Dünya uzun süredir bekliyordu! Tarihi buluş bugün duyuruluyor
13.12.2022 - 13:25 | Son Güncellenme:
milliyet.com.tr Amerika'nın Sesi
Onlarca yıldır bilim insanlarının peşinden koştuğu sonuç nihayet elde edildi, nükleer füzyonla ilk kez artı enerji üretildi. Güneş de dahil yıldızların içinde meydana gelen işlemin taklit edildiği süreç, kelimenin tam anlamıyla çığır açıcı.
İnsanlığın kaderini değiştirecek haber, ilk olarak hafta sonu İngiliz Financial Times gazetesinde yayımlandı. Rusya'nın Ukrayna'yı işgale girişmesiyle dünyanın yüzleştiği enerji krizinin ortasında gerçekleşen keşifte, iki atom çekirdeği yaklaşık 100-150 milyon santigrat derece (180 milyon Fahrenheit) gibi aşırı yüksek sıcaklığa maruz bırakıldı.
Tarihi deneyde, güneş çekirdeğinden 10 kat fazla sıcaklığa ulaşıldı. Bilim insanlarının amacı, güneşe güç veren reaksiyondaki gibi iki atomun çok yüksek hızlarda birbirine çarpışması ve ardından ortaya enerji çıkmasıydı.
Deneyin sonucunda daha büyük bir atom oluştu ve büyük miktarda enerji açığa çıktı. ABD California'daki Lawrence Livermore Ulusal Laboratuvarı'nda (LLNL) araştırma yapan bilim insanları, ilk başarılı nükleer füzyon tepkimesinin harcanan enerjinin 1,2 katı kadar enerji ürettiğini buldu.
Önceki nükleer füzyon deneyleri, tüketilen enerjinin daha çok olması nedeniyle başarısız olmuştu. California'daki reaksiyonda, ilk kez 'net enerji kazancı' elde edilmiş oldu.
ABD Enerji Bakanı Jennifer Granholm, bugün kameralar karşısına geçerek tarihin ilk başarıya ulaşan nükleer füzyon testini açıklaması bekleniyor. Uluslararası haber ajansı Agence France-Presse (AFP), haberi 'ABD nükleer füzyonda çığır açan buluşu duyuruyor' başlığıyla sundu.
ABD'li yetkililer, söz konusu basın toplantısının detaylarına girmedi ve önemli bir bilimsel açılıma dair açıklama yapılacağını söylemekle yetindi.
Bilim dünyası, 1950'lerden bu yana nükleer füzyon araştırmalarını yürütüyordu ve California'da elde edilen sonuç bir dönüm noktası olarak niteleniyor.
AFP, araştırmacıların onlarca yıldır nükleer füzyondan enerji elde etmek için çalıştığını hatırlatıyor ve Financial Times'ta yer alan haberin bilim dünyasını heyecanlandırdığını bildiriyor.
SONSUZ VE UCUZ TEMİZ ENERJİ ARAYIŞI
Deneyde elde edilen sonuç, sonsuz ve ucuz bir temiz enerji kaynağı arayışında atılan büyük bir adım olarak değerlendiriliyor. Güneş ve yıldızların enerji kaynağı olmasını sağlayan nükleer füzyon tepkimesine benzer bir tepkimenin elde edilmesi, bugün kullanımda olan reaktörlerin ürettiği miktarda enerjiyi nükleer atık olmadan ortaya çıkarabilir.
Dünyada halihazırda faaliyette olan nükleer santraller, ağır bir atom çekirdeğinin bölünmesini tarif eden fisyon tepkimesiyle enerji elde ediyor. Nükleer füzyon ise, iki hafif hidrojen atomunun bir araya gelmesiyle daha ağır bir helyum atomu oluşturuyor. Böylece büyük miktarda enerji açığa çıkıyor. Güneş de dahil yıldızların içinde meydana gelen işlem, tam olarak bu.
Nükleer füzyon karbon içermemesinin yanı sıra herhangi bir felaket riski barındırmıyor.
'OLAĞANÜSTÜ HEYECAN VERİCİ'
Imperial College London'dan Fizikçi Jeremy Chittenden, deneyin başarısının doğrulanması halinde bunun gerçek bir dönüm noktası anı olacağını belirtiyor. Sonucun olağanüstü heyecan verici olduğunu kaydeden Chittenden, "Uzun süredir peşinde koşulan kutsal hedef füzyona gerçekten ulaşılabileceğini kanıtlıyor" dedi.
LLNL'deki bilim insanları, tamamı hidrojenle dolu 192 aşırı güçlü lazerin bulunduğu devasa Ulusal Ateşleme Tesisi'ni kullanarak sonuca ulaştı.
Cambridge Üniversitesi'nden Tony Roulstone ise, teorisi onlarca yıl önce ortaya konan fiziksel prensiplerin kanıtlanmasını 'bilimin başarısı' olarak tanımladı.
BILL GATES, JEFF BEZOS VE DİĞERLERİ
Ancak, deneyde elde edilen başarılı sonucun yararlı bir enerji tedarikinde kullanılabilmesi için önünde uzun bir yol var. Amerikan basınına yansıyan haberlerde, büyük buluşun evlerde kullanılan elektriğe dönüşmesi yıllar alabilir.
Füzyondan üretilen enerjiyi şebekeye verilebilecek elektriğe dönüştürmek için gereken ekipman da henüz geliştirilmedi. Uzmanlar, teknolojinin ticari olarak kullanılabilir bir elektrik kaynağı olmasına daha en az 10 yıl olduğunu söylüyor. Bazı uzmanlara göre, bu süre 20 ya da 30 yılı bile bulabilir.
Füzyon enerjisi alanında yatırım yapanlar arasında Bill Gates, Jeff Bezos ve John Doerr gibi işadamları da bulunuyor. Aralarında Fransa'nın da bulunduğu birçok ülkede nükleer füzyon projeleri yürütülüyor.
Alman asıllı fizikçi Hans A. Bethe, 1939’da Güneş ve benzeri yıldızların saldığı enerjinin, 4 hidrojen çekirdeğinin birleşerek bir helyum çekirdeği oluşturması biçimindeki bir ısıveren (eksotermik) kaynaşma tepkimesinden kaynaklandığını keşfetmişti.
ABD, İngiltere ve eski SSCB’de 1950’lerin başlarında, kontrollü çekirdek birleşmesinden enerji üretilmesi konusunda çalışmalar başladı.
Nükleer silah ve santrallerde elektrik üretiminde kullanılan ve atom çekirdeğinin bölünmesiyle enerji elde edilen nükleer fizyon yöntemine karşılık, hidrojenin kullanıldığı çekirdek birleşmesi (füzyon) sonrasında, bölünmedeki (fizyon) gibi yüksek radyasyon açığa çıkmıyor.
1 kilo füzyon yakıtıyla 10 milyon litre petrole eşdeğer enerji üretilebiliyor.
