İsrail ile BAE’nin ilişkisi ‘kanat’landı

Son dönemde ABD’nin de katkısıyla Ortadoğu’da Arap ülkeleriyle yakınlaşma çabasına giren İsrail, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile başlattığı ikili ilişkileri bir başka aşamaya taşıdı. Nitekim iki ülke arasındaki normalleşme anlaşmasına ilişkin görüşmelerde bulunacak İsrail ve ABD’li yetkililerden oluşan heyeti taşıyan İsrail’e ait bir uçak, ilk ticari yolcu uçuşunu dün gerçekleştirdi. Tel Aviv’den havalanıp Suudi Arabistan hava sahasını kullanan İsrail hava yolları El Al’a ait 971 sefer sayılı “Kiryat Gat” adlı yolcuğu uçağı, Abu Dabi Uluslararası Havalimanı’na indi. İsrail ile BAE arasında doğrudan ilk ticari uçuşu gerçekleştiren uçağın kokpitine, üç dilde “barış” yazıldı. Uçuşun sefer numarası, BAE’nin uluslararası telefon koduna referansla LY971 olarak seçildi. “Kiryat Gat” ismiyse, öugün İsrail sınırlarında bulunan, Gazze’ye bağlı Al Faluja ve el-Manshiyye köylerinin enkazı üzerine kurulan bir şehir olarak biliniyor.

İsrail’den BAE’ye doğrudan yapılan ilk ticari uçak seferinde, İsrail Ulusal Güvenlik Konseyi Başkanı Meir Ben-Shabbat, ABD Başkanı Donald Trump’ın damadı ve Ortadoğu danışmanı Jared Kushner’in yanı sıra ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Robert O’Brien da hazır bulundu. Heyet, BAE’nin Dışişlerinden Sorumlu Devlet Bakanı Enver Gargaş tarafından karşılandı.

O’Brien, Kushner ile Abu Dabi Havalimanı’nda ortak basın toplantısı düzenledi. İsrail’den Abu Dabi’ye doğrudan uçuş gerçekleştirilmesinin önemine değinen O’Brien, “BAE’nin İsrail ile barış anlaşmasına varmasıyla bu uçak seferi yapılabildi. Her iki ulus da ülkelerinin büyükelçilerini atama döneminde. Ekonomi, sağlık sistemi, eğitim ve güvenlik başta olmak üzere geniş bir alanda iş birliğinde kararlı” ifadelerini kullandı.

Abu Dabi Veliaht Prensi Muhammed bin Zayıd Al Nahyan olmadan İsrail ile anlaşmanın mümkün olmayacağını dile getiren O’Brien, “Bu anlaşma, 25 yıl aradan sonra Ortadoğu’da barışa yönelik atılan en önemli adımdır” iddiasında bulundu. Bu anlaşmayla her iki ülkenin daha da güvende olacağını savunan O’Brien, “BAE ve İsrail, ABD ile birlikte İran’a karşı birleşik bir cephe kuracak” dedi. ABD’li yetkili, Mescid-i Aksa’da ibadet etmek isteyen Müslümanların artık Abu Dabi’den direkt Tel Aviv’e uçakla sefer düzenleyebileceğini söyledi.

Al Nahyan’ı övdü

Jared Kushner ise, İsrail’e ait uçağın Abu Dabi’ye inişini “tarihi bir yolculuk” olarak nitelendirdi. Abu Dabi Veliaht Prensi hakkında övgü dolu sözlerle konuşan Kushner, Al Nahyan’ın “yeni Ortadoğu’ya yön veren kişi” olduğunu savundu. Kushner, gazetecilerin sorusu üzerine, taşıdıkları mesajın Filistinliler için de bir ümit olduğunu söyledi. Tüm bölgenin Filistinlilerin müzakere masasına dönmesini heyecanla beklediğini dile getiren Kushner, “Geçmişe takılmamalılar. Masaya dönmeliler ve herkesin çıkarıyla örtüşecek bir şeyin nasıl yapılacağını düşünülmeliler” ifadelerini kullandı.

O’Brien gibi İran konusuna da değinen Kushner, “Bölgede en büyük tehlike olarak İran’ı görüyoruz” dedi. Kushner, F-35 savaş uçaklarının İsrail dışında bölgedeki diğer ülkelere satışıyla ilgili soruya karşılık ise “BAE’nin ABD ile yaklaşık 30 yıla dayanan savunma alanında bir ilişkisi mevcuttur” dedi ve ileriki süreçte askeri ilişkiler konusunda daha fazla görüşmeler olacağını duyurdu. ABD ve İsrailli heyetin Abu Dabi’ye gerçekleştirdiği ilk kapsamlı resmi ziyaretin iki gün sürmesi ve bazı iş birliği anlaşmalarının imzalanması bekleniyor. ABD Başkanı Donald Trump, 13 Ağustos’ta İsrail ile BAE’nin “ilişkilerini tamamen normalleştirmek” için anlaşmaya vardıklarını duyurmuştu.

BAE, 1979’da Mısır’ın, 1994’te de Ürdün’ün ardından İsrail ile normalleşme anlaşmasına varan üçüncü Arap ülkesi oldu. BAE, 29 Ağustos’ta yapılan normalleşme anlaşması kapsamında, İsrail’e uygulanan boykot kararının lağvedildiğini duyurmuştu. ABD arabuluculuğunda imzalanan anlaşmayla BAE, 1948’de kurulan İsrail’i tanıyan üçüncü Arap ülkesi olmuştu. Diğer iki Arap ülkesi ise Ürdün ve Mısır’dı.

İsrail ve BAE arasında varılan anlaşma kapsamında karşılıklı diplomatik misyonların açılması, uçuş, ticaret ve ikili ilişkilerin başlaması öngörülüyor. Tanınma karşılığında İsrail de Batı Şeria’nın bazı bölümlerini ilhak etme planını askıya almıştı. BAE, BD’den F-35 savaş uçağı da almak istiyor.