PROLAKTİN HORMONU YÜKSEKLİĞİ

Hormonlar, vücudumuzun temel işlevlerini yerine getirmesini sağlayan önemli unsurlardır. Fazla ya da az salgılanması, ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bunlardan biri olan prolaktin, beynimizin arkasında yer alan hipofiz bezi tarafından salgılanır. Süt veya stres hormonu olarak da bilinir. Vücuttaki temel görevi, kadınlarda doğumdan sonra süt üretimini sağlamaktır. Erkeklerdeki işleviyse tam bilinmemektedir. Hamileliğin ikinci ayından itibaren vücuttaki prolaktin oranı artar. Bu sayede, bebek doğduktan sonra beslenmesi için anne sütü hazır hale gelir. Ayrıca doğumdan sonra belli bir süre âdet görülmemesini ve böylelikle emzirme döneminde hamile kalma riskini düşürür.

Kanda prolaktin hormonu yüksekliğine, tıp dilinde hiperprolaktinemi denir. Bu hormonun fazla salgılanması, kadınlarda âdet düzensizliği, bebek olmadığı halde memelerden süt gelmesi ve gebe kalamama gibi sorunlara neden olabilir.

Erkeklerdeyse, cinsel gücün azalması, iktidarsızlık ya da memelerde büyümeye yol açabilir.

Çeşitli sebepleri var

1 -Stres: Prolaktin seviyesinin az miktarda artmasında yoğun egzersiz ya da stres rol oynayabilir.

2 -Altta yatan hastalıklar: Prolaktin seviyesi dikkat çekici şekilde artmışsa, derin bir araştırma yapılması gerekir. Hormon seviyesini yükseltebilecek durumlar araştırılır:

- Polikistik Over Sendromu

- Kronik böbrek yetmezliği

- Siroz

- Hipotiriodi

3 - Kullanılan ilaçlar: Depresyona bağlı kullanılan antidepresan gibi bazı psikiyatrik ilaçlar ve hipertansiyon hastalarına verilen bazı hapların yan etkisi, prolaktin seviyesini yükseltir.

4 - Tümörler: Prolaktinoma adı verilen tümör, hipofiz bezinin sağlık çalışmasını engelleyerek, gereğinden fazla prolaktin salgılamasına neden olur. Çapı 1 cm.’den büyük tümörlere ‘makroadenom’, 1 cm.’den küçük tümörlere de ‘mikroadenom’ denir. Bunlar, çoğunlukla iyi huyludur.

Tedavi seçenekleri

Prolaktin seviyesinin yüksekliği, ciddi bir durumdur ve doktor kontrolünde tedavi edilmelidir. Tedaviyi ikiye ayırmak gerekir. Hipofiz bezindeki tümörlerden kaynaklanan seviye artışının tedavisiyle diğer nedenlere bağlı seviye artışının tedavisi... Tetkiklerle, teşhisi net olarak konmalıdır.

1-Hipofiz bezindeki tümörlerin tedavisi

Hipofiz bezindeki tümörler, genelde iyi huyludur ve kansere dönüşmez. Hemen her insanda gelişen bu tümörler, MR veya BT yöntemleriyle teşhis edilir. İlk seçenek, ilaç kullanımıdır.

Bu sayede tümörlerde yüzde 50’ye kadar küçülme gözlenir. Ancak yan etkileri fazladır. Bayılma, kusma, baş ağrısı ve halüsinasyon görme, hastaları ilaçları bırakmaya zorlayabilir.

Tümörler ciddi tehlike oluşturuyorsa, cerrahiye başvurulur. Operasyonla, bu yapılar hipofiz bezinden alınır ve hasta yaklaşık altı ay içinde tüm şikayetlerinden kurtulur. Eğer küçük tümörler bulunduysa ve bunların zararı yoksa, altı ayda bir yapılan kontroller ve tetkiklerle sadece izlenir. Radyoterapi de bilinen bir yöntemdir ancak hipofiz bezi yetersizliğine yol açması ve başarısının düşük olması nedeniyle pek tercih edilmez.

2-Diğer nedenlere bağlı prolaktin yüksekliği tedavisi

Burada prolaktin miktarının neden yükseldiğinin tespiti büyük önem taşır. Tiroid bezinden kaynaklı bir durumsa, tedavi ona biçimlenir. Memelerden süt gelmesi, tek başına bir belirtiyse herhangi bir müdahale yapılmaz.

Yüksek prolaktinin nedeni tespit edildikten sonra, genel olarak ilaç tedavisi uygulanır. Kısa sürede şikayetler düzelir. Kullanılan ilaçlara bağlı bir prolaktin yüksekliği ise, ilaçlar kesilir ve farklı tedaviler uygulanır.

Bu belirtilere dikkat!

Emzirme dönemi dışında vücudun süt üretmesi, önemli bir belirtidir. Memelerden nedensiz süt gelmesi, tıp dilinde ‘galaktore’ olarak bilinir. Kadınlarda âdet düzensizliği, az âdet görme ya da hiç görememe, prolaktin yüksekliği belirtisidir. Kadın üreme organının fonksiyonlarında önemli etkisi bulunan prolaktin, vücutta yüksek seviyeye ulaştığında, yumurtlama ve âdet döngüsü bozulabilir. Prolaktin yüksekliğine bağlı yumurtlamanın olmaması, gebe kalmayı engeller. Tedavi edilmediği durumlardaysa kısırlık ortaya çıkar. Erkeklerde nadir de olsa memelerden süt gelebilir.