İçeride onarım dışarıda revize

ABD’de Trump’ın Washington DC mitingi sonrası destekçilerinin kongre binasını basması, ABD demokrasisi açısından büyük itibar kaybına neden oldu. Dünyayı şoke eden gelişmenin, ABD ve dünya açısından gelecekteki etkilerine ilişkin, uzmanlar Milliyet’e şu değerlendirmeleri yaptı:

Emekli Büyükelçi Faruk Loğoğlu: Yaşananlar Amerikan demokrasisi açısından kara ve derin bir lekedir. Kalıcı, olumsuz etkileri olacaktır. ABD’deki kurumsal demokrasi ve demokrasi kültürü, bu işlere öncelik ve ağırlık verecek olan bir başkanın yani Biden’ın seçilmiş olması nedeniyle, onarım, tedavi dönemi yaşayacak. Ancak bu yaşananlar sadece Amerikan demokrasisi için değil, demokrasi kavramının küresel anlamda önemi açısından da olumsuz bir etki oluşturacaktır. Önceki gece yaşananlar, şiddet ve zorbalığın demokrasiye meydan okuması olarak değerlendirilebilir. Amerikan toplumu bu olaylardan önce zaten iyice kutuplaşmış bir toplumdu. Popülist söylemleri yankı yapan Başkan Trump’ın etkisiyle bu iyice körüklendi. Irkçılık ve şiddet Biden’ın durumu toparlama gayretlerine rağmen, önümüzdeki dönemde de bir süre devam edecek. Demokrasiye sahip çıkmak her zaman, her koşulda iyidir.

‘Ayrılıkçılar önde’

Emekli Kurmay Albay Ünal Atabay: Dünyaya demokrasi dersi veren ülkelerin başında ABD geliyor. Önceki gün yaşananlara baktığımızda demokrasinin ABD’de çok büyük yara aldığını gördük. Hatta demokrasinin bir kırılgan yapı üzerinde de varolduğu görülmüş oldu. Hem iç denge, hem de demokrasinin vazgeçilmez unsuru olan hoşgörü eksikliği ve güvenlik zafiyetinin olduğu gözler önüne serildi. Yeni dönemde Amerikan siyasetinde ayrılıkçı hareketlerin öne çıkacağını görüyoruz. Baskın anlarındaki manzarayı yorumlamak gerekirse, Neo-Nazi destekçisi, iç savaş dönemindeki konfederal yapıyı destekler nitelikte bayrakların taşınması, 1800’lü yıllara özlem giysi ve simgelerle öne çıkarıldı. Yeni dönemde, ABD’nin dünyaya dönük askeri gücünün kullanımı ve küresel güç olarak varlığını göstermesiyle yaratacağı otorite üzerinden, tabandaki ciddi ayrışma kontrol edilecek. ABD’nin dünya üzerindeki otoritesinin sarsılması, bu gibi olayları şiddetlendirir. Biden, içeride bir restorasyon sağlamak amacıyla, dış politikasını da revize edebilir.

‘Trump benzeri biri gelirse...’

İstanbul Bilgi Üniversitesi öğretim üyesi Emeritus Prof. Dr İlter Turan: İşgal ihtimali düşünülmediği için hazırlıksız yakalandılar. Demokrasiler, oyunun kurallarını tüm oyuna katılanların kabul ettiği var sayımı üzerinden işlerler. Bu kuralların kendi istedikleri sonucu doğurmaması halinde taraflar, bunları işlevsiz hale getirmeye çalıştığı zaman demokrasi sarsılıyor. Görevi Biden devralıyor ancak ondan sonraki dönemde Trump benzeri birinin göreve gelmesi ABD’yi hem demokrasi örneği, hem de güvenilir bir ortak olmaktan uzaklaştıracaktır. Yeni dönemde Biden’ın karşısında çok sayıda sorun olacağı muhakkak. Başta Kovid-19 salgını ve ABD’nin dünya ile ilişkilerinde bozuklukların telafi süreci çok zamanlarını alacak.