KABURGA KIRIKLARI

Kalp, karaciğer, akciğerler ve dalak gibi hayati organlarla vücuda kan taşıyan ana damarlar, göğüs kafesinin içinde yer alır.

Bu organlar, göğüs kafesinin her iki tarafında 12’şer tane kaburga, ortada sternum (iman tahtası kemiği), kas ve dokuların birleşmesiyle oluşan sağlam bir yapı tarafından korunur. Kaburga kemikleri sert ama esnektir.

Göğüs bölgesini etkileyecek şekilde gelişen sıkışma, düşme, çarpma, darp gibi durumlarda hareket ederken ve nefes alıp verirken ağrı, dokununca hassasiyet ve çıtırdama sesi akla kaburga kırığını getirir. En sık nedenleri arasında düşme, rakiple temas içeren sporlar yaparken darp alma, trafik kazası ve şiddetli göğüs travmaları yer alır. Özellikle kemiklerin daha kırılgan olduğu yaşlılarda basit çarpmalar, hatta zorlayıcı öksürük ve hapşırmalar bile kırıklara yol açabilir.

Birçok kaburga yaralanmasında sadece çatlaklar meydana gelir. Ağrılı olmasına rağmen kaburga çatlakları, kırıklar kadar tehlikeli değildir. Çünkü kemik kırıkları, akciğer ve kan damarlarına zarar verebilir. Ciddi olmayan kırıklar genelde 1-2 ay içinde iyileşir.

Kırık olduğu aşağıdaki belirtilerden anlaşılabilir:

- Derin nefes alındığında göğüs bölgesinde ağrı oluşması

- Yaralı alan üzerine bastığınızda ya da vücudunuzu sağa sola çevirdiğinizde ağrının çoğalması

Kaburga kırıklarına doğrudan etki eden faktörler olabildiği gibi tekrarlayıcı travmalar da gelişebilir.

Doğrudan etkili faktörler

- Motorlu araç kazaları

- Düşmeler

- Temas sporları

Tekrarlayan travmalar

- Golf ya da kürek çekme sporları

- Şiddetli ve uzun süreli öksürükler

Kimler risk altında?

Osteoporoz hastaları: Osteoporoz, kemiklerin normal yoğunluğunu kaybettiği bir hastalık durumudur. Zayıflamış kemikler, darbelere karşı daha savunmasız ve kırılmaya daha meyillidir.

Sporcular: Futbol, basketbol ve buz hokeyi gibi sporlar, göğüs bölgesine darbe alma ve dolayısıyla kaburga kırıklarına neden olma riskini artırır.

Kaburgalarında kanserli lezyon bulunanlar: Kanserli lezyonlar, kemikleri zayıflatarak kırılmalara daha duyarlı hale getirir.

Kaburga kemiklerindeki çatlaklar, çok fazla komplikasyon oluşturmaz ama tam kırılmalar kan damarları ve iç organlara zarar verebilir. Risk, kırılan kaburga sayısıyla orantılı olarak artar. Komplikasyonlar hangi kemiklerin kırıldığına bağlı olarak değişir.

Aortta yırtık veya delinme: Göğüs kafesinin üst kısmındaki ilk üç kaburga kemiğinden bir veya birkaçının kırılması sonucu aort ya da diğer ana damarlarda yırtılmayla kopma yaşanabilir.

Akciğerde delinme: Kırılan kemiklerin sivri ucu akciğere batarak delinmesine ve sönmesine neden olabilir.

Karaciğer veya böbreklerde yırtılma: Alttaki iki sıra kaburga kemiğinde kırılmalar nadir görülür çünkü bunlar daha esnektir. Ancak kırılmalar olursa; dalak, karaciğer ya da böbreklere ciddi zararlar verebilir.

Teşhis yöntemleri

Röntgen: Az miktarda radyasyon kullanılan bir görüntüleme testidir. Tam kırılma olan vakalarda teşhis koymada kolaylık sağlar fakat taze kaburga kırıkları ve çatlama vakalarında yetersiz kalır. Akciğerlerde sönme olup olmadığının görülmesi için de röntgen çektirilmesi yeterlidir.

Bilgisayarlı tomografi (BT): Tomografi testi genellikle röntgenle görülemeyen kırıkların ortaya çıkarılmasında başarılıdır. Ayrıca yumuşak doku ve kan damarı yaralanmalarını da görmek mümkündür.

Manyetik rezonans görüntüleme (MR): MR taramalarıyla kaburga çevresindeki yumuşak doku ve organlarda herhangi bir hasar olup olmadığına bakılır. Ayrıca, daha ince kaburga kırıklarının saptanmasında etkilidir.

Kemik taraması: Uzun öksürük nöbetleri gibi tekrarlayıcı travmalar ve stres kırıklarını görüntülemek için kemik taraması yapılması gerekir. Tarama sırasında, az miktarda radyoaktif özel bir madde kan dolaşımına enjekte edilir. Özellikle kemiklerin iyileşmeye başladığı yerlerde toplanarak, tarayıcı tarafından tespit edilmesini sağlar.

Bu önlemleri alabilirsiniz

- Spor yaralanmalarına karşı kendinizi koruyun.

- Evde düşme riskini azaltmak için gerekli düzenlemeleri yapın. Ayağa takılabilecek paspas ve halıları kaldırın. Banyo yaparken kaymayı engelleyecek destekler kullanın. Paspasların kauçuklu olmasına özen gösterin.

- Kemik erimesi (osteoporoz) riskini azaltın. Kemiklerin güçlenmesi ve kırılmalara karşı dayanıklı hale gelmesi için yeterli miktarda kalsiyum ve D vitamini tüketin. Düzenli yapılan egzersizler de kemiklerin güçlenmesinde ileriye dönük faydalar sağlar.

İlaç kullanmak gerekiyor

Çoğu kaburga kırığı altı hafta içinde kendiliğinden iyileşir. Derinden nefes alıp verirken çok fazla ağrı oluşması, zatürre gelişmesine neden olabilir. Nefes alışverişinin olumsuz etkilenmemesi için iyileşme sürecinde ağrı kesici kullanılması gerekir.

Reçetesiz ağrı kesiciler: Asetaminofen ve steroid olmayan anti-inflamatuar ilaçlar tam iyileşme olana kadar rahatsızlıkları gidermede yardımcıdır.

Diğer ağrı kesici ilaçlar: Asetaminofen ve steroid olmayan ilaçlar etkili değilse, doktorunuz daha güçlü ağrı kesici ilaçlar reçete edebilir.

Sinir blokları: Kaburga kırıkları nedeniyle oluşan ağrılar şiddetliyse ve geçmiyorsa, kaburga çevresindeki sinirlere uzun süreli anestezi enjeksiyonu yapılması önerilebilir.