DEPRESYON

Depresyon uzun süre boyunca devam eden, çok çok üzgün, umutsuz, çaresiz, değersiz hissetme halidir. Gündelik hayatta kolayca kullandığımız bu sözcük aslında çok ciddi bir rahatsızlığa işaret eder. Kadınlarda görülme oranı yüzde 4-10, erkeklerde ise yüzde 2-2.5’tir. Hayat boyu risk kadınlarda yüzde 10-26, erkeklerde yüzde 5-12’dir. Yani her dört ya da beş kişiden biri depresif dönem geçirebilir. 20’nci yüzyılda artış eğilimindedir.

Depresyonda beynin olumlu duyguları yöneten alanı baskılanır, olumsuz duyguları yöneten alanını uyarılır.

Depresyon büyük olasılıkla uzun dönem streslerle ilişkilidir. Kısa dönem streslerde vücudun stres sistemi faydalı olurken uzun dönem ve birikmiş streslerde dezavantajlı olmaya başlar.

Belirtileri nelerdir?

Depresyonun belirtilerini şu şekilde sıralayabiliriz:

*Önceden yapılan işlerden ve aktivitelerden zevk almamak,

*Gençlerde duygu değişiklikleri görülmesi, çabuk sinirlenmek,

*Sürekli üzgün hissetmek, çökkünlük hali,

*Uyku düzensizliği, huzursuzluk,

*Motive olamamak, dikkatin çabuk dağılması,

*Kendini işe yaramaz, değersiz görmek, ölmeyi düşünmek,

*Vücudun işlevlerinin azalması, cinsel isteksizlik, yorgunluk,

*Geçmişi ve geleceği düşünüp karamsar olmak, kendini sorumlu tutmak,

*İntihar etmeyi düşünmek ve planlamak.

*Yukarıdaki belirtilerin hepsinin bir kişide olması şart değildir, bir kısmının bulunması da depresyon için yeterli olabilir, fakat bu belirtilerin en az 15 gün boyunca var olması gerekir.

*Çocuklarda ise okul yaşamı başarısız geçmeye başlar. Çocuk aşırı sinirli olur ve arkadaşlarından uzaklaşır. Sessiz ve yalnız kalmak ister. Madde kullanımına eğilim artar. Zararlı kimselerle takılır. Ders çalışmak istemez.

*Ayrıca sindirim sistemi hastalıkları, cinsel sorunlar, kas ve baş ağrıları, kalp rahatsızlıkları, yorgunluk vb. problemler de görülebilir.

Tedavisi nasıldır?

Psikiyatri uzmanları tarafından takip edilmelidir. Araştırmalar ilaç ve psikoterapinin birlikte kullanımında daha iyi sonuçlar alındığını ortaya koymaktadır. Uzman psikologların yardımları gerekir. Tedavide antidepresan ilaçlar, değişik psikoterapi yöntemleri, grup terapileri ve elektroşok tedavisi kullanılabilir.

 Ne tetikler?

*Ölüm, boşanma ve ayrılık nedeniyle sevdiğini kaybetmenin üzüntüsü,

*Sosyal izolasyona yol açan kişiler arası farklar veya mahrumiyet hissi,

*Büyük yaşamsal değişiklikler-taşınma, mezuniyet, iş değişikliği, emeklilik,

*Partnerle veya iş yerindeki yöneticiyle olan ilişkilerde kişisel çatışma,

*Fiziksel, seksüel veya duygusal istismar.

*Bazı ailelerde majör depresyon nesilden nesile geçer.

Çeşitleri nelerdir?

Distimik bozukluk (Distimi): Genç yaşlarda başlar ve uzun süre devam eder. Bu Kişinin en az iki yıl veya daha fazla süredir hafif veya orta düzeyde depresyon yaşıyor olması beklenir. Başkaları için yaşama, aşırı sorumluluk alma, nedensiz suçluluk duygularına eşlik eden yorgunluk ve isteksizlik, iştah ve uyku bozuklukları ile seyreder. Deyim yerindeyse, öldürmez ama süründürür.

Bipolar depresyon: Duygu durumunda savrulmalar vardır. Bir dönem aşırı enerji artışı, coşku ve heyecan dolu manik dönemi, bazen de saatler veya aylar boyu sürebilen ağır depresyon dönemleri izler.

Mevsimsel depresyon: Genellikle kışın ortaya çıkar ve diğer mevsimlerde kişi kendisini genellikle iyi hisseder. Gün ışığı yetersizliği ile ilintilidir.

Doğum sonrası depresyonu: Pek çok yeni anne hormonal ve psikolojik değişim nedeniyle hafif bir depresyon yaşar. Az sayıda kadında ağır seyreder. Hayaller görme, çıldırma hali ortaya çıkabilir.

Atipik depresyon: Kadınlarda daha çok rastlanır. Uzun süreli aşırı yeme, aşırı uyku, panik atak ve aşırı hassasiyetle seyreder. Kol ve bacaklar ağırlaşmış hissedilir. Aşk ve işte terk edilme, reddedilme halleri sonrası ortaya çıkar. Olumlu olaylar bu tabloyu düzeltir.

Psikotik özellikler gösteren depresyon: Ağır bir tablodur. Hastanın gerçeklik algısı bozulur. Halüsinasyonlar (hayal görme), olmayan sesleri duyma gibi bulgulara rastlanır. İntihar olasılığı yüksektir. Acil tıbbi müdahale zorunludur ve hastane bakımı gerektirebilir.

Majör depresyon: Ciddi bir tablodur. Ortalama başlangıç yaşı 32 olup kadınlarda daha sık rastlanır. Ağır bir depresif ruh hali gözlenir. Öz bakım çabalarından kaçınma olabilir. Günlerce yatakta kalıp, beslenme sorunları yaşanabilir. Hastaların yüzde 10-15’i intihar eder. Yakından takip edilmelidir. Tıbbi müdahale zorunludur.