‘Demokrasi Zirvesi’ tartışma yaratıyor

ABD Başkanı Joe Biden’ın 9-10 Aralık 2021 tarihlerinde internet üzerinden ev sahipliği yapacağı Demokrasi Zirvesi’ne davet edilen ülkelerin yer aldığı liste kesinleşirken, davet edilen ve davet edilmeyen ülkeler tartışma yarattı.

Zirveye toplamda 110 ülke davet edildi. Davet edilmeyen ülkeler arasında Avrupa’dan sadece Macaristan, Bosna Hersek ve Türkiye’nin bulunması da tepkilere neden oldu. Bir NATO üyesi olan Türkiye’nin kesinleşen listede yer almıyor oluşu dikkat çekerken, bu durumun ABD’nin Türkiye’ye bakış açısında bir bozulmaya işaret ettiği öne sürülüyor. Bunun yanında Macaristan ile birlikte Avrupa Birliği’nden son dönemde eleştiri alan Polonya davetliler listesinde bulunuyor. Basına sızan listede yer almayan Balkan ülkeleri Sırbistan ve Kosova’nın da davetliler arasına eklendiği görüldü. Rusya ve Belarus da beklendiği üzere davetliler arasında yer almıyor.

ABD’nin müttefiki olmasına rağmen zirveye davet edilmeyen bir diğer ülke ise Mısır. Buna karşılık İsrail ve Irak listede kendilerine yer buldu. Davetliler arasında tartışma yaratan başka ülkeler de var. Bunların başında ise Tayvan geliyor. Bu durum zirveye davet edilmeyen bir diğer ülke olan Çin’de büyük rahatsızlık yarattı. Nitekim Çin yönetimi dün Washington’ı ağır biçimde eleştirdi. Çin Dışişleri Bakanlığı’nın açıklamasında, “ABD, diğer ülkeleri baskı altında tutmak ve Dünya’yı bölmek için demokrasiyi bir alet olarak kullanıyor” denildi.

Rusya da zirveye olumsuz baktığını açıkladı. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, ‘Demokrasi Zirvesi’nin amacının yeni ayrıştırıcı çizgiler yaratmak olduğunu ve Rusya’nın bu zirveye olumlu yaklaşmadığını söyledi.

Filipinler ve Hindistan!

Öte yandan kötü bir insan hakları siciline sahip olan Filipinler Devlet Başkanı Rodrigo Duterte ve otoriterlikle suçlanan Hindistan lideri Narendra Modi’nin davet edilmesi de en çok eleştirilen noktaların başında geliyor. İnsan hakları grupları, daha önce sızan listeyi eleştirmiş, Biden’ın dış politikada özgürlükler ve insan haklarına önem vermesini desteklese de sorunlu insan hakları karnesi olan ülkelerin davet edilmesini şüphe uyarıcı bir adım olarak nitelemişti. Özellikle Filipinler ve Hindistan’ın dahil edilmesi, Çin’e karşı verilen bir mesaj olarak görülüyor. Listede ayrıca 17 Afrika ülkesi de bulunuyor.

Biden’ın seçim kampanyasının önemli dış politika vaatlerinden biri, Demokrasi Zirvesi düzenlenmesiydi. Biden’ın seçim sözü olarak sunduğu demokrasi zirvesi, 21’nci yüzyılın zorluklarına karşı demokratik dünyanın liderliğini yapma planının parçası olarak gösterilmişti. Zirvenin, otoriterliğe karşı savunma, yozlaşmayı tespit ve mücadele ile insan haklarına saygıyı teşvik etme hedeflerine odaklanacağı ifade ediliyor.