Dünyayı izleyen uydu 'yok oluşu' gördü!
30.03.2023 - 16:10 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr
Hatay'daki depremin ardından özel harita yayımlayan NASA'nın Black Marble birimi, bu kez savaşın kalbindeki şehirlerde insani felaketin büyüklüğünü başka türlü hayal etmesi zor olacak şekilde gösterdi.
Uzayda hareket halindeki gece görüşüne sahip dev göz, bir yılı aşkın bir süre boyunca aynı bölgeyi izledi. Karanlıkta insan gözünün görebileceği her şeyi daha net bir şekilde kaydetti. Devasa göz, yaklaşık 800 kilometre irtifadaydı. Ortaya çıkan tablo, şehirlerin adım adım nasıl karanlığa gömüldüğünü ve çevredeki ülkelerle aradaki farkı gösterdi.
Türkiye'deki tarihi depremlerin ardından Hatay'ın özel haritasını yayımlayan Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi'nin (NASA) Black Marble birimi, bu kez on üç aydır işgale direnen Ukrayna şehirlerini odak noktasına koydu. Görüntüler, NASA'nın meteroloji uydusu Suomi NPP'deki Görünür Kızılötesi Görüntüleme Radyometre Takımı'ndan (VIIRS) elde edildi. Söz konusu uydu, orman yangınlarından lav akışlarına, ışık kirliliğinden kasırgaların yol açtığı elektrik kesintilerine bugüne kadar yeryüzündeki birçok doğal felaketi yakaladı.
'ENERJİ YOK IŞIK YOK'
24 Şubat'ta Ukrayna'ya saldıran Rus ordusu, sivil hedefleri ayırt etmeden şehirlere füze yağdırdı. Ukraynalıların Kırım Yarımadası ile Rus ana karasını birbirine bağlayan Kerç Köprüsü'nü havaya uçurması, bir kırılma noktasıydı. Rus lider Vladimir Putin, taktik değiştirerek Ekim ayının başından itbaren bu kez stratejik altyapı tesislerini füze yağmuruna tuttu. Kamikaze drone'ların da kullanıldığı saldırılarda hedef, Ukraynalıların soğuk kış mevsiminde pes etmesiydi.
Ancak, Moskova'nın beklentisi gerçekleşmedi. Amerikan New York Times gazetesinin özel haberi, "Enerji yok, ışık yok, su yok, ısınma yok. Ukrayna'da son bir yıl Rus füze dalgaları ulusal altyapıyı vurdu, siviller günbegün mücadeleyle yüzleşti ve aylarca elektriğin kesilmemesi için zamana karşı yarış verilen tamir çabaları sergilendi" cümlesiyle başlıyor.
Bir ABD uydusunun yakalamayı başardığı görüntüler, bütün bir ulusun karanlığa gömülüşünü gözler önüne serdi. Uydunun Ukrayna'nın dört bir yanından topladığı ve şehirlerin süzülen ışıklarını gösteren görüntüler, insani felaketin büyüklüğünü başka türlü hayal etmesi zor olacak şekilde gösterdi.
NASA'nın Black Marble projesini yöneten Eleanor Stokes, "Devasa karartmalar var. Bunalıma sokuyor" diyor.
Habere göre, başkent Kiev gibi şehirlerde savaştan önce örümcek ağına benzeyen ışıklar ilerleyen aylarda soldu ve parçalandı. Uydu fotoğrafları, Avrupa'nın en büyük ikinci ülkesinde 24 Şubat 2022 öncesi ve sonrası yaşanan farklılığı kanıtlıyor.
Çoğu Ukrayna şehri bütün kışı karanlıkta, elektrik, su ve ısınmadan yoksun geçirirken, Aralık 2022 ülkenin II. Dünya Savaşı'ndan bu yana geçirdiği en soğuk ve karanlık ay olarak kayıtlara geçti.
Ukrayna'nın en büyük ikinci şehri Harkov'da sokak lambaları ilk kez geçtiğimiz günlerde yandı. Harkov, yaklaşık altı ay Rus kuşatması altında kaldıktan sonra Eylül 2022'de Rus işgalciler bölgeden temizlendi.
Ukrayna'nın Ekim ayından bu yana ilk kez bazı günler tükettiğinden fazla elektrik üretebildiğini yazan New York Times, Suomi uydusunun yakaladığı görüntülerde bulutların temizlendiğini ve hassas bir sonuca ulaşıldığı bilgisini verdi.
DOĞU ŞEHİRLERİ
New York Times'ın odaklandığı ilk yer, Ukrayna'nın doğusundaki cephe hattı. Hat, Azak Denizi kıyısındaki liman kenti Mariupol'den kuzeydeki Donetsk ve batıdaki Zaporijya'ya kadar geniş bir alanı kapsıyor. Görüntü, Rus saldırısı başlamadan önce Mariupol, Dnipro ve Zaporijya gibi büyük şehirlerin ışıl ışıl olduğunu ortaya koyuyor. İşgalin birinci ayında ise söz konusu şehirler birden kararıyor. İlerleyen aylarda Rus ordusunun neredeyse haritadan silerek işgal ettiği Mariupol'de öncekine göre küçük bir bölgenin aydınlandığı görülürken, Dnipro ve Zaporijya'da bir değişiklik göze çarpmıyor.
Zaporijya hassas bir bölge. Avrupa'nın en büyük nükleer santraline ev sahipliği yapıyor ve savaştan önce Ukrayna'nın enerji ihtiyacının beşte biri bu santralden sağlanıyordu. Rus birlikleri Mart 2022'de nükleer santrali ele geçirdi. Rusya tesisi ele geçirdiğinde, çatışmanın yol açtığı tehlike nedeniyle mühendisler enerji üretimini sınırlandırmak zorunda kaldı. Reaktörler devre dışı bırakıldığında, ülke genelinde milyonlarca kişi kısa süreliğine elektriklerini kaybetti.
'İNANILMAZ KÜÇÜLEN BAŞKENT'
Kiev'deki değişimi 'inanılmaz küçülen başkent' olarak tanımlayan New York Times, 2021'in sonunda parıldayan Kiev'in ışıklarının işgalin ilk haftalarında daraldığını aktardı. Sonbahardan itibaren ise Kiev çevresinde kontrollü elektrik kesintileri kendini gösterdi. Aralık ve Ocak aylarında ise başkent Kiev ve çevresi neredeyse tamamen karanlığa mahkum oldu.
ODESA VE ÇEVRESİ
Ukrayna'nın güneybatısında yer alan en önemli liman kenti Odesa, yanındaki Mykolaiv ve geçen yıl sonbahar mevsiminde Ruslardan geri alınan Herson'daki değişim de, uydu kayıtlarına yansıdı. İşgalin ilk aylarında Karadeniz kıyısındaki Odesa'daki ışık kümesinin küçüldüğü göze çarparken, Mykolaiv'in ise hemen karardığı dikkat çekti. Herson'un da sekiz aylık Rus işgali sırasında gitgide karanlığa gömüldüğü görüldü. Kasım 2022'ye gelindiğinde ise iki şehirde de ışıklar tamamen söndü.
New York Times, stratejik liman şehri Odesa'yı 'Putin'in takıntısı' olarak tanımladı. Ruslar işgalin ilk aylarında Odesa'yı ele geçirmeyi hedefliyorlardı ancak bu bir hayal olarak kaldı.
