28.07.2023 - 09:44 | Son Güncellenme:
Milliyet.com.tr-BBC Türkçe
Batı Afrika ülkesi Nijer'de dün bir grup askerin televizyondan duyurduğu darbeye destek verenler başkent Niamey'de sokağa indi. İktidar partisinin binaları yağmalandı, bazı binalar ve çevresindeki arabalar ateşe verildi. Bazı eylemcilerin Rusya bayrağı taşıdığı görülürken, Moskova askerler tarafından alıkonulan Cumhurbaşkanı Mohamed Bazoum'un serbest bırakılması çağrısını yaptı.
Batı ülkeleri ve Birleşmiş Milletler de darbe girişimini kınayarak Bazoum'un serbest bırakılmasını istemişti. İki yıl önce seçilerek göreve gelen 64 yaşındaki Bazoum, ülkede militan grupların faaliyetlerine karşı Batı ile işbirliği yapan kilit bir isim. Fransa Dışişleri Bakanı Catherine Collona, AFP Haber Ajansı'na yaptığı açıklamada, kendi muhafızları tarafından gözaltında tutulan Bazoum'un sağlık durumunun iyi olduğunu belirtti.
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Bazoum'a "tereddütsüz destek" verdiklerini açıklamıştı. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Antonio Guterres de Bazoum'un "derhal ve koşulsuz olarak" serbest bırakılmasını istedi.
Bazoum'un Twitter hesabından yapılan açıklamada ise "Zor kazanılan başarılar korunacak. Demokrasiye ve özgürlüğe bağlı tüm Nijerliler bunu görecek" ifadeleri yer aldı. Cuntanın henüz bir lider açıklamaması nedeniyle Nijer'de kimin yönetimde olduğu halen belirsiz.
Devlet televizyonunda ise darbeci askerlerin açıklaması, vatanseverlik müzikleri ve Kuran ayetleri eşliğinde tekrar veriliyor. Niamey'de mağazalar açık durumda ancak darbe destekçilerinin gösterileri görülüyor.
Rusya bayrağı taşıyan eylemcilerden bazılarının taşıdığı dövizlerde, "Kahrolsun Fransa" ve "Yabancı üsler dışarı" yazısı görüldü. İktidar partisinin binalarına yaklaşan eylemcileri dağıtmak için polis göz yaşartıcı gaz kullandı.
Darbe destekçileri iktidarı yolsuzlukla ve güvenlik sorunları hakkında adım atmamakla suçluyor. Uzun süredir devam eden militanların faaliyetlerinin bitirilememesi de ülkede tepkilere neden oluyor.
Nijer'in iki komşusu Mali ve Burkina Faso'da da son yıllarda darbeler görüldü ve iki ülkede de yeni askeri liderler Moskova'ya yakın bir profil çizdi.
Telegram üzerinden yayın yapan bazı Kremlin yanlısı yorumcular, darbeye destek vererek mevcut durumun Rusya ve Wagner'in devreye girmesi için elverişli bir zemin yarattığını savundu. Ancak askeri darbede Moskova'nın bir etkisi olduğuna yönelik herhangi bir kanıt yok.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, ülkede anayasal düzenin yeniden tesis edilmesi gerektiğini söyledi. Ankara da "Dost ve kardeş Nijer’de anayasal düzen ile toplumsal barış ve istikrarın bozulmamasını temenni ediyoruz" ifadelerini kullandı.
BBC Güvenlik Muhabiri Frank Gardner, Nijer'deki darbenin Fransa ve Batılı ülkeler için bir başka kötü haber olduğunu aktarıyor. Mali'deki cuntanın Wagner grubu ile kurduğu ortaklığın ardından Fransa'nın Sahel Bölgesi'ndeki operasyonlarını Nijer'e taşıdığını hatırlatan Gardner, gerçekleşen darbenin 26 milyon nüfuslu Batı Afrika ülkesinin bile güvenli bir üs olmadığını gösterdiğini yazdı.
Frank Gardner, analizinde "Bölgedeki Batı nüfuzu kurak mevsimdeki bir su havuzu gibi küçülüyor" dedi.
Geçtiğimiz hafta Belarus'ta bir askeri üste fotoğraflanan Wagner lideri Prigojin'in en net fotoğrafı günler sonra geldi. Prigojin, Rusya-Afrika zirvesine katılan ülkelerin liderleriyle bir araya geldi. Gömlek ve kot pantolonuyla zirveye katılan Prigojin 'ortama çabuk ayak uydurmuş' bir şekilde görüldü.