İran - kontra skandalı neydi?

ABD tarihinin en büyük dış ilişkiler skandallarından sayılan "İran - kontra" olayının kilit ismi, sürgünde yaşayan İranlı silah taciri Manuşer Gurbanifar ile Savunma Bakanlığı (Pentagon) arasında, Avrupa'da gizli görüşmeler yapıldığı ortaya çıktı. Basına sızan haberlerin dün ABD Savunma Bakanı Donald Rumsfeld tarafından doğrulanması, Pentagon ile ABD Dışişleri arasında, perde arkasında büyük bir kavgaya yol açarken, Bush yönetiminin İran'da darbe planladığı söylentileri ABD başkentinde aldı yürüdü.
İlk olarak "Newsday" gazetesinin duyurduğu habere göre, Pentagon yetkilileri 2001 ve 2002 yıllarında Gurbanifar ile İtalya'da bir araya geldi. İranlı silah taciri ile son görüşmenin ise, geçen haziranda Paris'te gerçekleştiği ortaya çıktı.
Görüşmeye katılan Pentagon yetkilileri arasında, uzun yıllardır Türkiye konusunda çalışan, Ankara'nın yakından tanıdığı ve son olarak Ahmet Çelebi ile Pentagon arasındaki iletişimi sağlamak için Irak'ta görev alan Harold Rhode'un da bulunması dikkat çekti.
Rumsfeld, Gurbanifar ile yapılan gizli görüşmeleri, "Yararlı olabilecek bazı bilgilerin edinilmesini amaçlayan temaslar" diye nitelendirdi ve bu görüşmelerden bir sonuç çıkmadığını vurguladı. Ancak Merkezi Haber Alma Örgütü (CIA) tarafından "güvenilmez" olarak nitelendirilen Gurbanifar ile Pentagon arasındaki temasların üç yıl içinde birkaç kez tekrarlanmış olması, "ABD'nin İran'da rejim değişikliği hedefleyen politikasında bazı özel kanalları devreye soktuğu" yorumlarına yol açtı.
Gurbanifar ile temasların, ABD Dışişleri Bakanı Colin Powell'ın bilgisi dışında gerçekleştiği ve Powell'ın bu konuda Rumsfeld ve Ulusal Güvenlik Danışmanı Condoleezza Rice'a özel şikâyette bulunduğu da dünkü Amerikan gazetelerine yansıdı.


Reagan yönetimi döneminde, Lübnan'daki ABD'li rehinelerin serbest bırakılmasına karşılık, İran'a İsrail üzerinden gizlice 508 adet TOW tanksavar füzesi satılması olayı, ABD siyasi tarihine "İran - kontra" skandalı olarak geçmişti. Bu ismin kullanılmasına, İran'a silah satışından elde edilen paranın, yasadışı kanallardan Nikaragua'daki Sandinist rejimi devirmeye çalışan "kontra" güçlerine aktarılması neden olmuştu.
ABD tarafını Yarbay Oliver North'un temsil ettiği gizli operasyon çerçevesinde Manuşer Gurbanifar, söz konusu tanksavar füzelerinin İran'a nakledilmesinde "kilit" rol oynamış ve ABD yönetiminden bu iş için ayrıca para aldığı ortaya çıkmıştı. Halen Avrupa'da yaşayan Gurbanifar'ın, İran'da yönetim içinden ve dışından bazı nüfuzlu isimlerle yakın temasta olduğu belirtiliyor. CIA'nin raporlarında, "Gurbanifar'ın yalan makinesi testinde başarılı olmadığı ve kendisine güvenilmemesi gerektiği" bilgisinin yer aldığı öne sürülüyor.



DÜNYA


İkinci İrangate
ABD, Ortadoğu'ya yeni yüz takacak
El Kaide üyesinden Irak itirafı
Rumlar: Türkiye KKTC'ye karşılıksız çek verdi
Basralılar petrol için ayaklandı