yazılmış ve bir anlaşmaya benzeyen ifadeler yer alıyordu.
Tabletin üzerinde, "Lanetli, lanetli, lanetli - Tanrı Yahveh tarafından lanetlendi" şeklinde bir ifade vardı. Buradaki 'Yahveh' kavramının İbranice'de Tanrı anlamına geldiğini düşünen arkeologlar, sırrı çözmek için var güçleriyle çalıştı. Scott Stripling, “Tabletin içinde ve dışında olmak üzere 40 harf kurtardık. Hepsi Geç Tunç Çağı'na ait olduğunu düşündüğümüz proto-alfabetik bir şekildeydi" dedi.
Tabletin milattan önceki yıllardan günümüze ulaştığını kaydeden arkeologlar, tabletin üzerindeki toprak katmanlarını inceleyerek, ilk belirlemelere göre bunun M.Ö. 1200'lü yıllara işaret ettiğini ifade etti. Scott Stripling, çalışmalar sonucunda bu tabletin tarihinin belki de M.Ö.1400'lere kadar inebileceğini de belirtti. Eğer hipotezler doğrulanabilirse, bu bilgi bilinen tarihi de değiştirebilir.
'BUNUN NE OLDUĞUNU BİLİYORDUK'
Arkeolog Stripling, bulunan tabletin aslında yuvarlak bir sunaktan çıkarıldığını, toprakla birlikte kendilerine geldiğini söyledi. Stripling, “Onu görür görmez ne olduğunu biliyordum çünkü bu lanetli tablet olarak biliniyor. Kalbim neredeyse göğsümden fırlayacaktı” dedi.
Araştırmacılar tarafından The Times of Israel'e verilen röportaja göre, bu tabletin bir başka özelliği daha bulunuyordu. Tabletin, İsraillilerin çok eski dönemlerde okuma yazma bilip bilmediğine dair devam eden akademik tartışmalara farklı bir boyut kazandırdığı açıklaması yapıldı. Araştırmacıların tabletle ilgili verdikleri tarih kanıtlanabilirse, lanetli tabletteki yazıt eski İsrailliler hakkında bilinenleri birkaç yüzyıl geriye çekecek.
Ancak arkeologların iddiaları üzerine keşifte yer almayan Tel Aviv Üniversitesi'nden bir arkeolog ve fahri profesör olan Israel Finkelstein, Ebal Dağı'ndaki buluntu ile araştırmacıların iddiaları arasında 'büyük bir boşluk' olduğu konusunda uyardı. Profesör Finkelstein, "Genel olarak, İncil ve eski İsrail tarihi hakkında bildiğimiz her şeyi görünüşte değiştiren keşiflerin sansasyonel iddialarından rahatsızım" açıklamasında bulundu.
