Menopoz

Menopoz kelimesi İngilizce; ‘ay (moon)’ve ‘sonlanma (pause)’ kelimelerinden oluşturulmuştur. Tam olarak kelime karşılığı adetten kesilme olup, ’menopoz yaşı’ kadının en son fizyolojik adet kanamasının olduğu zamanı ifade eder.

Kadınlarda menopoza bağlı adetten kesilme, yumurtalıkların işlevlerinin sona erdiğini ve artık buralardan kadınlık hormonlarının salgılanamadığını işaret eder.

Menopoz, genel bilinenin aksine rahimin değil yumurtalıkların işlevinin sona ermesidir. Yumurtalıklarda yeni yumurta oluşumu gerçekleşememekte ve hormon üretimi yapılamamaktadır. Yeterince östrojen ve progesteron hormonları üretiminin olmamasına bağlı olarak adetten kesilme gerçekleşmektedir.

Ortalama yaşı nedir?

Menopoz yaşı ortalama olarak 50 olarak kabul edilse de bu; 45 ile 52 yaş arası normal kabul edilir.

Menopoza girme yaşını belirleyen pek çok neden olmasına rağmen en önemli nedenler genetik özelliklerdir. Ayrıca aşırı sigara tüketimi de erken menopoza sebep olabilmektedir.

40 yaşından sonra genel olarak kadınlarda adet düzensizliği problemleri başlar. Hatta bu dönemde adetler devam etse de sıcak basması ve terleme yakınmaları da olabilir.

Bu dönemde adetler sıklıkla düzensizleşmiştir. Özellikle adet gecikmeleri, bazen da tam tersi olarak fazla miktarda adet görmeler ortaya çıkabilmektedir. Buradaki temel neden yumurtalıklardan salgılanan östrojen hormonunun zaman içinde azalmasıdır.

Sıcak basmaları ve adet gecikmeleri şikayetleri de östrojen hormonunun vücudun ihtiyacına göre daha az olduğunu göstermektedir. Dolayısı ile menopozdan sonra karşımıza çıkan ’osteoporoz (kemik erimesi)’ gibi durumlar aslında menopoz öncesi dönemde başlamaktadır.

Şayet kadın 12 aydır adet görmüyorsa ve bu duruma sebep olacak farklı bir faktör mevcut değilse menopozdan bahsedilebilir. Menopoz teşhisi koyabilmek için kadının 12 ay boyunca adet olmaması gerekir.

Premenepoz üzerine…

Adetlerin tam kesilmediği ancak menopoz belirtilerinin yaşandığı döneme premenopoz denilmektedir. Premenopoz sürecinde, yumurtalıkların hormon salgılama oranlarında azalma meydana gelir. Bundan dolayı da menopoz belirtileri yaşanır. Bunun dışında adetlerde düzensizlik meydana gelir. Kadının menopoza girip girmediği ise; kandan bakılan FSH hormonu ile anlaşılır.

Gece terlemesi, ateş basması, çarpıntı, yüzde kızarıklıklar olabilir. Yalnız bu belirtiler bütün hastalarda olmayabilir. Zaten menopoz dönemi ilerledikçe 3-5 yıl sonra, bu belirtiler azalmaya başlamaktadır. Ayrıca menopozda psikolojik rahatsızlıklar da ön plana çıkmaktadır. Gerginlik, sinirli olma, depresyon gibi bulgular olabilir. Uyku kalitesi azalmıştır. Uyku kalitesi azalması derken kastedilen, uykuya dalma süresinin uzaması ve uykunun REM fazının kısalmasıdır. Bunların dışında baş ve eklem ağrısı, cinsel isteksizlik, kas ağrıları görülebilir. Bütün bu saydıklarımız menopozun klasik belirtileridir.

Menopozda görülen bir diğer belirtiler lokal olarak görülür. Cinsel ilişki sırasında ağrı duyma bunlardan biridir. Çünkü bu dönemde vajinanın kayganlığını sağlayan sıvı miktarı azalır ve vajina kuru bir hal alır. Bu yüzden ilişki sırasında ağrı, yanma, tahriş ve hafif kanama görülebilir. Östrojen tedavisiyle düzelebilir.

50 yaşların altında, kalp-damar hastalıkları erkeklerde kadınlara göre daha sık görülürken, menopoz sonrası yıllarda (50 yaş sonrasında) her iki cinsiyette de aynı oranda görülüyor. Bunun nedeni ise kadındaki östrojenin bazı koruyucu etkilere sahip olması.

Menopoz döneminde kadınlarda cilt yaşlanmasının hızlandığı gözleniyor. Yaşa bağlı olarak artan kuruma ve kırışmanın bu dönemle artıyor. Çünkü östrojen eksikliği, bağ dokusu ve ciltte meydana gelen olumsuz değişikliklerin hızlanmasına yol açıyor.

Tedavisi

Menopoz dönemi kadınlarda yaşanan doğal bir süreç olduğu için , dönemde yaşanabilecek olumsuzluklara karşı uygulanacak tedaviler konusunda mutlak bir birliktelik yoktur. Burada tedaviyi belirleyen temel faktör kadının menopoza girdiği yaş, aile hikayesi , genetik yapısı , ruh hali, genel sağlık durumu ,kemik ve kalp hastalıkları yönünden riski , kansere yatkınlık yönünden hikayesi ve kadının bu döneme bakış açısıdır.

Bu dönemde kullanılacak hormonal tedavi yönünden çok farklı görüşler olabilmektedir. Burada yapılması gereken bir kadın hastalıkları uzmanı, hastayı iyi tanıyan bir aile hekimi veya iç hastalıkları uzmanıyla birlikte psikolojik tablonun da ön planda olduğu durumlarda bir psikiyatri uzmanını da katarak multi disipliner bir tedavi uygulamaktır.

Amaç kadının hayatında doğal bir dönem olan menopozu en rahat ve en az hasarla atlatmasını sağlamak ve yaşamına sağlıklı, mutlu bir yaşam sürmesine yardımcı olmaktır.

30 Ağustos Zafer Bayramımız, kutlu, mutlu, sağlıklı olsun. Nice bayramlara!