İsrail'de sandık çıkış anketlerine göre Netanyahu az farkla geride

İsrail'de Nisan ayında yapılan seçim sonrasında hükümet kurulamayınca Salı günü yenilenen seçimde, sandık çıkış anketlerine göre Başbakan Binyamin Netanyahu'nun rakibi emekli korgeneral Benny Gantz, küçük bir farkla önde görünüyor. Ancak hükümeti kurabilmek için yeterli sandalye sayısına yine hiçbir parti tek başına ulaşamıyor.

Netanyahu'nun sağ Likud Partisi'nin 30 ile 33 arasında, Gantz'ın merkez sol ittifakı "Mavi ve Beyaz"ın (Kahol Lavan) 32 ile 34 arasında sandalye kazandığı tahmin ediliyor.

Sandık çıkış anketlerinin açıklanmasının ardından Netanyahu, partisinin genel merkezinde yaptığı açıklamada, daha önceki seferlerde olduğu gibi zaferini ilan etmek yerine "resmi sonuçları bekleyeceğini" söyledi ve kazanması halinde yapacaklarını anlattı:

"Önümüzdeki günlerde, bu milletin insanlarının çoğunun görüşlerini yansıtan güçlü bir Siyonist hükümet kurmak ve Siyonizm karşıtı tehlikeli bir hükümetin kurulmasına engel olmak için müzakerelere başlayacağız. Şu an yapmamız gereken şey bu; ülkedeki birçok kişiyi bir araya getiren ve İsrail'in Yahudi halkının ulusal devleti olduğuna inanan kimseyi dışlamayan bir hükümet kurmalıyız."

Anket sonuçlarını aldıktan sonra Gantz da destekçilerine yaptığı konuşmada "Gerçek sonuçları bekleyeceğiz ama görüldüğü kadarıyla görevimizi başarıyla tamamladık" dedi. Netanyahu'nun başarılı olmadığını savundu:

"Geniş çaplı bir birlik hükümeti kurmak için çalışacağız. Siyasetin dışında, bir tek bir halkız ve tek bir toplumuz. Kutuplaşma ve tahrik arkada kaldı, önümüzde birlik ve barış var. Tüm siyasi rakiplerime sesleniyorum, ayrılıkları bir kenara bırakalım. Hep birlikte iyi bir İsrail toplumu için çalışalım."

Nisan ayındaki seçimde de iki parti başa baş gitmiş, kesin sonuçlara göre ikisi de 35'er sandalye kazanmıştı.

120 sandalyeli İsrail parlamentosunda (Knesset) hükümeti kurmak için 61 sandalye gerekiyor. Seçim barajının yüzde 3,25 olduğu ülkede parlamentoya çok sayıda parti girdiği için, bugüne kadar tek başına 61 sandalye kazanan siyasi parti olmadı.

Sandalye sayısı aynı olsa da oy oranı küçük bir farkla Mavi Beyaz İttifakı'ndan fazla olan Netanyahu, hükümeti kurma görevini cumhurbaşkanından almıştı.

Ancak 61 sandalye için gereken tüm sağ partileri bir araya getiremediği ve hükümeti kuramadığı için seçimler 17 Eylül'de yenilenmişti.

Lieberman kilit isim

5. kez başbakanlık koltuğuna oturmak için yarışan Netanyahu'nun eski koalisyon ortağı, eski savunma bakanı Avigdor Lieberman'ın aşırı sağ Evimiz İsrail (Yisreal Beitenu) Partisi, üç farklı sandık çıkış anketine göre, 9 sandalye kazanıyor. Parti, Nisan ayındaki seçimde 5 sandalye kazanmıştı.

Yani anketler yanılmıyorsa Lieberman, bu kez sandalye sayısını neredeyse iki katına çıkarmış olabilir.

Benzer sonuçların çıktığı 3 farklı sandık çıkış anketinin yayımlanmasından sonra Lieberman, destekçilerine yaptığı konuşmada, "Tek bir seçeneğimiz var. Benim partim, Likud ve Mavi ve Beyaz İttifakı'yla birlikte bir birlik hükümeti kurmalıyız. Ülke acil bir durumla karşı karşıya." dedi.

Lieberman, nisan seçimleri sonrası koalisyona girmeyi reddetmiş ve bu tutumuyla seçimlerin yenilenmesine sebep olmuştu.

Bu seçimde de hükümetin nasıl kurulacağını belirleyen isim, Lieberman olacak gibi görünüyor.

Dini ideolojiyi savunan ve askerlik karşıtı Ultra Ortodoks Yahudi partilerin koalisyonda olmaması gerektiğini savunan Lieberman, bu partilerin siyasette "gereksiz yere fazla etkisi olduğunu" savunuyor.

Nisan ayında koalisyona gitmemesinin sebebi, Netanyahu'nun koalisyon için bu partilerle uzlaşmaya mecbur olması, diğer yandan Lieberman'ın Ultra Ortodoksların da askerlik yapmasını zorunlu kılacak yasa tasarısında ısrar etmesiydi.

"İsrail'i normale döndür" sloganıyla seçim kampanyası yürüten Lieberman'ın duruşu, ona bu seçimlerde özellikle seküler seçmenden oy kazandırmışa benziyor.

Merkez sağ, aşırı sağ ve Ultra Ortodokos partilerin sandalye sayıları 61'i geçiyor

Sandık çıkış anketlerine göre Ultra Ortodoks iki siyasi parti, Shas ve Birleşik Tevrat Yahudiliği partileri, sırasıyla 9 ve 8 olmak üzere toplam 17 oy kazanıyor. Bu iki siyasi partinin Nisan'daki seçimde sandalye sayıları toplamı 16'ydı.

Arap partilerinin oluşturduğu Birleşik Arap Listesi ise, Nisan ayına göre 3 fazla sandalye kazanarak milletvekili sayısını 13'e çıkarıyor.

Aşırı ırkçı 3 partinin oluşturduğu Sağ Birlik ittifakıyla, Nisan seçimleri öncesinde kurulan yine aşırı sağ görüşlü Yeni Sağ partisinin bir araya gelerek kurduğu Yamina listesi de 7 sandalye kazandı.

Nisan seçimlerinde Yeni Sağ partisi barajı geçememişti. Sağ Birlik ittifakı ise 5 sandalye kazanmıştı. Bu partiler de tüm Batı Şeria'nın ilhak edilmesi gerektiğini savunuyor.

Merkez sol partilerin bir araya gelerek oluşturduğu Demokratik Birlik ittifakı ile İşçi Partisi-Gesher ittifakı, sırasıyla 5 ve 6 sandalye kazandı.

Koalisyon ihtimalleri neler?

Netanyahu, 'Herkesin Başbakanı olacağım' sözleriyle zaferini ilan etti

Sandık çıkış anketleri yanılmıyorsa, merkez sağ, aşırı sağ ve Ultra Ortodokos partilerin sandalye sayıları toplamı yine 61'i geçiyor. Ancak bir önceki seçimde olduğu gibi, aralarında ciddi anlayış farkları bulunan bu partilerin koalisyona girmesi çok kolay görünmüyor.

Bu durumda merkez sol partilerin sandalye sayıları toplamı ise, Arap milletvekillerinden destek alsalar dahi, 60'ı bulmuyor.

Eğer görev kendisine verilirse, Gantz'ı koalisyon hükümetini kurabilmesi için zorlu bir yol bekliyor.

Netanyahu yolsuzluk soruşturmasıyla karşı karşıya

13 yıldan uzun süre başbakanlık yapan 69 yaşındaki Netanyahu, bir kez daha koltuğa oturabilmek için hem seçime günler kala hem de seçim günü yasakları birkaç kez delerek televizyona çıktı. Ardından elinde megafonla sokağa çıkarak kalabalık yerlerde seçmenlerin arasına girerek "katılım oranının düşük kalmaması için" oy vermeye çağırdı.

Arapların ve sol görüşlü seçmenin büyük oranda sandığa gittiğini söyleyen Netanyahu, sosyal medyada da canlı yayın yaparak sağ görüşlü seçmene "sandığa gidin" dedi.

Seçim öncesinde de aşırı sağ görüşlü ve milliyetçi seçmenlerin oyunu almak için seçilirse Ürdün Vadisi'ni ilhak etmeyi planladığını açıklamıştı.

Seçmenlerdeki bıkkınlığın sandığa yansıyarak alışılmadık bir şekilde seçime katılım oranını düşürmesi bekleniyordu. Ancak seçime katılım oranı yüzde 69.4 ile nisan ayına göre arttı.

Hakkında geçen yıldan bu yana "yolsuzluk" suçlaması olan Netanyahu'nun rakipleri, bir kez daha seçilirse dokunulmazlıktan yararlanarak soruşturma açılmasına engel olmayı planladığını söylüyor.

1996'da ilk kez başbakan seçildiğinde de hakkında yolsuzluk yaptığı iddiaları olan Netanyahu hakkında, o dönem başsavcının "Yeterli delil yok" demesiyle soruşturma açılmamıştı.

Bu kez hakkında yolsuzluk suçlamalarına yönelik 3 farklı iddianame var.

Başsavcı, seçimden sonra Netanyahu'yu dinleyeceğini açıklamıştı. Ekim ayının ortasında ön duruşmaların başlaması ve ifadeye çağrılması bekleniyor.

Netanyahu'nun en yakın rakibi, aşırı sağ görüşlere katılmadığını söyleyen 59 yaşındaki Gantz da, seçim kampanyası boyunca Netanyahu hakkındaki yolsuzluk iddianamelerine odaklandı. "Dokunulmazlık elde etmek için aşırı sağ partilerle koalisyona girmeye çalıştığını" savundu.

2011-2015 yılları arasında genelkurmay başkanı olan Benny Gantz, bu dönemde Gazze'ye yönelik 2 operasyonu yönetti.

2014'te "Koruyucu Hat" adı verilen ikinci operasyon 50 gün sürdü. İsrail ordusunun karadan ve havadan Gazze'ye saldırdığı 50 günün ardından Birleşmiş Milletler verilerine göre 1462'si sivil 2251 Filistinli, 67 de İsrail askeri hayatını kaybetti.

Kaynak: BBC Türkçe