ŞARAP TADIMI BİR AYİNDİR
Özellikle genç okuyucularım şarap konusunda bana hep aynı soruyu soruyorlar: “Biz de sizin gibi şarap uzmanı olmak istiyoruz. Ne yapmamız lazım? Hangi şarapları satın alalım? İşe nereden başlayalım?”
İşin ‘şarap uzmanı’ kısmını bir tarafa bırakalım. Bu konuda kırılması gereken çok mitos var ülkemizde.
Genellikle son derece kuru cevaplar veriyorum bu okuyuculara. “Bu iş zor, ülkemizde maalesef şarap çeşidi çok az, kendi kendinize bu iş zor”, falan gibi bir şeyler geveliyorum.
Öte yandan bu tip mesajlar beni bu konuda kafa yormaya teşvik etti.
Sanırım herkes için hem faydalı, hem eğlenceli olacak bir çözüm var.
Yapılacak ilk iş şu. Amacımızı doğru saptayalım.
Uzmanlığa bir ömür yetmez
Şarap uzmanlığı nisbi bir kavramdır. Bir ömür yetmez. Önemli olan algılarımızı, duyularımızı geliştirmek, bu işten zevk almak ve yaşam boyu sürecek olan öğrenme sürecine bir yerden başlamak.
Biliyorum, imtiyazlı küçük bir azınlık hariç bu işe soyunmak isteyen gençlerin maddi olanakları sınırlı.
Ama koku alma duyuları gelişmiş ve bu işe hevesliler. Tek başınıza soyunmayın bu işe. Dört ile sekiz arası değişen bir grup kurun. Ayda bir toplanıp bu işe iki saat harcayın.
Her ayın teması farklı
Her ay yeni bir tema saptayın. Örnekler: ülkemizdeki sauvignon blanc şarapları, chardonnay şarapları, şiraz şarapları, boğazkere şarapları, öküz- gözü-boğazkere kupajları, ithal İtalyan Chianti şarapları, Bordeaux şarapları.
Liste uzayabilir.
Sonra ortak bir bütçe olsun. Diyelim ayda 40 TL harcayacak herkes. Altı kişiyiz. 240 liramız var.
Bu meblağa, altı şişe ama hepsi farklı fiyatlarda, o temayı yansıtan şarap alın. Diyelim Cabernet Sauvignon. Büyülübağ’ın rezerv Cabernet’sinden tutun da, çok daha ucuz olan bazı küçük markaların Cabernet’sine kadar altı değişik şarap alın.
Sonra kör tadım yapın. İçtiğiniz şarapları, masadaki şarap sayısına göre (diyelim altı kişi) en çok hoşunuza gidenden, en az beğendiğinize kadar sıralayın. Şimdi bu işin nasıl yapılacağını anlatalım.
KÖR TADIM NE DEMEKTiR VE NASIL YAPILIR?
Kör tadım kimsenin ne içtiğini bilmediği tadım demektir. Yudumladığınız şarap 5 liralık da olabilir, 50 liralık da.
Organizasyonu basit.
Diyelim altı kişisiniz.
Altı şişe şarap var.
Aranızdan birini seçin. Diyelim Ahmet.
Ahmet şarapları açsın. Altısını da bir güzel şarap sürahisine doldursun ve birden altıya numaralasın.
Unutmayalım şarap sürahileri farklı değil aynı olmalı. En ucuzundan altı sürahi.
Numaralı sürahiler
Bir kağıda yazsın ve bu kağıt onda kalsın. Örneğin 1= Kavaklıdere Egeo Sauvigon 2= Umurbey Sauvignon gibi.
Sonra başka birisine, diyelim Ayşe’ye iş düşecek.
Ayşe’nin önünde altı tane sürahi var ve hepsine seloteyple bir numara yapıştırılmış.
Ayşe’nin işi bu numaraları harflere çevirmek. Altı şarap varsa, A’dan F’ye kadar. Rasgele bir biçimde.
1=C, 2=A, 3=F gibi. Ayşe seloteyp’le yapıştırılmış etiketleri koparacak ve yerlerine yenilerini yapıştıracak. Üstünde harfler olan. Kodlar da kendisinde olacak tabii ve o kağıdı kesinlikle Ahmet görmeyecek tadım sonuna kadar.
Sonra masaya oturulacak. Herkesin önünde altı bardak var. Bardaklarda da ispirtolu kalemle harfler yazılı A’dan F’ye kadar.
Herkesin önünde da basılı bir sayfa var. Şarap A yazıyor ve bir boşluk bırakılmış. Sonra Şarap B yazıyor ve gene boşluk var.
Ahmet sürahilerden herkesin kadehlerini üçte birine kadar falan dolduracak. Aman şişenin en fazla üçte ikisini boşaltsın. Üçte biri kalsın. Mutfağa geri gitsin.
Mırıldanmak yok
Sonra sessizlik. 45 dakikamız var. Kimse konuşmasın, mırıldanmasın, lütfeeen cep telefonları sessize alınsın. Aksırıp tıksıracaksanız da tuvalete kaçın iki dakikalık. Kimsenin konsantrasyonunu bozmayın.
Hanımlar, lütfen ağır parfümler kullanmayın!
“Ayin’de miyiz?”, demeyin. Evet ayindeyiz. Şarap tadımı yapıyoruz.
Şimdi hepiniz bu 45 dakika içinde içtiğiniz şarapları bir sıralamaya tabi tutacak ve önünüzdeki kağıtta bu şarabın size göre özellikleri ne ise ona göre notlar tutacaksınız.
Bu işin mutlak doğrusu ya da yanlışı yok. Kendinize güvenin. Yaratıcı olun.
Öte yandan karınca kararınca bu işe yardımcı olmak için haftaya size bazı ölçütler önereceğim bu notları tutar ve değerlendirmede bulunurken...
45 dakika dolunca, Ahmet’ten başlayarak herkes sıralamasını okuyacak: Benim bir numara E, ikinci A, üçüncü D gibi.
Ahmet bunları not alacak. Birinci şarap bir numara alacak, sonuncu, eğer altı kişiysek altı numara.
Sonunda toplamı en düşük puanı alan şarap birinci gelecek. Ona göre son sıralama yapılacak.
Daha sonra, Ahmet’ten başlıyarak herkes, üç-beş dakika içtiği şaraplarda bulduğu özellikleri ve o sıralamayı neden öyle yaptığını anlatacak.
Bu işi yaparken yarım bilginiz olacağına hiç olmasın daha iyi. İçinizden geldiği gibi konuşun ve rahat olun “Bu şarabı çok beğendim çünkü bana baharda açan güllerin kokusunu hatırlattı ve damağımdan kadife gibi geçti”, “Şu şarabı sevmedim, sanki kedi pisliği gibi koktu ve genzimi yaktı”, gibi.
Arkadaşlarımız konuşurken saygılı olalım, kıkırdamayalım, birbirimizden öğrenmeye çalışalım. Küçük notlar alalım.
Bu fasıl bittikten sonra Ayşe elindeki rakam-harf tekabülünü gösteren kağıdı Ahmet’e versin.
Ahmet de şarapların ne olduğunu ve fiyatlarını açıklasın: “Birinci gelen şarap falanca firmanın filanca şarabı ve fiyatı 25 lira”, gibi.
Hatırlıyorsunuz şişenin hepsini bitirmemiştik.
Ahmet, mutfağa git, sürahileri al, herkese kalan şarapları, doğru kadehlere, bölüştür!
“Hey. Oğlum birinci gelen şarabın çoğunu kendine boşaltma. Ev sahibi sensin, ayıp yahu!”.
Şimdi artık şamata yapılabilir. Ayin bitti.
Bu sefer şarapları ne olduklarını bilerek tadalım.
Bunu yaparken de yeni özellikler keşfedelim. Örneğin: “Ayşe, sen bu şarapta zift kokusu var demiştin. Gerçekten öyle. Hatta biraz yanık kauçuk kokusu var. Size de geliyor mu bu koku arkadaşlar?”.
Birbirimizden öğrenelim arkadaşlar. İnanın bana altı kişinin burnu o işin ‘uzmanını’ alt eder. Ben kendi adıma konuşayım. Şaraptan anlamadığını söyleyen okuyucularım arasından altı tanesini seçsem ve onlara kör tadım yaptırıp notlarına baksam, benim o şarapta bulamadığım özellikleri keşfettiklerini görür ve sizden birşeyler öğrenirim.
Kör tadımdan sonrası da önemli tabii.
O tadımda sevdiğiniz şarapları satın alıp rahatça içebilir ve yemek ile uyumunu görebilirsiniz.
Tadım sonrası araştırma
Ben sizin yerinizde olsam, tattıktan önce değil sonra, o şaraplar üstüne web’de araştırma yapar ve daha fazlasını öğrenmeye çalışırım.
Sonra sevdiğim şarapların üreticisine ulaşmaya çalışır ve merak ettiğim soruları sorarım. Eminim sizinle muhatap olacak birileri bulunur. Herkes kendi şarabının gençler tarafından takdir edilmesinden mutlu olur.
Kurduğunuz kör tadım şarap gruplarının vardığı sonuçları web’de de yayınlayıp başkalarının dikkatine sunabilirsiniz arkadaşlar. Hem siz başkalarından öğrenirsiniz, hem onlar sizden öğrenir.
Sonunda bir de bakarsınız sizin uzman olmanız için başkalarına ihtiyacınız yok. İşin özünün ‘zevk ve keyif almak’ olduğu bu işi kendi kendinize, gülerek, eğlenerek ve cebiniz delinmeden halletmişsiniz!