Aniden beliriyor, görünce yapılacak tek şey bu! 3 metrelik 'kare dalga' tehlikesi
02.07.2023 - 06:56 | Son Güncellenme:
Denize girmek sıcak yaz aylarında hem serinletici hem keyifli bir aktivite ancak 'görünmeyen' tehlikeleri var. Geçtiğimiz günlerde yaşanan köpekbalığı saldırısı da bunlardan sadece biri. Adını pek duymadığımız ve bu zamana kadar sadece belli bölgelerde ortaya çıkan kare dalgalar ise madalyonun diğer yüzü.
Derleyen: Gonca Kocabaş / Milliyet.com.tr - Yaz aylarında serinlemek için denize girmek her ne kadar iyi bir aktivite olsa da, bazı tehlikelere karşı dikkatli olmakta fayda var. Alışılagelmiş dalgaların aksine nadir görünen ancak oldukça tehlikeli olan 'kare dalga' mükemmel bir tatili zehir edebilir! Bu dalgalar genellikle iki farklı denizin veya okyanusun birleştiği kara yarımadalarında oluşur. İki farklı yönden ve iki farklı hava sisteminden gelmeleri sebebiyle tehlikelilerdir. Hepimizin bildiği normal dalgaların çoğu paralel hareket ederek yatay olarak kırılır ancak kare dalgalar dik açılarda çarpışarak etkileşime girer ve karadan bakınca görülebilen kare şeklindeki dalgaları oluşturur.
AKIN AKIN İZLEMEYE GİDENLER VAR
Fransa’nın Biscay Körfezi'ndeki Ré Adası kare dalgaların belirli zamanlara görüldüğü yer olarak biliniyor. Bu ada Fransa'nın batı kıyısı açıklarındaki Kantabria Denizi'nde bulunan ve 1988'de açılan yaklaşık 3 kilometrelik uzun bir köprüyle anakaraya bağlanan bir kara parçası. Yaklaşık 30 kilometre uzunluğunda ve 5 kilometre genişliğinde olan yer, 85 kilometrekarelik bir alana sahip ve en yüksek noktası 20 geçmediği için neredeyse dümdüz. Ada oldukça küçük olmasına rağmen yaz aylarında nüfus normalin 10 katına çıkabiliyor. Çünkü burası aynı zamanda seçkin bir tatil merkezi. Bu nedenle ada, otellerden restoranlara, kamp alanlarından mağazalara, limandan eğlence yerlerine kadar pek çok turizm altyapısına sahip.
Ré'nin en büyük cazibe merkezlerinden biri de adını geçmişte bölgeyi ziyaret eden çok sayıda deniz memelisinden alan Saint-Clément-des-Baleines yani Balina Deniz Feneri. 55 metre yükseliğindeki deniz feneri 1854 yılında inşa edildiği biliniyor. Avrupa'nın en uzun deniz fenerlerinden biri olan bu yere, yaklaşık 250 basamakla çıkılıyor. Giriş ücreti olmayan fener, muhteşem bir panoramik manzara sunuyor ve şansı olanlar en şaşırtıcı doğa olaylarından kare dalgayı buradan görebiliyor.
Dalgaların çoğu kıyıya ulaşır ve kıyı şeridine yatay ve paralel olarak kırılır. Ancak dünyanın bazı bölgelerinde su yüzeyinde satranç tahtası benzeri bir desen oluşur. Bu küçük dalgalar yukarıdan bakıldığında kare şeklindedir ve su altında bir ızgara varmış gibi görünür. Kare dalgalar suyun altında meydana gelen herhangi bir durumdan kaynaklanmaz. Sadece suyun hareket etme şeklinin bir sonucudur.
3 METRE YÜKSELİYOR, GEMİLERİ BATIRIYOR
Çapraz deniz veya ızgara dalgalar büyüleyici görünseler de gerçek bir tehdit. Uzmanlar da deneyimli bir yüzücü olsanız bile çapraz dalgalar arasında yüzmemeyi önemle vurguluyor. Bunun yanı sıra çapraz dalgalar tekne ve gemi kazalarına da neden olabiliyor. 3 metre yüksekliğe kadar ulaşabilen ve bir anda ortaya çıkıp kaybolabilen bu dalgalar Güney Pasifik ve Atlantik Okyanusu’ndaki açık sularda da görülmüştü.
Avrupa Uzay Ajansı'na (ESA) göre, bu kare dalgalar 1995'ten 1999'a kadar gemi kazalarının büyük bir yüzdesinden de sorumluydu. Yılın belli zamanlarında ve belli hava koşularında meydana gelen bu dalgalar yüzeydeyken mücadele edilecek kadar tehlikeli olmayabilir ancak su altındaki akıntının çekme kuvveti yine de büyük bir risk oluşturur. Böyle bir durumun ortasında kalanlar için ise 'Kıyıya paralel şekilde yüzerek kendinizi sudan çıkarmaya çalışın' uyarısı yapılıyor.
Bu özel dalgalar çoğunlukla kıyı bölgelerinde veya küçük koylarda meydana gelir. Bu dalgaların görülebildiği en ünlü yer Ile de Ré'dir. Ancak tek görülen yer olduğu iddiaları doğru değil. Nitekim bu oluşumları Lizbon ve Tel Aviv kıyılarında da görmek mümkün. Dalgaları kuşbakışı görmek isteyenler ise genellikle denizin üzerinde drone uçuruyor ya da Fransa'da olduğu deniz fenerlerine tırmanıyor.
