işik, genelde sıcak havalarda, koltuk altı, apış yeri, bacak arası gibi tenin birbirine sürtünen yerlerinde, terin yakmasıyla oluşan kızarıklıktır. Daha çok bebeklerde ortaya çıksa da, yetişkinlerde de görülür.
Yaz aylarında gelişmesi, akla aşırı terlemeyi getirse de, yetişkin pişiklerinin pek çok sebebi olabilir. Tedaviye bu sebeplerin ortadan kaldırılmasıyla başlanmalıdır:
- Makat bölgesinin aşırı temizliği
- Makat bölgesinin ıslak kalması
- Kimyasal içeren mendil kullanımı
- Turşu, patlıcan, domates, acı ve baharat gibi gıdalar bölgesel hassasiyete yol açabilir.
- Dış basur
- Dar kıyafet
- Sentetik iç çamaşırlar
- Kadın bağı
- Aşırı kilo
- Yetersiz temizlik (Dışkı içindeki safra asitleri cildi yakarak tahriş edebilir)
- Kalitesiz tuvalet kağıdı kullanımı
Kilo risk nedeni
Aşırı kilolularda büklüm yerleri daha fazladır ve terleme daha çok olur. Ayrıca yaşlılarda yerçekiminin etkisiyle cilt aşağı doğru sarktığından birçok yerde pişik görülebilir.
Sadece koltuk altı ve kasıklarda değil, kat yapan kollarda, bacaklarda ve vücudun diğer yerlerinde, özellikle gıdıda pişik şikayetleri olabilir.
Büyüklerde pişikten korunma yollarının başında, vücudu kuru tutmak gelir. Büklüm yerlerinin çamaşırlarla ayrılması, iç çamaşırları, çorap ve kıyafetlerinin sentetik maddelerden olmaması gerekir. Büklüm yerlerinin kuru tutulması için doğal pudralardan faydalanılabilir. Bu pudralar saf, doğal pudralar olabileceği gibi, içine medikal asitler katılmış pudralar da tercih edilebilir.
Pişik önleyici kremler
Pişik oluştuktan sonra kullanılacak kremler, tedavi edici ve mantarı önleyici olmalı. Bunlar genellikle günde bir kez sürülür. Akşamları pişik tedavi edici kremleri sürmek, az miktarda cilde uygulamak gerekir. Tedavide sadece kremler değil, pudra da kullanılabilir.
Yetişkinlerde kaç günde iyileşiyor?
Pişiğin geçme süresini belirlemek mümkün değil. Her hastalıkta olduğu gibi bu süre kişiden kişiye göre değişir. Bebeklerde veya yetişkinlerde terlemeye bağlı basit vakalar birkaç günlük tedaviyle giderilebilir. Ancak ilerlemiş ve mantar hastalığına dönüşmüş durumlarda iyileşme süresi 10 - 15 günü, hatta ayları bulabilir.
Bebeklerde isilik
Bebekler, yetişkinlere göre isiliğe daha yatkındır çünkü ter bezleri tam olarak gelişmemiştir. Ayrıca ter bezleri yetişkinlere göre çok daha çabuk tıkanır. Sıcak hava, kalın giysiler, bebeği tutarken vücudunuza fazla bastırmak, sıkı ve nemli bezler riski artırır. Bebeklerde isilik çok ciddi bir duruma işaret etmez ancak onun sıcakladığı anlamına gelir. Bebeği serinletmek gerekir, aksi takdirde ateşi yükselebilir ve vücudu susuz kalabilir.
KÜÇÜK PEMBE KABARTILAR
Ciltteki ter bezlerinin tıkanması sonucu dışarı salgılanamayan ter, isiliğe yol açar. Terin dışarı çıkamayıp alttaki cilt katmanlarına sızması yüzünden kızarık bir yüzeyle çevrili kaşıntılı döküntüler, kabartılar ortaya çıkar.
Ter bezleri tıkalı olduğunda, az miktarda terlemek bile isilik sebebidir. İsilikte kaşıntı ve döküntülerin yanı sıra karıncalanma hissi de oluşabilir.
Yaz aylarında, sıcak ve nemli havalarda daha çok görülür. Öte yandan kış aylarında da gelişebilir. Bulaşıcı bir hastalık değildir. Boyunda, koltuk altında belin kemer çizgisinde, kasıklarda, diz ve dirseklerin iç tarafında rastlanır. İsilik nedenleri şöyle sıralanabilir:
Çok terlemek: Sıcak ve nemli havada dar giysilerle egzersiz yapmak fazla terlemeye neden olur ve isilik gelişir. Ter bezlerinin tıkanması hem bebeklerde hem yetişkinlerde isiliğin ana nedenidir.
Nemli ve sıcak iklime alışık olmamak: Tropikal iklime, sıcak ve nemli havaya alışık olmayanlarda, isilik riski daha yüksektir.
Hastalık ve hareketsizlik: Uzun süre yataktan kalkamamak, özellikle sıcak tutan veya terleten nevresim ve yatak örtüleri kullanmak terleme ve isiliği beraberinde getirir.
Kat kat giyinmek:
Kış aylarında üşümemek için kat kat giyinmek veya mevsim koşullarına göre kıyafet seçmemek sorunu tetikler.
Bir ısıtıcıya ya da ateşe yakın oturmak: Kışın görülen isiliğin başlıca nedenlerinden biri, ısıtıcıya fazlasıyla yakın durmaktır.
Fazla kilolar veya obezite: Kilolu olmak terlemeyi, terleme de isilik ihtimalini artırır.
Tedavi seçenekleri
İsilik, ciddi bir cilt hastalığı olarak sınıflandırılmaz ve nadiren özel tedavi gerektirir. Genellikle birkaç gün içinde kendiliğinden iyileşir. İyileşmesini beklerken şikayetlerin hafifletilmesi için şunlar yapılabilir:
Sıcak ve nemli ortamlardan kaçının: Sıcak havada dışarıya çıkacaksanız, gölge ve serin yerlerde bulunmaya gayret edin. Sıcağa maruz kalmak, daha fazla terlemeye ve isiliğin kötüleşmesine neden olur. Vücudun susuz kalmaması için bolca su için.
Bol, pamuklu giysiler giyin: Sentetik kumaşlardan kaçının, çünkü naylon veya polyester giysiler hem sıcağı hem de teri hapseder.
Cildinizi serin tutun: Soğuk duş cildinizi yatıştırır ve daha fazla terlemeyi engelleyebilir. Birkaç saatliğine klimalı bir ortamda bulunmak da serinlemenize yardımcı olur. Soğuk kompres işe yarayacaktır ancak 20 dakikadan fazla uygulamayın.
Kremler kullanın: Eczanelerde satılan ve doktorunuzun önereceği isilik kremleri ya da alerji hapları hastalığın çabuk iyileşmesine yardımcı olabilir.
İlaç kullanmadan önce bir cilt doktoruna danışmak en iyisidir.