Derleyen: Can Şişman / milliyet.com.tr - Vahşi doğanın gizemli ve bir o kadar da garip canlıları görenleri şaşırtmaya devam ediyor. Kırkayaklar da o canlılardan biri. Yavaş hareket eden, sayıları 36'dan 400'e kadar çıkabilen bacaklara sahip olan bu canlılar ilginç dış görünüşleri pek çok kişinin dikkatini çekmeyi başarıyor. Son yapılan bir araştırma ise bu canlılara dair bildiğimiz her şeyi unutturacak cinsten.
YÜZDE 86 İLE 99'U KEŞFEDİLMEYİ BEKLİYOR
Dünya muazzam bir biyoçeşitliliğe sahip. Son dönemde dünyanın birçok bölgesinde pek çok yeni canlı türü keşfediliyor. Tanımlanan bu yeni canlı türleri arasında ahtapot, balina, kurbağa, kertenkele, örümcek, yarasa, yılan, iguana, bukalemun ve pek çok bitki türü bulunuyor.
Bugüne kadar tanımlanmış türlerin sayısı yaklaşık 2 milyonu bulsa da araştırmacılar henüz kat edilecek çok fazla yol olduğunu söylüyor. Dünyada yaşayan türlerin yüzde 86 ile 99'u hâlâ keşfedilmeyi bekliyor. Bilim dünyasını heyecanlandıran son gelişme ise Okyanusya'da yaşandı.
KARŞILAŞTIKLARI MANZARA ŞOKE ETTİ
Avustralya'da keşfedilen bir kırkayak bilim dünyasını karıştırmayı başardı. Batı Avustralya'nın Eastern Goldfields bölgesindeki bir maden alanında 60 metre derinlikte araştırma yapan uzmanlar karşılaştıkları manzara karşısında şoke oldu.
Yapılan kazı çalışmalarında tam 1306 bacağa sahip, 9.5 santimetre uzunluğunda bir kırkayak türü ile karşılaşıldı. Karşılaştıkları canlı karşısında büyük şaşkınlık yaşayan bilim insanları, ilk kez 1000'den fazla bacağa sahip bir kırkayak türü gördüklerini duyurdu. 15-60 metre derinlikte üç ayrı kazıda bu türe ait toplamda 8 adet canlıya rastlandığı açıklandı.
YUNAN MİTOLOJİSİNDEN ESİNLENDİLER
Uzmanlar daha önce en fazla ayağı olan kırkayak türünün 2012'de keşfedilen 750 ayaklı 'Illacme plenipes' türü olduğunu tespit etmişti. Yıllarca bu 750 ayaklı hayvanın en çok bacağa sahip olan kırkayak türü olduğu düşünülüyordu. Karşılaşılan yeni kırkayak türü ise zehirsiz olan 'Illacme plenipes'in rekorunu kırmış oldu.
Araştırmacılar, keşfedilen yeni türe Yunan mitolojisinden esinlenerek bir isim belirledi. Yunan mitolojisinde yeraltı dünyasının tanrıçası olan Persephone'dan ilham alan uzmanlar, 1306 bacaklı kırkayak türünün adının 'Euillipes persephone' olduğunu açıkladı.
İLK DEFA İSMİNİN HAKKINI VERDİ!
Peki bilim dünyasında heyecan yaratan bu türün özellikleri neler? Yapılan incelemeler sonucunda yeni keşfedilen gözsüz kırkayak türünün antene, gagaya ve kısa bacaklara sahip olduğu, kafasının ise koni şeklinde olduğu fark edildi. Hayvanın renginin solgun bir renkte olduğunu fark eden araştırmacılar, canlının en az 330 parçadan oluşan uzun ve ipliğe benzer bir gövdeye sahip olduğunu açıkladı.
Canlının yer altında hareket kolaylığı için uzunluğunun gelişmiş olabileceği düşünülüyor. Uzmanlara göre bu kırkayak türünün keşfi büyük bir önem taşıyor. Çünkü kırkayak Latincede 'millipede' yani 'bin ayak' olarak adlandırılıyor. Ancak son keşif öncesinde bin ayaklı bir kırkayağa denk gelinmemişti. Avustralya'daki keşifle birlikte ilk defa bu ismin hakkını veren bir tür keşfedilmiş oldu.
UZUNLUĞU ONA AVANTAJ SAĞLIYOR
Araştırma ekibinde yer alan isimlerden Dr. Juanita Rodriguez, keşfedilen yeni türün uzunluğunun ona yer altında önemli bir hareket alanı avantajı yarattığı görüşünde. Bir deniz canlısının uzunluğunun ona önemli bir güç kazandırdığını söyleyen Rodriguez, yeni keşfedilen kırkayağın 330 parçalı gövdesi sayesinde kayalıklı alanlardaki küçük yarıklardan kolaylıkla geçebildiğini, canlının diğer kırkayaklardan çok daha güçlü olduğunu söyledi.
Biyolog ve yazar Dr. Bruno Buzatto ise, "Ne kadar uzun olduğunu fark ettiğim anda onun tamamen farklı bir tür olduğunu anlamıştım" dedi.
400 MİLYON YILDAN FAZLA BİR SÜREDİR YAŞIYORLAR
60 metre derinlikte yeni bir canlı türe rastlanmasının şaşkınlık verici olduğunu söyleyen Dr. Juanita Rodriguez, birçok kırkayak türünün genellikle toprak yüzeyinde yaşadığını belirtti. Rodriguez, bu canlıların genelde yaprak gibi organik besinlerden beslendiğini ifade etti. Yeni keşfedilen türün ne ile beslendiği ise henüz net olarak bilinmiyor. Uzmanların tahminlerine göre bu yeni tür en çok mantarlardan besleniyor olabilir.
Dünyada 7 bin kırkayak türü var ve bunların bin 400'ü ABD ve Kanada'da bulunuyor. Kırkayakların bu gezegende 400 milyon yıldan fazla bir süredir yaşadığına inanılıyor. Böylesine eski bir canlı türünde hâlâ yeni keşifler yapılabiliyor olması ise dünyadan ümidimizi kesmememiz için yeterli bir sebep...