BAŞ AĞRISI
Baş ağrısı toplumda en sık görülen şikayetlerin başında gelir. Şikayeti olanların oranı yüzde 90’lara ulaşır. Tümünün yüzde 90’ını ise migren ve gerilim tipi baş ağrıları oluşturur. Doğrudan doğruya baş ağrısı tablosuyla ortaya çıkan ve başka bir hastalıkla ilişkisi olmayanları primer baş ağrılarıdır. Bunlar migren, gerilim tipi ve küme baş ağrılarıdır. Sekonder baş ağrıları ise yüzde 10 oranında görülen, nedeni belli bir hastalığa bağlı olarak, beyin damar hastalıkları, sinir sistemi hastalıkları, beyin tümörleri, göz hastalıkları, sinüzit ve menenjit gibi hastalıkların seyri sırasında ortaya çıkan ağrılardır.
Migrenin özellikleri nedir?
- Genelde ağrı başın tek tarafındadır,
- Ağrı zonklayıcı özellikte, orta veya şiddetlidir,
- Bulantı ve kusma olur,
- Krizler (atak) halinde gelir,
- Ağrı 4-72 saat arası sürer,
- Ağrı başlangıcında görme bozuklukları olur (auralı tipinde),
- Baş hareketleri ve fiziksel aktiviteyle ağrı artar,
- Işıktan ve sesten rahatsız olma.
Aura, ön belirtili migrende rastlanan şikayetlerdir. Bu belirtilerin çoğu görmeyle ilgilidir. Hasta, parlak ışıklar ve çizgiler gördüğünü ya da görmenin bulanıklaştığını, bir alanda veya bölgede görme kaybı olduğunu söyler. Ayrıca kolda ve bacakta uyuşma, baş dönmesi, konuşmayla ilgili bozukluklar da görülür.
20-30 dakika sürer ve ardından ağrı başlar.
Migrenlilerin yakın akrabalarında aynı şikayetin olma olasılığı yüksektir. Sürekli ağrılarda sekonder bir neden olup olmadığı araştırılmalıdır. Daha önce periyodik gelen ağrıları olan hastalarda, ağrılar süreklilik kazanmışsa, hastanın çok sayıda ağrı kesici ilaç kullanmış olması ya da altta psikolojik nedenlerin var olabileceği olasılığı düşünülmelidir.
Neden kadınlarda daha sık görülür?
Migren hastalığı, genetik yatkınlık olarak kadın veya erkek gözetmese de, kadınlık hormonları, migren ağrılarının ortaya çıkışında oldukça önemlidir. Bu hormonal dalgalanma, kadınlarda erkeklerden belirgin derecede sık ortaya çıkışın ana nedenidir. Bu yüzden, çocukluk yaşlarında ve ileri yaşlarda kadın-erkek farkı azalırken, kadınların hormonal aktif olduğu yaşlarda, migren atağı görülme sıklığı, 18 yaş ve üzerini her üç kadından birinde olacak denli sıklığa ulaşır.
Tetikleyen faktörler nelerdir?
- Yükseklik değişiklikleri,
- Hava kirliliği ve sigara dumanı,
- Parlak ışık veya titreyen ışık,
- Yüksek ve devamlı gürültü,
- Parfüm kokusu, kuvvetli diğer kokular ve kimyasal maddeler,
- Hava durumundaki değişiklikler (basınç, lodos, sıcaklık ve nem değişikliği),
- Mevsimsel değişiklikler (sonbahar ve ilkbahar en kötü zamanlar),
- Açlık ve öğün atlama,
- Çok ya da az uyuma gibi uyku düzenindeki bozukluklar,
- Uçak yolculukları,
- Doğum kontrol hapları,
- Kadınlarda hormonal değişiklikler (adet dönemi),
- Bazı yiyecek ve içecekler (çikolata, kabuklu kuruyemiş)
Tedavi nasıl olmalıdır?
Hedef; tetik çekici faktörleri azaltmak, sinir sistemindeki hassasiyeti ve ağrı sırasında ortaya çıkan damar ve damar çevresindeki olayları baskılamaktır. Temel tedavi, koruyucu ve atak tedavisi olmak üzere ikiye ayrılır. Eğer hastanın ağrıları ayda birkaç kez görülüyorsa, sadece atak sırasında tedavi önerilir.
Ağrı kesiciler bağımlılık yapar mı?
Ne zaman doktora başvurmalı?
- Ağrı sürekli ve artan şiddette ise,
- İlk kez ağrıyla tanışan kişinin yaşı 10’un altında, 50’nin üzerindeyse,
- Daha önce mevcut olan ağrının şiddeti, şekli değiştiyse ve tedaviye cevap vermiyorsa,
- Baş ağrısı şimdiye kadar hayatında karşılaştığı en şiddetli ağrıysa ve ağrı bir fiziksel aktivite sırasında (ağır bir yük kaldırmak, cinsel ilişki gibi) ortaya çıkmış ve şiddetini artırmışsa, mutlaka doktora gitmek gerekir.
- Gerilim tipi baş ağrısı çokluk stresten kaynaklanır,
- Tüm başı tutar, tepede etkilidir. Başın arkasından öne yayılma gösterir,
- Çok nadir tek taraflı olabilir,
- Bulantı olabilir ama kusma görülmez,
- 7-15 gün ağrıyla (hafif) geçer,
- Ağrı kriz şeklinde olmaz,
- Ağrı başlamadan önce görme bozuklukları olmaz,
- Hareket etme ağrıyı artırma.