GENİZ AKINTISI

Geniz akıntısı, burun ve sinüslerden boğaza doğru olan akıntıdır. Boğazda mukus birikmesi hissidir. Özellikle mevsim değişimleri, soğuk, kuru ve kirli havalarda, bağışıklık sisteminin güçsüz düştüğü durumlarda kendini daha çok hissettirir.

İnsan vücudu; geniz, boğaz, mide, burun ve ağız gibi bölgelerin nemli kalması ve zararlı oluşumların vücut içinde yer edinip yayılmasının önlenmesi için mukus üretir. Üretilen bu mukus, normalden fazla miktarda olursa, geniz akıntısı oluşur. Böylece sinüs bölgelerinden boğaza doğru inen bir rahatsızlık hissi ortaya çıkar. Genelde mevsim geçişlerinin yaşandığı dönemlerde rastlanan alerjik reaksiyonlar, soğuk algınlığı ve grip gibi durumlar yüzünden ortaya çıkan geniz akıntıları, soğuk ve kuru havalarda da meydana gelebilir. Geniz akıntısı daha çok vücut direncinin düştüğü dönemlerde, bağışıklık sisteminin zayıflamasına bağlı olarak oluşur.

Neden olur?

Soğuk algınlığı ve grip: Havanın soğumaya başlaması ya da ani hava değişiklikleri sırasında bağışıklık sisteminin zayıflaması ve vücut direncinin düşmesiyle beraber grip ve soğuk algınlığı gibi viral enfeksiyonlar ortaya çıkabilir. Bu hastalıklar geniz akıntısını da beraberlerinde getirir. Geniz akıntısı, ağız kokusuyla, mide hastalıklarına da sebep olabilir. Nezle ve grip dışındaki üst solunum yolu enfeksiyonları yüzünden de geniz akıntısı ve öksürük gibi şikayetler meydana gelebilir.

Sinüzit: Kafatasında yer alan ve burna doğru kanallar halinde ilerleyen, içi hava dolu kemik boşlukları olarak tanımlanan sinüslerde, mukoza sıvısının sertleşmesi ve iltihap oluşması halinde, sinüzit ortaya çıkar. Sinüzitin bir getirisi olarak genelde baş ağrısı ve genizden mideye doğru ilerleyen bir akıntı meydana gelir.

Alerjik reaksiyonlar:

Alerjik reaksiyon sonucunda oluşan geniz akıntısı, daha çok ‘saman nezlesi’ olarak da bilinen alerjik rinittir. Burundaki mukoza sıvısının iltihaplı hale gelmesi ve geniz akıntısına sebep olması şeklinde oluşan alerjik rinit, daha çok bahar aylarında meydana gelen polenler yüzünden oluşur.

Gebelik: Hamilelik dönemlerinde kadınların vücutlarında meydana gelen hormon değişiklikleri haricinde bazı salgılar normalden daha fazla veya daha az üretilir. Mukus salgısı da bunlardan biridir. Normal kişilerde günde 1-2 litre seviyesinde salgılanan mukus, hamilelerde daha fazla salgılanabilir ve mide bulantıları da ortaya çıkar.

Sigara içmek: Sigara, sadece ciğerlere değil vücudun pek çok kısmına zarar verir ve komplikasyonlar oluşabilir. Sadece sigara içmek değil; sigaranın içildiği bir ortamda pasif içici olarak yer almak bile, geniz akıntısına neden olabilir. Solunan her sigara dumanı, mukozanın akmasına, boğazda birikerek, gıcık ve öksürüğe
yol açar.

Yabancı cisimler: Eğer burna yabancı bir madde kaçarsa, vücut onu dışarı çıkarmak için normalden daha fazla mukoza sıvısı salgılamaya başlar. Bu da geniz akıntısının oluşmasına neden olur.

Bazı besinler: Bazı besinler ve baharatlar, genze kaçtıkları zaman mukus salgısını etkiler ve daha fazla salgılanmasına yol açar. Ayrıca süt ürünleri, hayvansal gıdalar ve yağlar, patates, kabak ve mısır gibi bazı sebzelerle, fındık, un, şeker ve fıstık gibi yiyecekler de geniz akıntısı yapabilir.

Tedavisi

Bu tip hastaların kulak-burun-boğaz muayenesi yapılmalı, çekilecek tomografiyle sinüslerin ve burnun durumu değerlendirilmeli, ardından da soruna yönelik tedavi yapılmalıdır.

Örneğin, sinüziti varsa ve cerrahi bir tedavi gerektiriyorsa, ona göre bir müdahale planlanır. Alerjik
bir nezlesi varsa, antialerjik tedavi olması, özellikle ilkbahar döneminde tedavisini hekim kontrolü altında sürdürmesi şarttır.

Reflüsü olan hastalarda, yani mide kaçağı olanlarda, mide öz suyunun ağzına, hatta genzine kadar geldiği araştırmalarla gösterilmiştir. Bu tip hastalarınsa mide tedavisi olmaları gerekir.

Evde yapılacaklar:

- Burna tuzlu su çekin. Bunun için bir litre kaynamış soğumuş suyun içine, bir tatlı kaşığı tuz ve karbonat katıp karıştırmanız yeterli.

- Buhar banyosu yapın. Özellikle mentol ve okaliptüs içeren ürünler kaynar suya katılıp 10-15 dakika ağız ve burun içine buharın solunum yoluyla girmesi, mukus hareketini hızlandırdığı gibi üst solunum yollarının temizlenmesini de kolaylaştırabilir. Papatya buharı da yine solunum yollarının temizlenmesini kolaylaştırabilir.

- Bol sıvı alın. Su içilerek ya da sulu meyve-sebzelerin tüketilerek mukusun daha ince ve sulu üretilmesi sağlanabilir.

- Odada soğuk buhar makinesi çalıştırın.

- Hayvan tüyü, polen, toz, vs. gibi alerjenlerden ve sigara dumanından kaçının.

- Baharatlı yiyeceklerden uzak durun.

Belirtileri nelerdir?

Boğazda gıcık hissi: Geniz akıntısına bağlı olarak boğazda bir gıcık hissi oluşur ve sürekli temizleme gereksinimi duyulur. Akıntı boğazdan aşağıya doğru devam ettikçe, kaşıntı hissetmeye başlanır.

Öksürük: Boğazda oluşan gıcık ve kaşıntı hissini gidermek için kuru öksürüklerle vücut rahatlamaya çalışır. Özellikle gece yatarken, bu öksürükler daha çok olur.

Boğaz ağrısı: Gerek akıntı yüzünden gerek akıntının oluşturduğu hissi yok etmek için ortaya çıkan öksürük nedeniyle, boğaz tahriş olabilir ve ağrı ortaya çıkabilir.

Balgam: Boğazdan sürekli balgam gelmesi ve boğaza bir yabancı cisim takılı kalmış gibi hissedilebilir.

Kulak enfeksiyonları: Eğer orta kulağın boğaza bağlanmasını sağlayan tüp, mukus yüzünden tıkandıysa, kulak enfeksiyonları ve çeşitli komplikasyonlar görülebilir.

Nefes alamama: Akıntı boğaza gittiği zaman, ani bir nefes alamama hissi ortaya çıkabilir. Birkaç saniye içinde durum normale döner.

Baş ağrısı: Geniz akıntısı sonucunda burun ve yüz bölgesinde hafif şişlikler ve
baş ağrısı oluşabilir.