Her şey ‘nefes almak’ için

Tüm dünya yeni tip koronavirüs (Kovid-19) salgını nedeniyle olağanüstü tedbirlere başvurmak zorunda kalırken, özellikle hastaların tedavisinde hayati önem taşıyan solunum cihazlarını (ventilatör) tedarik etmek zorlaştı. Ülke liderleri yeni ventilatör üretimi sağlamak ve bu cihazları ithal etmek amacıyla yetkilerini kullanıyor. Nitekim ABD Başkanı Donald Trump, yeni tip koronavirüse yakalanan hastaların tedavisinde kullanılan ventilatörlerin üretimi konusunda anlaşmazlığa düştüğü General Motors’a karşı, kendisine özel sektörün üretimini yönlendirme hakkı tanıyan “Savunma Üretim Yasası”nı devreye soktu. Trump, yaptığı yazılı açıklamada, “Sağlık ve İnsani Hizmetler Bakanlığına, Savunma Üretim Yasası çerçevesindeki tüm yetkilerini kullanarak, General Motors’dan ventilatör üretimi için federal sözleşmeleri kabul etme, uygulama ve öncelik edinmesini istemesi talimatının yer aldığı bir Başkanlık Bildirisi imzaladım” ifadesini kullandı.

‘Pazarlığa zaman yok’

General Motors ile Kovid-19’a karşı mücadele için gerekli ventilatörlerin üretilmesi konusunda görüşen Trump, “Virüse karşı savaşımız, anlaşma sürecinde normalde olduğu gibi bir pazarlık zamanına mahal verilmeyecek kadar acil. General Motors, vaktini boşa harcıyor. Bugün attığımız bu adım, Amerikalıların hayatlarını kurtarmak için ventilatörlerin çok hızlı bir şekilde üretilmesini sağlayacaktır” dedi.

ABD’deki ‘Savunma Üretim Yasası’, Kore Savaş’ından hemen önce çıkarılmıştı. Söz konusu yasa, ABD Başkanı’na özel sektörün ülkenin acil ihtiyacı olan ürünler üretmesini sağlaması konusunda yetki veriyor. Başkan, gerekli gördüğü takdirde ülkenin karşı karşıya kaldığı acil durum için şirketlere belirli bazı malzemeler ürettirmek için bu yasa kapsamındaki yetkisini kullanabiliyor.

Trump, pazar günü Twitter’dan “Ford, General Motors ve Tesla, ventilatör ve diğer metal ürünleri üretmeye başlıyor, hızlı olun” paylaşımı yapmıştı. Trump, “General Motors, Ohio’da ahmakça terk ettikleri Lordstown tesisini ya da herhangi başka bir tesisi acilen açmalı ve hemen şu an ventilatör üretimine başlamalıdır. Ford, hadi hızlı bir şekilde ventilatör üretimine  başlayın” çağrısında bulunmuştu.

Fiyatlar fırladı

ABD içinde bunlar yaşanırken, Almanya’daki solunum cihazı üreticileri de zorda. Firmalar üretimlerini iki katına çıkarmalarına karşın talebe yetişemediklerini belirtirken, yurtdışına yapılan satışlar konusunda da bir tartışma başladı. ABD’nin Alman firmalarından 100 bin ventilatör siparişi verdiği öğrenilirken, Alman hükümeti de ülkedeki hastaneler için yeni siparişler veriyor. Önümüzdeki dönemde ülke dışına satışlara yönelik bir kısıtlama getirilebileceği ifade ediliyor.

Cihazların tedariği konusunda ülkeler birbiriyle yarışırken, fiyatlar da yükseliyor. İsrail basınında yer alan haberlere göre, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun, yeni tip koronavirüs salgını nedeniyle Almanya’dan solunum cihazı talep ettiği ancak Şansölye Angela Merkel tarafından söz konusu talebin reddedildiği iddia edildi. İsrail’in Kamu Yayın Kuruluşu KAN’nin 25 Mart’taki haberinde, Dış İstihbarat Servisi MOSSAD’ın Başkanı Yossi Cohen ile Ulusal Güvenlik Konseyi Başkanı Meir Ben-Shabbat’ın yurt dışından gerekli tıbbi ekipmanı satın almak için  ortak bir ekip kurduğu kaydedilmişti. BBC’de yer alan haberdeyse, cihazların fiyatının bir haftada 27 bin dolardan 96 bin dolara yükseldiği ifade edilirken, İngiliz hükümetinin aracılardan kaçındığı ve doğrudan üreticilerden bu cihazları temin etmeye çalıştığı belirtildi.