Çocuk kalbinin ritmini bozuyor! Kafeinden gelen tehlike: Anne-baba ne yapmalı?
Kalp, vücudun her yerine oksijen taşıyan hayati bir organ olarak çocukların fiziksel ve zihinsel gelişiminde kritik bir rol oynar. Ancak günümüzde artan obezite oranları, hareketsiz yaşam tarzları ve yanlış beslenme alışkanlıkları çocukların kalp sağlığını tehdit eden önemli risk faktörleri arasında yer alıyor. Çocukluk çağında edinilen beslenme alışkanlıklarının kalp sağlığı üzerindeki etkisi, yetişkinlik dönemine kadar uzanan ciddi sağlık sorunlarına yol açabiliyor. Çocuklarda kalp sağlığı için dikkat edilmesi gerekilenleri Çocuk Kardiyoloji Uzman Doktoru Kutay Sel, Milliyet Çocuk için anlattı.
Melike Sarıkaya / Milliyet.com.tr - Geleceğin yetişkinlerine sağlıklı bir yaşam sunmanın yolu, bugünden başlıyor. Çocukların kalp sağlığını korumak için doğru beslenme alışkanlıklarını erken yaşlarda kazandırmak kritik bir rol oynuyor. Şeker ve doymuş yağ oranı yüksek yiyecekler, fast food kültürü ve hareketsiz yaşam tarzı gibi unsurlar, çocukların kalbini en fazla tehdit eden unsurlar arasında. Buna karşılık taze meyve ve sebzeler, omega-3 açısından zengin besinler, tam tahıllar ve yeterli su tüketimi, kalp sağlığını destekleyen unsurlar olarak öne çıkıyor. Okullar ve aileler, bu bilinçle hareket ederek çocuklara sağlıklı yaşam alışkanlıklarını kazandırmada anahtar rol üstlenmeli. Kalp dostu bir yaşam, çocukların sadece bugünkü sağlığını değil, gelecekteki yaşam kalitesini de belirleyen en temel unsurlardan biri. Çocukların kalp sağlığında dikkat edilmesi gereken noktaları, Ankara Dr. Sami Ulus Kadın Doğum Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi Çocuk Kardiyoloji Uzmanı Doktor Kutay Sel, Milliyet Çocuk için anlattı.
SAĞLIKSIZ BESLENME DAMARLARDA DEĞİŞİKLİĞE YOL AÇIYOR
Çocuklarda kalp sağlığını etkileyen birçok faktör bulunuyor. Genetik faktörlerin kalp sağlığı üzerinde önemli etkileri olduğunu söyleyen Uzman Doktor Kutay Sel romatizmal kalp hastalığı olan çocukların bu hastalığa yakalanma ihtimalinin yüksek olduğunu söyledi. Uzman Doktor Sel, kalp kasını tutan hastalıklarda da bazı kalıtlar geçişlerin olduğunu belirtti. Uzman Doktor Kutay Sel ritim bozukluğunda kalıtsal özelliklerin fazla olduğunu dile getirerek, "Eskisine oranla ritim bozukluklarında farkındalık arttı. Ailede, yakın akrabalarda nedeni bilinmeyen ani ölüm varsa kalıtsal ritim bozuklukları açısından çocuklar araştırılmalı. Değiştiremediğimiz genetik faktörler dışında değiştirebileceğimiz çevresel faktörler kalp sağlığımızı belirler. Bunların başında sigara içimi ve sigaraya pasif maruziyet gelir. Yine beslenme en az sigara kadar önemli bir faktördür. Doymuş yağlardan zengin beslenme, yeteri kadar sebze ve meyve tüketmeme çok küçük yaşlardan itibaren kalbi besleyen damarlarda değişikliklere yol açmaya başlar. Bunların etkileri çocukluk çağında görülmese de ileri yaşları sağlıklı geçirmek için beslenme alışkanlıklarını küçük yaşlarda düzenlemek gerekir. Bunun için önce ebeveynlerin kendi beslenme alışkanlıklarını da gözden geçirmesi gerekir. Diğer bir önemli faktör de hareketsiz yaşam tarzıdır. Bilgisayar ekranı veya cep telefonu başında uzun süre vakit geçirme giderek daha büyük bir toplum sorunu haline geliyor. Çocuklarımızı sportif faaliyetlere yönlendirme konusunda ailelerin ısrarcı olması gerekiyor" diye konuştu.
Hiç şikâyeti olmayan ve gelişimi sağlıklı olan çocuklarda çocuk kardiyoloji olarak rutin önerilen bir tetkik olmadığını ifade eden Uzman Doktor Kutay Sel, uzman çocuk doktorlarının muayenelerinin bu çocuklar için yeterli olacağını kaydetti. Uzman Doktor Kutay Sel, büyüme sırasında çocuklarda görülen anormal ses duyulması olan üfürüm, göğüs ağrısı ve çarpıntı gibi şikayetler için tetkikler istendiği bilgisini paylaştı.
'TÜKETİLMESİNİ HİÇ İSTEMİYORUZ AMA OLDUKÇA YAYGIN'
Çocuk Kardiyoloji Uzmanı Kutay Sel, doymuş yağ oranı yüksek beslenmeyi doğru bulmadığını dile getirerek, "Günümüzde bu tür beslenmeye bağlı kilo problemleri olan çocuklarla daha sık karşılaşıyoruz. Bunun üzerine bir de hareketsizlik eklenince sorun daha da büyüyor. Çocukluk çağında etkilerini görmesek de ‘tosuncuk’ diye adlandırılan ve sevimli bulunan bu çocuklarda erişkin yaşlarda koroner kalp hastalığı kaçınılmaz hale geliyor. Bir diğer sıkıntılı durum da giderek artan kafeinli içecek tüketimi. Burada ‘azı karar çoğu zarar’ şeklinde bir anlayış benimsenmeli, çocuklarımızı kahve ve kolalı içecekleri sınırlandırma konusunda dikkatli olmalıyız. Ayrıca bizim hiç içilmesini istemediğimiz enerji içecekleri de ne yazık ki yaygın tüketiliyor. Bunlara bağlı kalpte ritim problemleri olabiliyor. Bu nedenle bu konuda ailelere büyük görev düşüyor” dedi.
Gelişme çağındaki çocuklarda beslenmenin protein ağırlıklı ve zeytinyağlı yemeklerden oluşması gerektiğinin altını çizen Uzman Doktor Kutay Sel, bu yemeklere sebze, meyve ve sporun eşlik etmesi gerektiğinin önemini vurguladı. Bu alışkanlıkların çocuklara şu an kazandırılmadığı takdirde ileriki yaşlarda kazandırmanın neredeyse imkânsız olduğuna dikkat çeken Uzman Doktor Sel, sözlerini şöyle noktaladı:
"Dengeli beslenme her zaman her koşulda mümkün olmayabilir, nadiren aksamalar olabilir ama çocuğumuza küçük yaşlarda bu alışkanlığı kazandırdığımızda kendisi zaten bu şekilde beslenme arayışına girecektir. Spor olarak yarışmalı sporlar, takım sporları nispeten daha mantıklı oluyor ve çocuğa bir amaç veriyor. Çocuğumuzda çabuk yorulma, çok terleme, gelişme geriliği, sık akciğer enfeksiyonu geçirme gibi şikâyetler varsa doğuştan kalp hastalığı varlığı açısından değerlendirmek gerekir. Bunun dışında ailede erken yaşta nedeni bilinmeden ani vefat edenler olması da inceleme gerektirir. Yarışmalı sporlara katılacak çocukların hiç şikâyeti olmasa dahi kalp muayenesi önerilir."
