ARPACIK NEDİR?

Ağrısı ve acısı nedeniyle, rahatsızlık veren ve göze pek hoş görünmeyen arpacık, genellikle kirpik dibinin ya da buradaki bezlerin fazla yağ, bakteri vb. nedenlerle tıkanıp, iltihaplanmasından kaynaklanır. Çoğu kez zararsızdır ve özel bir tedavi gerektirmez.

Sıcak pansumanla birkaç günde iyileşir. Göz kapağının içinde/dışında ortaya çıkabilen ve halk arasında ‘arpacık’ dediğimiz bu şişlik, tıp dilinde hordeolum olarak adlandırılır. İyileşemeyip ilerler ve kiste dönüşürse, şalazyon adını alır. Böyle durumda cerrahi müdahale gerekebilir.

Genellikle kirpik diplerindeki bir enfeksiyonun yol açtığı, sivilce benzeri şişlik, aslında irin dolu bir apsedir ve çoğu kişide stafilokok adlı bakterinin sebep olduğu göz enfeksiyonundan kaynaklanır. İki göz kapağınız bir birine çarptığı andan itibaren acı hissetmeye başladıysanız, muhtemelen arpacık çıkmaya hazırlanıyor demektir. O kendini göstermeden gerekli önlemleri alırsanız, işiniz daha kolay olacaktır.

Arpacık, belirli aralıklarla çıkmaya başladığında, kronikleşmesi sorunu akılları kurcalayabilir. Eğer iyileşiyor ve en az iki ay sonra tekrar ediyorsa, uzman bir doktora danışılması gerekir.

Belirtileri nelerdir?

Gözde ağrı, acı, batma, sulanma, kaşıntı ve kızarıklık benzeri belirtileri vardır. Göz ışığa karşı hassaslaşabilir. Arpacık, çoğunlukla göz kapağında, dışarıdan görülecek şekilde yer alır ama bazı kişilerde derinlerde oluşması da mümkündür.

Nedenleri nelerdir?

Göz kapağındaki yağ bezlerinde enfeksiyon: Yağ bezlerinin tıkanmasıyla enfeksiyon oluşur ve bu arpacığa yol açabilir. Kandaki yağ oranı yüksek olan kişilerde, yağ bezlerinin tıkanma riski de yüksektir.

Stafilokok bakteri: Arpacıkların yüzde 90’ı bu bakteri nedeniyle oluşur. Çoğunlukla burunda bulunur ve kolayca göze bulaşabilir. Burnunuzu silip, göz veya çevresine dokunursanız yayılabilir.

Blefarit (göz kapakları iltihabı): Eğer kronik blefarit şikayetiniz varsa, göz kapağı bezleri bakteriler nedeniyle sık sık tıkanır ve arpacık oluşur.

Vitamin eksikliği: Bağışıklık sisteminin vücudu etkili bir şekilde koruyabilmesinde önemli rol oynayan vitamin ve minetallar, beslenme ya da farklı bir sebep nedeniyle görülebilecek eksikliği durumunda, vücudu zayıf düşürerek gözlerin bakterilere karşı savunmasız kalmasına yol açabilir. A, C ve E vitaminleri, bu bakterilere karşı savaşta bağışıklık sistemini güçlendirir.

Makyajın iyi silinmemesi: Başkalarıyla makyaj malzemelerinin paylaşılması veya ağır göz makyajı yapılması ya da yatmadan önce makyajın iyice temizlenmemesi de gözde arpacık nedenleri arasındadır.

Diğer nedenleri:

- Ergenlik döneminde olma
- Fiziksel yatkınlık
- Bahar alerjisi, gözde kullanılan kozmetik ürünlere karşı alerji vb.
- Göz temizliğine özen göstermeme
- Akne rozasea adlı, yağ bezlerini ilgilendiren bir cilt hastalığı
- Stres
- Seboreik dermatit (yaygın bir cilt hastalığı)
- Bağışıklık sistemini zayıflatan ilaçların kullanımı.

Evde arpacık tedavisi

Arpacık sıklıkla, herhangi bir özel ilaca ya da tedaviye gerek kalmadan, 1-2 haftada, içindeki iltihabın boşalmasıyla kendiliğinden geçer. Bir haftada hâlâ iyileşmemişse, doktora görünmeniz tavsiye edilir. Kesinlikle kendi kendinize patlatmayı denememelisiniz. Bunun yerine sıcak kompres yapabilirsiniz. Sıcak pansumanlarla olgunlaştırılıp, içindeki iltihabın akıtılması sağlanabilir.

Bir göz doktorunun uygulayacağı tedavi, vereceği ilaçlar, merhem, damla yahut antibiyotikler, en güvenilir çözümdür. Arpacıkta evreler vardır. Eğer başlangıç evresi iyi yönetilir ve doğru tedavi edilirse, tekrar etme riski ortadan kalkmış olur. Arpacık çıkan göze, çok gerekli olmadıkça dokunmamak gerekir. Arpacık geçene kadar kontakt lens kullanmamanız ve makyaj yapmamanız tavsiye edilir.

Sıcak kompres: Temiz bir bezi sıcak suyla ıslatın. Ancak suyun gözünüzü yakacak kadar sıcak olmamasına dikkat edin. Bu kompresi, 5-10 dakika kadar arpacık olan gözün üzerinde tutun. Bunu geçene kadar, günde 3-4 kez tekrar edin. Sıcak kompres arpacıktaki iltihabın akmasını kolaylaştırır ve iyileşmeye yardımcı olur.

Antibiyotikler: Bazı durumlarda enfeksiyonun giderilmesi için tablet veya göz damlası şeklinde tedavi gerekebilir. Bu duruma doktor karar verecektir.

Cerrahi müdahale: Eğer gözünüzdeki arpacık kendi kendine iyileşmiyorsa ve ilaçla da geçecek gibi değilse, bu durumda doktorunuz, ufak bir cerrahi müdahaleyle iltihabın boşaltılması kararını verebilir.

Nasıl önlenir?

- Her insan, hayatında 1-2 kez arpacık çıkarabilir. Bu durumun sık tekrarlamaya başladığını düşünüyorsanız, göz temizliğine daha büyük önem vermeniz gerekiyordur.
- Sabah yüzünüzü yıkarken ya da duşta, yumuşak ve temiz bir beze bebe şampuanı dökerek veya -temizleme mendiller yardımıyla kirpik diplerinizi ayrıca silebilirsiniz.
- Gözlerinizi kesinlikle kirli havlularla veya kirli ellerle temas ettirmemelisiniz.
- Arpacığa yol açan bir alerjiniz veya hastalığınız olup olmadığını öğrenmek için, bir cilt doktoruna görünebilir ve ayrıca ayrıntılı bir göz muayenesi yaptırabilirsiniz.