BBC'nin, Trump'ın 'ırkçı' sözlerini eleştiren sunucusunu hatalı bulan kararı tepki topladı

ABD Başkanı Donald Trump'ın ırkçılıkla itham edilen sözlerini eleştiren BBC sunucusu Naga Munchetty'nin BBC kurallarını ihlal ettiğine karar verildi.

BBC'nin bu kararı, kendi çalışanları ve sunucularının da aralarında bulunduğu çok sayıda kişi tarafından eleştirildi. Beyaz olmayan 49 gazeteci ve yayıncının, Guardian gazetesinde yayımladığı açık mektupta "Irkçılık hakkında 'tarafsız' olamazsınız" ifadeleri yer aldı.

BBC ise, kararın yanlış anlaşıldığını, 'ırkçı yorumlara ırkçı demekte sorun olmadığını, ancak Munchetty'nin Trump'ın kendisi ve niyetiyle ilgili sözlerinin ihlal olduğu sonucuna varıldığını' açıkladı.

Tartışmalara konu olan olay, Trump'ın göçmen kökenli dört ABD'li Demokrat kadın siyasetçiye "Ülkenize geri dönün" demesinin aktarıldığı 17 Temmuz tarihli BBC Breakfast programında yaşandı.

Programın sunucularından Naga Munchetty, programda şu ifadeleri kullandı:

"Beyaz olmayan bir kadın olarak geldiğim yere dönmemin söylendiğini duyduğumda bu bir gizli ırkçılıktı. Burada kimseyi herhangi bir şeyle suçlamıyorum ama bazı ifadelerin ne anlama geldiğini bilirsiniz."

Munchetty, İngiltere'de çok sayıda kişinin Trump'ın bu sözlerine öfkelendiğini de söyledi.

BBC: Yorumlar izleyiciye bırakılmalı

BBC İdari Şikayetler Birimi, gelen bir şikayet üzerine açıkladığı kararında, Munchetty'nin bir sunucu olarak kendi görüşlerini dile getirebileceğini fakat bu sözlerin "BBC'nin editoryal ilkelerinin çizdiği sınırın dışına çıktığını" belirtti.

BBC'nin açıklamasında "BBC Editoryal İlkeleri, gazetecilerin bir kişi (bu örnekte Donald Trump) veya bu kişinin niyetleri hakkındaki görüşlerini açıklamasına izin vermemektedir" ifadeleri yer aldı.

Tarafsızlık ilkesinin ihlal edildiğini belirten BBC, bu tür yorumların izleyicilere bırakılması gerektiğini vurguladı.

Naga Munchetty'nin bu ihlali nedeniyle herhangi bir yaptırımla karşılaşmayacağı belirtiliyor.

'Irkçı yorumlara ırkçı demekte bir sorun yok'

Açıklamada Trump'ın sözlerinin geniş bir kesim tarafından ırkçılıkla eleştirildiği ve BBC'nin de haberlerinde bu konuyu işlediği belirtildi.

BBC Editoryal Standartlar Başkanı David Jordan da, bu örnekte sorunun Munchetty'nin "Başkan Trump ve Trump'ın niyeti hakkında yorum yapmasında" olduğunu söyledi:

"Irkçı yorumlara ırkçı demekte bir sorun yok. Fakat sonrasında bu ifadeleri kullanan kişiyi tartışmak ve onun hakkında varsayımlarda bulunmak tarafsızlık ilkesini çiğnedi."

BBC'nin Editoryal İlkeleri Rehberi'nde konuyla ilgili şu ifade yer alıyor:

"İzleyicilerimiz BBC yayınlarından, gazetecilerimizin veya sunucularımızın kamu politikaları, siyaset veya endüstriyel tartışmalar hakkındaki görüşlerine dair bir fikir edinememeli."

Mektup yazan gazeteciler: Irkçılık hakkında 'tarafsız' olamazsınız
Karara karşı çıkan gazetecilerin Guardian gazetesinde yayımladığı "Irkçılık hakkında 'tarafsız' olamazsınız" başlıklı açık mektupta ise şu ifadeler yer aldı:

"Bu mektubu imzalayan, medya ve yayıncılık sektöründe siyahlar olarak bu kararı güçlü bir şekilde kınıyoruz. Bu karar hem BBC'nin editoryal ilkelerinin yanlış bir şekilde yorumlanması hem de siyah yayıncılara karşı ırk temelli ayrımcılık anlamına geliyor.

"BBC'nin editoryal ilkeleri 'kanıtla temellendirilmiş profesyonel görüşlere' izin verir ve 'diğer toplulukların kültürel görüşlerine' yer verilmesini talep eder. BBC İdari Şikayetler Birimi şunları benimsemeyi başaramamıştır:

"Irkçılık, hakkında 'tarafsız' bir tutum sergilenmesi mümkün olan veya gereken geçerli bir görüş değildir.

"Munchetty'nin de aralarında yer aldığı ırkçılığa maruz kalmış bireyler ve topluluklardan ırkçılığı, geçerliliği mümkün olan bir görüş olarak kabul etmelerini beklemenin, bu insanların onurları ve profesyonel bir ortamda çalışmaları açısından yıkıcı ve muhtemelen yasadığı sonuçları vardır. Bu ayrıca insan hakları ve ırk eşitliği yasalarına aykırıdır.

"Bir gazetecinin 'kendi maruz kaldığı ırkçılıktan' bahsedebileceğini fakat söz konusu ırkçılığı yapan kişiyi (bu örnekte Donald Trump) eleştiremeyeceğini ima etmek, böylesi bir ırkçılığın meşru olabileceğine dair saçma bir anlam çıkarılmasına yol açar."

BBC'den bazı gazetecilerin kendilerine ulaşarak kurumdaki 'korku atmosferinden' endişe duyduklarını aktardığını belirten yazarlar, BBC'ye üç talep iletti:

1. BBC İdari Şikayetler Birimi kararını geri çevirmeli.
2. BBC yönetimi gazetecilere desteğini açıklayarak ırkçı ifadeler ve ırkçılık deneyimlerinde 'tarafsızlık' beklentisi olamayacağını kabul etmeli.
3. Yayıncılığa dair şikayetleri denetleyen BBC İdari Şikayetler Birimi ve Ofcom (İngiltere yayın denetim kurumu) gibi kurumlar kendi içlerinde farklı etnik gruplardan ne kadar kişi bulunduğunu incelemeli ve karar alma süreçlerini şeffaf bir hale getirmeli.

Mektup şöyle sonlandı:

"BBC'nin mevcut pozisyonu hatalı, yasadışı ve kamu yayıncılığının amaç ve ruhuna aykırı olmanın da ötesinde, BBC içindeki çeşitliliğin geleceğini de ciddi bir şekilde etkileyecektir.

"Gelecekte işe alınacak siyah, Asyalı veya Orta Doğulu yayıncılardan maruz kaldıkları ırkçılık hakkında 'tarafsız' kalmalarını beklemek saçmadır.

"Hangi ırktan ve etnik kökenden olursa olsun gazetecilerden ırkçılığa meşru bir 'fikirmiş' gibi muamele etmelerini talep etmek, en ciddi şekilde sorumluluktan kaçmak anlamına gelir."

Sosyal medyada tepki

Karara katılmayan bazı BBC çalışanları da buna Twitter üzerinde tepki gösterdi.

Sunucu Carrie Gracie, "'Geri dön' ifadesini ırkçı olarak gören BBC çalışanları rahatsız. Eğer iktidar anlamı eğip bükebiliyorsa gazeteciliğin anlamı yok, propaganda yayımlayıp geçin. BBC değerleri olmadan BBC gazeteciliği mümkün değildir. Hesap verebilirlik de bu değerlerden biridir. Naga hakkında verilen kararın hesabını verin lütfen" ifadelerini kullandı.

Munchetty, Temmuz ayındaki yayında bu ifadeleri kullandığında sosyal medyada övgü toplamıştı.

Channel 4 haber sunucusu Krishan Guru-Murthy, kararın "anlaşılması güç" olduğunu söyledi:

"Çoğu yaşlı beyaz erkeklerin BBC'de ve Twitter'da kullandığı ifadelerden sonra başlarına bir şey gelmediğini göz önünde bulundurduğumuzda bu anlaşılması güç bir karar."

Karar İngiltere'de ana muhalefette bulunan İşçi Partisi'nin lideri Jeremy Corbyn tarafından da eleştirildi.

Naga Munchetty ve programın diğer sunucusu Dan Walker arasında, bir Trump destekçisiyle yapılan söyleşi yayınlandıktan sonra gerçekleşen diyalog şöyleydi:

• DW: Kimin söylediğini hatırlayamıyorum ama dün akşamdan aklımda kalan en çarpıcı ifade şu: Bugüne kadar 'ülkene dön' lafını çok defa duydum ama Beyaz Saray'da oturan bir adamdan ilk defa duyuyorum.
• NM: Beyaz olmayan bir kadın olarak geldiğim yere dönmemin söylendiğini duyduğumda bu bir gizli ırkçılıktı. Burada kimseyi herhangi bir şeyle suçlamıyorum ama bazı ifadelerin ne anlama geldiğini bilirsiniz.
• DW: Burada fikirlerini açıklamak için bulunmuyorsun ama daha önce böyle sözlere maruz kalmış birisi olarak bunu ondan (Donald Trump'tan) duyduğunda nasıl hissettin?
• NM: Öfkeli. Kesinlikle öfkeli. Bu ülkede çok sayıda kişinin bu konumdaki birinin böyle bir söylem kullanarak kuralları çiğnemekten çekinmemesine öfkelendiğini hayal edebiliyorum.
• DW: Bu söyleminin başkalarına da bu yönde cesaret verdiğini mi hissediyorsun?
• NM: Evet, evet.
• DW: Pozisyonunu güçlendirmek için üzerine düşünülmüş bir strateji gibi duruyor.
• NM: Bunu sadece ilgi çekmek için yapması doğru değil… sorumluluğu olan bir makamda bulunuyor.

Kaynak: BBC Türkçe