TİTREME (TREMOR)

Titreme, vücudun bir veya daha fazla kısmının ileri-geri hareketlerini (salınımları) içeren kasıtsız ve ritmik bir kas hareketidir. İstemsiz hareketlerin en yaygın olanıdır ve el, kol, kafa, yüz, ses, gövdeyle bacakları etkileyebilir. Çoğu titreme ellerde oluşur. Bazı kişilerde, titreme nörolojik bir bozukluğun belirtisidir veya bazı ilaçların yan etkisi olarak ortaya çıkar. Bununla birlikte, en yaygın tremor formu, büyük ölçüde sağlıklı insanlarda görülür. Titreme yaşamı tehdit etmese de, bazı insanlar için utanç verici olabilir ve günlük görevleri yerine getirmeyi zorlaştırabilir. Bu durumlarda olan kişilerde yakınmaların şiddeti özellikle stres, uykusuzluk ve aşırı kafein tüketimiyle artabilmektedir.

Nedenleri
Titremeyi oluşturabilen nörolojik bozukluklar veya durumlar arasında multipl skleroz, inme, travmatik beyin hasarı ve beyni tahrip eden nörodejeneratif hastalıklar bulunur. Diğer nedenler arasında, bazı ilaçların (amfetaminler, kortikosteroidler ve belirli psikiyatrik bozukluklar için kullanılan ilaçlar gibi) kullanımı, aşırı alkol, cıva zehirlenmesi, tiroid bezinin aşırı çalışması veya karaciğer yetmezliği bulunmaktadır. Bazı titreme türleri kalıtsaldır, bazılarının ise bilinen bir nedeni yoktur.

Özellikleri
Özellikle el, kol, kafa, bacak veya gövdede ritmik sallanma görülebilir. Titrek ses; yazı yazma, çizme veya çatal tutma gibi el becerilerinde bozulma görülebilir. Bu belirtiler stres, aşırı yorgunluk, belirli pozisyonda duruş ve hareketler sırasında tetiklenebilir veya artabilir.
Titreme her yaşta ortaya çıkabilir, ancak en çok orta yaşlı ve daha yaşlı kişilerde görülür. Ara sıra geçici olabilir veya aralıklı ortaya çıkabilir. Titreme erkek ve kadınları eşit olarak etkiler. Bunu anlamak ve tanımlamak için yararlı bir yol, bunları aşağıdaki türlere göre tanımlamaktır.
İstirahat halindeyken titreme: Kasın rahat olduğu zaman, örneğin, eller kucakta yatarken, ayakta dururken veya yürürken oluşur. Kişi dinlendiğinde bile titreme görülebilir. Çoğu zaman, sadece el veya parmakları etkiler. Bu tip genellikle, parkinson hastalığı olan kişilerde görülür.
İş yaparken oluşan titreme: Çok sık görülen bir başka titreme durumu ise ellerin havaya kaldırılıp, havada tutulması sırasında olduğu gibi vücudun bir iş yapması sırasında ortaya çıkan, ancak istirahat sırasında olmayan titremedir. Bu grubun yarıya yakını, ailesel özellik taşımakta, kalıtsal yolla çocuklara da iletilebilmektedir. Bu vakalar ‘Esansiyel Tremor’ başlığı altında incelenir. Bu tip titreme şikayetleri, daha genç yaştaki hastalarda görülmektedir.
Aktif hareket halinde oluşan titreme: Bu iki gruptaki titreme olgularının yanı sıra, bir de aktif hareket eylemi sırasında ortaya çıkan yakınmalar mevcuttur. Bu tipteki titreme hareketlerine genellikle felç geçirme veya şiddetli kafa travmaları sonrasında veya multipl skleroz gibi sinir sistemini yaygın olarak tutan hastalıklar sonrasında rastlanır.

Nasıl teşhis edilir?
Fizik muayenede doktor titremenin öncelikle eylem sırasında ya da dinlenme sırasında meydana gelip gelmediğini belirleyebilir. Doktor ayrıca tremor simetrisi, herhangi bir duyusal kayıp, halsizlik, kas atrofisi veya azalan refleksleri kontrol edecektir. Kan veya idrar testleri tiroid fonksiyon bozukluğunu, diğer metabolik nedenleri ve titremeye sebep olabilecek bazı kimyasalların anormal düzeylerini tespit edebilir. Bu testler ayrıca, ilaç etkileşimi, kronik alkolizm veya hastalık gibi katkıda bulunan nedenleri tanımlamaya da yardımcı olabilir. Bilgisayarlı tomografi veya MR görüntüleme titremenin yapısal bir defektin mi yoksa beynin dejenerasyonunun sonucu mu olduğunu belirlemeye de yardımcıdır.
Bu hastaların nöroloji uzmanı hekimler tarafından değerlendirilmesi gerekir. Doktor sinir fonksiyonlarını, motor ve duyusal becerileri değerlendirmek için nörolojik muayene yapacaktır. Ayrıca kas veya sinir problemlerini teşhis etmek için bir elektromiyogram isteyebilir. Bu test istemsiz kas aktivitesini ve sinir uyarımına kas yanıtını ölçer.

Tedavisi
Çoğu titreme için tedavi yoktur. Uygun tedavi, nedenin doğru teşhisine bağlıdır. Bazı titremeler altta yatan durumun tedavisine yanıt verir. Örneğin, bazı psikojenik titreme vakalarında hastanın altta yatan psikolojik problemini tedavi etmek titremenin ortadan kalkmasına sebep olabilir.
İlaç tedavisi, parkinson gibi hareket bozuklukları oluşturan hastalıkları ve meydana gelen titreme sorununu ortadan kaldırmak için en çok başvurulan yöntemdir. Hastalık durumuna göre genellikle bu yöntem etkili olmaktadır. Sürekli devam eden titremeler için alınan ilaçların da sürekli kullanılması gerekir. Fakat böyle durumlarda faydalı olan ilaçlar, doz artımıyla yan etki göstererek ya da bağışıklık kazanıldığı için artık etki etmeyerek zararlı hale gelebilir. Uygun durumlarda doktor kontrolünde olan bu hastalara, cerrahi işlemler de önerilmektedir.
Cerrahi müdahale, ilaçla tedavinin yetersiz olduğu durumlarda uygulanan bir tedavi şeklidir.