İzleyici haberleri taraflı, yemek yarışmalarını Türkler'e aykırı buldu

2009’da izleyiciler, diziler ve yemek yarışmalarını mercek altına aldı. Haber bültenlerinin taraflı yayın yapmasından duyulan rahatsızlık artarken, yemek programları ise ’Türk Aile Yapısı’na aykırı bulundu.

RTÜK Kamuoyu, Yayın Araştırmaları ve Ölçme Dairesi Başkanlığı, ‘Radyo Ve Televizyon Üst Kuruluna Gelen Bildirimlerin 2007-2008 ve 2009 Yıllarının İlk Üç Aylık Dönemlerinin Karşılaştırması ve 2009 Yılı Genel Değerlendirmesi’ başlıklı araştırmasını tamamladı. 2009 yılı ilk üç aylık döneminde RTÜK’e toplam 22 bin 476 adet bildirim geldi. Bu rakamın 2007 yılında 57 bin 042, 2008 yılında da 34 bin 233 olduğu dikkate alındığında son üç yılda televizyon izleyicilerinin şikâyetlerinde yarıdan fazla azalma olduğu görüldü.

-HABER BÜLTENLERİ TARAFLI BULUNDU-

Haber bültenleri, 2009 yılının ilk üç aylık döneminde, geçen yıla nazaran daha az şikâyete konu edilmekle beraber taraflı yayıncılık yapıldığına ilişkin şikâyetler yoğunluk gösterdi.

RTÜK tarafından gerçekleştirilen "Televizyon Haberleri İzleme Eğilimleri" konulu araştırmada, vatandaşların yüzde 70’e yakınının her gün, düzenli olarak 1-2 saat haber izlediği; özellikle akşam (ana haber) bültenlerinin dünya ve ülke gündemini takip etmek için önemli bir unsur oluşturduğu ortaya çıkardı. Araştırmanın sonuçlarında, deneklerin yüzde 77’sinin, "televizyonların yalan, yanlış ve eksik haber" verdiği şeklinde bir kanaate sahip oldukları görüldü. Anılan araştırma ile paralel olarak, RTÜK’e ulaşan bildirimlerin değerlendirilmesinde yer alan "Taraflı Yayıncılık" kriteri konusunda kaydedilen şikâyetlerin yüzde 38’i, haber bültenlerine ilişkin oldu. Haberlerin sunuluş biçiminin toplumsal açıdan sorun yaratabileceğine ilişkin olarak dile getirilen "Toplumsal Psikoloji" kriterindeki şikâyet oranı yüzde 13 iken, haber bültenleri ile ilgili olarak alınan şikâyetlerde yer alan "sunucu ya da katılımcıya yönelik şikayet", yüzde 6 olarak kaydedildi.

-İZLEYİCİLER ÇOCUKLARINI DİZİLERİN OLUMSUZ ETKİSİNDEN KORUMAK İSTİYOR-

"Çocukların ve Gençlerin Korunması" konusunda yapılan değerlendirmenin yüzde 33’ünün dramatik dizilerde yoğunlaşması, bu konudaki hassasiyetin, en yoğun olarak diziler hakkında yaşandığını ortaya koydu. Dramatik dizilere ilişkin yoğun şikayet konularından birini de yüzde 21’lik oranla "Millî ve Manevî Değerlere Aykırılık" başlıklı kriter oluşturdu. "Program Kaldırılsın" şeklinde gelen şikâyetlerin yüzde 18’inin de bu program türünde kaydedilmiş olması, dramatik diziler için negatif bir unsur oluşturdu.

-YEMEK PROGRAMLARINA "TÜRK AİLE YAPISI"NA AYKIRI ELEŞTİRİSİ-

Geçen yıl bu program türüne ilişkin bildirimler daha çok ses yarışması veya kişisel becerileri sergileyen programlara dönük olarak kaydedilirken, 2008 yılı Aralık ayından bu yana "yemek yapma/ sunma" tarzındaki yarışmalar hakkında bildirimler alındı. "Türk Aile Yapısına ve Ahlaka Aykırılık" kriterine ilişkin olarak alınan toplam bildirimin yüzde 40’ı bu program türüne yöneldi ve bildirimlerin yüzde 56’sı tek bir programla ilgili oldu. "Millî ve Manevî Değerlerimize Aykırılık" başlığı altında incelenen kategoride yer alan şikâyetlerin yüzde 26’sının direnç yarışmaları konusunda kaydedilmiş olması ise, bu program türünün de, izleyici tarafından benimsenerek izlenmediğini ortaya koydu.

-KUŞAK PROGRAMLARINDA TEPKİ SUNUCULARA YÖNELDİ-

"Argo / Küfür / Kötü Söz" kriteri ile incelenen şikâyetlerin yüzde 52’si talk show ve kuşak programları için kaydedilirken, bu programlarda en çok tepkiyi çeken ve şikayet alan programın sunucuları ve katılımcıları oldu. Öte yandan reklam kuşakları da yine en çok şikâyete konu olan program türlerinden olmayı sürdürürken kuşak programlarına ilişkin olarak gelen bildirim adedi yüzde 7 olarak gerçekleşti.
Özetle, 2008 yılında olduğu gibi bu yıl da en çok şikâyet alan programların başında dramatik diziler ve direnç yarışmaları geldi. Bu yıl dizilerde şikâyet oranı en üst sevide olmasına rağmen şikâyet adedinde yarıdan fazla azalma oldu. Buna karşın direnç yarışmalarına yönelik şikâyetler yüzde 4 oranında arttı.

Vatandaşların, 2009 yılının ilk üç ayında yayınlanan programlar hakkındaki en yoğun şikâyeti, yüzde 12’lİk değerle "Program Kaldırılsın" kriterinde gerçekleşti. "Kişiye Yönelik Şikâyet (Sunucu ya da Katılımcı)", "Toplumsal Şiddet", "Toplumu Yanıltma" ve "Çocukların ve Gençlerin Korunması" kriterlerinde, eşit oranlarda yüzde 10’luk şikâyet alındı. "Çocukların ve Gençlerin Korunması" hakkında gelen şikâyetlerin yüzde 33’ü dramatik dizilere ilişkin oldu. "Türk Aile Yapısına ve Ahlaka Aykırılık" konusunda kaydedilen yüzde 8’lik şikâyetin yüzde 40’ı direnç yarışmaları hakkında gelen bildirimlerden oluşurken, "Millî ve Manevî Değerlere Aykırılık" başlığı altında incelenen kritere ilişkin şikâyetler yüzde 26 oranında direnç yarışmaları, yüzde 21 oranında ise dramatik diziler hakkında gerçekleşti.