VÜCUT MANTARLARI NEMLİ ORTAMDA GELİŞİYOR

Cilt mantarının ‘tinea korporis’ ve ‘tinea versicolor’ denilen tipleri bulunur. Bunlar, genellikle derinin üst tabakasını tutan gövde, bacaklar, kollar ve kasık bölgesinde oluşur. Vücutta gelişen bu lezyonlar genellikle yuvarlak, halka şeklinde dışarı doğru yayılan ve ortasında iyileşmeyle seyreden plaklar şeklinde kendini gösterir.

Tinea versicolor: Genellikle boyun ve sırt gibi bölgelerde yerleşim gösteren, bazen de gövdenin ön yüzünü tutan beyaz ya da sütlü kahverengi görünüme sahip, küçük ve yuvarlak lekelenmelerdir. ‘Kişisel’ bir mantar türü olup, çevreden bulaşmaz ve tedavilere rağmen her sene tekrarlayabilir. Özellikle çok spor yapan ve terleyen kişilerde daha sık görülür.

Tinea korporis: Bulaşıcı özellik gösterir. İnsandan insana, hayvandan insana, topraktan insana bulaşabilir. Mesela güreşçilerde sık ortaya çıkar. Anüler tipte halka şeklinde lezyonlar vardır ve bu lezyonlar ortadan çevreye doğru yayılma gösterir. Lezyonların dış kenarları daha çok yara şeklinde görüldüğü gibi ortaları iyileşme eğilimindedir. Lezyonun görüntüsünde su toplanması, pullanma ve kızarıklık vardır.

Tinea korporis’in diğer alt tiplerinin belirtileriyse kabuklu (herpetiform) tip vücut mantarı, plak tipi vücut mantarı ve kerion tipi vücut mantarıdır. Kerion tipi vücut mantarı, genelde sığırlarla uğraşan kasaplarda ortaya çıkabilir. Bacaklarını tıraş eden kadınlarda gelişen ve mayokigranülom denilen vücut mantarı tipiyse alt bacak kısımlarındadır.

Egzamayla karışabilir

Cilt mantarları gövdede ya da bacaklarda, kollarda kırmızı kabarıklıklar şeklinde ortaya çıkabilir. Bazen bu lezyonlar egzamayla karışabilir, bu nedenle deri hastalıkları uzmanı tarafından değerlendirmesi tanı açısından önemlidir.

Belirtileri, türüne ve ortaya çıktığı bölgeye göre değişkenlik gösterir. Ancak aşağıdaki gibi genel bir belirti çerçevesi çizilebilir:

Cildin kenarları belli bir alan içindeki renginin değişmesi (pembe, beyaz, kırmızı veya kahverengi tonları)

Kaşıntı ve yanma

Etkilenen bölgedeki saç veya kılların dökülmesi

Cilt döküntüleri

Küçük kabarcıklar

Şişkinlik

Kabuklanma

Peki neden oluşuyor?

1 Sıcaklık ve nem: Mantarlar karanlık, sıcak ve nemli ortamları sever. Bu nedenle cilt mantarı kasık, ayak, koltuk altında daha fazla görülür. Ayakkabıyı uzun süre çıkarmamak ve cildin sürekli terli olması mantar nedenleri arasındadır. Cilt mantarı olan bir hastayla ten temasında bulunmak; iç çamaşırı, havlu gibi şahsi eşyaları ortak kullanmak, soyunma odası ve duş alanları gibi yerlerde çıplak ayakla dolaşmak mantar sebebidir.

2 nAntibiyotik kullanımı: Antibiyotikler ve antibakteriyel kremler, yararlı bakterilerin de ölmesine yol açar. Bu yararlı bakterilerin bir kısmı mantarların çoğalmasını önlediği için, aşırı antibiyotik kullanımı cilt mantarına neden olabilir.

3 Aşırı kilo: Fazla kilolularda cilt katları daha fazladır. Mantarlar bu bölgelerdeki karanlığı, havasızlığı, ısı ve nemi kullanarak hızla çoğalabilir.

4 Diyabet: Bazı mantar türleri şekeri besin olarak kullanıp çoğalabilir. Şeker hastalarının idrarlarındaysa bir miktar şeker bulunur. Bu durum ciltte mantar riskinin artmasına yol açar.

5 Bağışıklık sisteminin zayıflaması: Bağışıklık sistemi diğer zararlı canlılarla olduğu gibi mantarlarla da mücadele eder. Zayıflaması ya da baskılanması durumunda cilt mantarı ortaya çıkabilir. İlaç veya kimyasal kullanımı, kemoterapi ilaçları, bazı alerji ve otoimmün hastalık ilaçları, vitamin yetmezlikleri, hamilelik bağışıklığı zayıflatabilir.

6 Su: Deri suya sürekli temas ederse, koruyucu tabakası incelebilir ve cilt mantarına karşı savunmasız kalabilir.

Kasık mantarının en önemli sebebi, vücudun nemli ve ıslak kalmasıdır. Bu duruma sporcularda, çok hareket edip terleyen kişilerde, tiroid ve şeker hastalığı olanlarda daha sık rastlanır. Genellikle önce derinin kat yerlerinde başlar ve çevreye doğru yayılır. Kasık katlarından başlayan döküntü, bacaklardan göbeğe doğru, makat ve genital bölgeye halka şeklinde yayılmaya devam eder.

Çok kaşıntılı olduğu için, hastanın günlük yaşantısını olumsuz etkiler. Kaşıntı, vücudun terli, nemli olduğu zamanlarda ve geceleri vücut ısısındaki artış nedeniyle dayanılmaz hale gelebilir. Deride dökülme, soyulma ve çatlama meydana gelir. Kaşıntının etkisiyle ikincil enfeksiyonlar gelişebileceğinden bölgede sulanma, çıbanlanma ve sivilcelenme ortaya çıkabilir.

Mantarın çabuk iyileşmesi ve tedavinin faydalı olması için, kişinin bazı hijyen kurallarına dikkat etmesi gerekir. Vücut serin ve kuru tutulmalı, terleme halinde duş alınmalı ve iyi kurulanmak gerekir. Pudralardan da faydalanabilirsiniz.

Tedavi seçenekleri

Tinea korporis, genellikle çok fazla problem yaratmaz ve tedaviye cevap verir. Çok fazla tekrarlamayan bir vücut mantarıdır. Antimantar kremler, losyonlar ve ağız yoluyla alınan ilaçlarla tedavi edilir. İlaç tedavisi genellikle üç hafta sürer. Şikayetler geçince ilacı bırakmak doğru değildir. Erken bırakılan tedavilerde şikayetler tekrarlar. Tinea versicolor ise ağız yoluyla alınan tabletlerle tedavi edilir çünkü tekrarlar. Şampuanlar, kremler ve losyonlar da önerilebilir.

Tedavi bittikten sonra da bu şampuanların haftada bir kez yaraların üzerine uygulanması ve beş dakika beklettikten sonra yıkanması tavsiye edilir.