İran’da şiddet duruldu geride enkazı kaldı!..

İran’daki eylemler dün itibarıyla durulurken, Tahran yönetimi protestolar nedeniyle yabancı ülkeleri suçluyor. İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, dün başkent Tahran’da yaptığı konuşmada benzin zammı nedeniyle ülkede patlak veren protestoların halkın sağduyusu sayesinde başarısız olduğunu söyledi. Protestolara neden olan benzin zammının, orta ve dar gelirli ailelerin akaryakıt yardımlarından daha fazla yararlanması için yapıldığını dile getiren Ruhani, “Halkımız, asıl hedefimizin enerji temini konusunda ülkenin kendine yeterli hale gelmesi olduğunun bilincinde. Bu sayede dışarıya muhtaç olmayalım, iç üretimle ihtiyacımız olan enerjiyi doğru bir şekilde harcayalım ve aynı şekilde toplumda adaleti sağlayalım” diye konuştu. Ruhani, “Küçük bir grup, vatan ve milli menfaatlerimize karşı girişimde bulundu. Huzursuzluk, düşmanın ülkede güvensizlik oluşturma planıydı ancak halk onlara karşı tam bir zafer kazandı” değerlendirmesinde bulundu. Ruhani, protestoların arkasında ABD ve İsrail’in olduğunu öne sürdü.

Ülkenin bazı noktalarında eylemler devam ederken, Tebriz kentindeki gösterilere müdahale eden polislerden 15’inin yaralandığını, eylemcilerden 30’unun da gözaltına alındığı açıklandı. Yerel kaynaklardan alınan bilgilere göre, gösteriler önceki günlere göre azalırken internet yasağı ve medya kısıtlaması nedeniyle gösterilerin boyutu hakkında sağlıklı bilgi alınamıyor. Bu arada protestolarda hayatını kaybeden 2 güvenlik görevlisinin başkent Tahran’daki cenaze törenleri, karşıt gösterilere sahne oldu. Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Genel Sekreteri Ali Şemhani, Tahran Valisi Enuşirevan Muhsini Bendpey, Devrim Muhafızları Ordusu mensupları ve Şii din adamlarının katılımıyla düzenlenen cenaze törenlerinde benzin zammı protestolarına tepki gösterildi.

Öte yandan Fars haber ajansı, eylemlerde gözaltına alınanlar arasında çifte vatandaşlığı bulunanlar olduğuna dikkat çekti. Güvenlik yetkililerine dayandırılan haberde, Alman, Türk ve Afgan vatandaşlığı bulunan kişilerin yabancı istihabrat servisleri tarafından eğitildiği ve operasyon gerçekleştirmek adına kullanıldığı öne sürüldü. İran Dışişleri de, İsviçre’nin ülkedeki büyükelçisini bakanlığa çağırdı.

Kaç kişi öldü?

Bununla birlikte İran’daki eylemlerde hayatını kaybedenlerin sayısı da tartışma konusu. Uluslararası Af Örgütü, İran’da benzin zamlarını protesto eden en az 106 göstericinin öldürüldüğünü duyurdu. Örgütün Twitter hesabından Salı günü yapılan açıklamada polisin 21 kentte göstericilerin üzerine ateş açarak onlarca kişinin ölümüne neden olduğu ifade edildi. Ölü sayısının bundan çok daha fazla olabileceği de öne sürüldü. Rapor, görgü tanıklarının ifadesine ve insan hakları aktivistlerinden alınan bilgilere dayandırıldı. Buna karşın yetkililer şu ana kadar olaylar sonucunda 5 güvenlik görevlisi ve 1 göstericinin hayatını kaybettiğini açıklıyor. Yetkililer, Af Örgütü tarafından yapılan açıklamanın spekülatif olduğunu ve güvenilemeyeceğini ifade etti.

Pek çok bina harap oldu

ABD yaptırımlarının da etkisiyle ekonomik açıdan zor günler geçiren İran halkı, 15 Kasım Cuma günü benzine yapılan zammın ardından ülkenin birçok kentinde protestolara başladı. Gösteriler sırasında birçok kentte kamu binaları tahrip edildi. Tahran yönetimi, protestoların büyümesi üzerine cumartesi günü ülke genelinde internete erişimi engelledi. İran hükümeti halkın tepkisini dindirmek için benzin zammından elde edilen gelirin tamamını, sosyal yardıma muhtaç 18 milyon aileye dağıtacağını duyurdu. Hükümet, söz konusu devlet desteğinin ilk bölümünü pazartesi gecesinden itibaren yatırmaya başladı.